piątek, 4 marca 2016

Wanda Gentil-Tippenhauer

Wanda Anna Gentil-Tippenhauer Widigierowa(Ruda Wanda;ur.13 stycznia 1899 w Port-au-Prince,Haiti,zm.12 sierpnia 1965 w Zakopanem)polska malarka,miłośniczka Tatr i narciarstwa.
Życiorys
Wanda Gentil-Tippenhauer urodziła się w Port-au-Prince na Haiti,gdzie jej ojciec był głównym inżynierem miejskim.Po maturze w Lozannie rozpoczęła studia w Szkole Sztuk Pięknych w Hamburgu,a pod koniec I wojny światowej przyjechała do Warszawy.W 1921 roku ukończyła Państwowe Kursy dla Nauczycieli Rysunków przy Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie,prowadzone przez Karola Tichego.W latach 1921–1923 studiowała w Kunstgewerbeschule w Hamburgu.Podróżowała po Europie(Włochy,Francja,Szwajcaria i Niemcy) i USA.
Członkostwo w organizacjach
Gentil-Tippenhauer należała m.in.do:

  • Polskiego Związku Narciarskiego
  • Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych(od 1935 r.)
  • Polskiego Towarzystwa Artystycznego
  • Związku Polskich Artystów Plastyków
  • Związku Zawodowego Polskich Artystów Plastyków
  • Stowarzyszenia Polska Sztuka Dekoracyjna
  • Podhalańskiego Związku Plastyków w Zakopanem
Wystawy i wyróżnienia
Od 1925 roku wystawiała głównie w warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych.W 1927 roku uzyskała wyróżnienie za batik(szal zielony).W 1932 roku wystawiła cykl pejzaży zakopiańskich w Domu Towarowym Braci Jabłkowskich w Warszawie.W tych latach wystawiała także w Bydgoszczy,Zakopanem i za granicą:w Lyonie,Mediolanie i Turynie.W latach 1940–1942 przebywała na Ukrainie.W czasie wojny w Warszawie uczyła rysunków na tajnych kompletach w latach 1943–1944.W czasie powstania warszawskiego cały przedwojenny dorobek artystki został zniszczony.Po wojnie brała udział niemal we wszystkich wystawach ZPAP w Zakopanem.Miała tam też wystawę indywidualną w 1961 roku.W 1965 roku miała wystawę pośmiertną w Biurze Wystaw Artystycznych.
Twórczość malarska
Wanda Gentil-Tippenhauer malowała akwarelą i temperą stylizowane pejzaże z motywami tatrzańskimi(np.Dolina Białej Wody,widok na Giewont) i sceny rodzajowe z Podhala.Czasami malowała kwiaty i obrazy o tematyce religijnej.Zajmowała się również malarstwem na szkle,malarstwem ściennym,batikiem,architekturą wnętrz i konserwacją obrazów.W okresie międzywojennym wykonała między innymi malowidła ścienne w kościele św.Katarzyny w Zgierzu i w kaplicy zamku Krasickich koło Brzeżan.Ilustrowała bajki murzyńskie z Haiti pióra Wiktorii Gentil-Tippenhauer wydane w 1931 roku.Po wojnie wykonała w Zakopanem dekoracje budynku Orbisu i Sali TPPR.Gentil-Tippenhauer jest również autorką schematów 11 dróg narciarskich w Tatrach opisanych przez Józefa Oppenheima w książce"Szlaki narciarskie Tatr Polskich i główne przejścia na południową stronę",wydanej przez Polski Związek Narciarski w Krakowie(1936 r.)
Dorobek pisarski
Gentil-Tippenhauer zajmowała się również krytyką artystyczną.Pisywała recenzje m.in.w„Kurierze Łódzkim”w 1925 roku i w wileńskim„Przeglądzie Artystycznym”w latach 1926–1929.Interesowała się podhalańską sztuką ludową,urządzała jej konkursy i wystawy w Zakopanem,pisała o ludowych artystach podhalańskich,także o Andrzeju Strugu i Władysławie Matlakowskim(„Wierchy”1938–61,„Polska Sztuka Ludowa”1954–57).W okresie międzywojennym uprawiała w Tatrach turystykę w lecie i zimie.Wspólnie z Józefem Oppenheimem napisała wspomnienie"Pamięci zmarłych schronisk"(„Wierchy”1948 r.)a razem ze Stanisławem Zielińskim książkę wspomnień turystycznych i narciarskich,głównie związanych z Józefem Oppenheimem:"W stronę Pysznej"(Warszawa 1961 r.następne wydania już tylko pod nazwiskiem samego Zielińskiego).Nigdy nie wydano maszynopisu Wandy Gentil-Tippenhauer"SOS w Tatrach",znajdującego się w zbiorach archiwum Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem,poświęconego postaci Oppenheima i wyprawom Pogotowia Tatrzańskiego TOPR w latach 1914–1939,zawierającego m.in.opis wyprawy TOPR po ciało taternika Wincentego Birkenmajera na Galerię Gankową w kwietniu 1933 r.W zbiorach Muzeum znajdują się również listy Wandy do Oppenheima.
Życie prywatne
Wanda Gentil-Tippenhauer zauroczyła się Tatrami i narciarstwem w 1925 roku.Mieszkała w latach międzywojennych w Warszawie,po 1945 roku mieszkała w Zakopanem,wyłączając lata 1946–1947,kiedy to przebywała w Warszawie.Była towarzyszką życia Oppenheima,jednak wyszła za mąż za Ludwika Widigiera,kolekcjonera dzieł sztuki.W 1945 r.zamieszkała z Oppenheimem na Krzeptówkach i 28 stycznia 1946 r.była u boku swego przyjaciela,gdy został zastrzelony.Została wtedy również postrzelona w głowę.Była matką chrzestną Katarzyny Piskorskiej(w 1937 r.)Po śmierci w 1965 r.została pochowana na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem.Na jej grobie stanął pomnik wykonany przez uczniów pracujących pod kierunkiem Antoniego Rząsy w pracowni Władysława Hasiora w Zespole Szkół Plastycznych im.Antoniego Kenara w Zakopanem.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz