wtorek, 29 marca 2016

Mieczysław Jastrun

Pierwotnie Mojsze Agatsztajn(ur.29 października 1903 w Korolówce k.Tarnopola,zm.22 lutego 1983 w Warszawie)polski poeta,prezentujący lirykę refleksyjno-filozoficzną i moralistyczną,tłumacz poezji francuskiej,rosyjskiej i niemieckiej.
Życiorys
Urodził się w Korolówce(w ówczesnej Galicji Wschodniej)w rodzinie żydowskiej,jako syn Józefa Agatsteina i Marii z domu Wiensohn.Dzieciństwo spędził w Jodłowej,do szkoły powszechnej uczęszczał w Ryglicach,gdzie jego ojciec otworzył gabinet lekarski.Mieszkali w różnych miejscowościach,w których pracował jego ojciec.W latach 1915−1919 przebywał w Krakowie,gdzie uczęszczał do gimnazjum.Z powodu wybuchu wojny polsko-bolszewickiej przerwał naukę i zaciągnął się jako ochotnik do Wojska Polskiego.Nie uczestniczył jednak w walkach,gdyż w tym czasie ciężko zachorował na tyfus.9 marca 1920 wraz ze swoim starszym bratem Jerzym Stanisławem(późniejszy Jerzy Gierowski)przyjął chrzest w kościele parafialnym w Jodłowej.Nie powrócił już do Krakowa,a ostatnie dwie klasy szkoły średniej ukończył w Gimnazjum im.K.Brodzińskiego w Tarnowie.Mieszkał wtedy w Pleśnej,u swojej dawnej opiekunki(1921−1923).Po zdaniu matury studiował polonistykę,germanistykę i filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim.Zadebiutował jako poeta wierszem pt."Wielki wóz"opublikowanym na łamach pisma„Skamander”(1925 r.)W 1929 r doktoryzował się u Stanisława Windakiewicza na podstawie rozprawy pt.Stosunek Wyspiańskiego do Słowackiego.Po ukończeniu studiów,pracował jako nauczyciel języka polskiego i propedeutyki filozofii w prywatnym gimnazjum w Kolbuszowej(1928−1929),następnie w Brześciu i w Społecznym Polskim Gimnazjum Męskim w Łodzi.Jego uczniami byli m.in.Jerzy Jochimek i Jerzy Pomianowski.Od 1929 r.należał do Związku Zawodowego Literatów Polskich(ZZLP),a w 1930 r.został członkiem Polskiego Pen Clubu.Po wyjeździe z Tarnowa utrzymywał kontakt z miastem,gdzie spotykał się z innym literatem Romanem Brandstaetterem.Rozwijał swą twórczość literacka ogłaszając liczne wiersze,artykuły i przekłady poetyckie w językach obcych w wielu czasopismach, m.in.w Wiadomościach Literackich,Skamandrze,Gazecie Literackiej,Okolicy Poetów,Kamenie czy Ateneum.Po wybuchu II wojny światowej przedostał się w grudniu do okupowanego przez Sowietów Lwowa.Tu się zajmował pracą translatorską z klasyki rosyjskiej i ukraińskiej oraz brał udział w redagowaniu podręczników szkolnych w języku polskim.17 września 1940 roku wstąpił do Związku Radzieckich Pisarzy Ukrainy.Po zajęciu Lwowa przez III Rzeszę w 1941 r.powrócił do Warszawy i włączył się w nurt tajnego nauczania oraz nawiązał współpracę z prasą konspiracyjną używając pseudonimu Jan Klonowicz.Aby uniknąć aresztowania przez gestapo,przeniósł się do Międzylesia(lipiec 1944 r.)Jeszcze przed zakończeniem wojny osiadł w Lublinie,gdzie pisał do tygodnika„Odrodzenie”(do 1949 r.)oraz pracował w redakcji Wsi i Rzeczpospolitej.Na jesieni 1945 r.wyjechał do Łodzi.Wstąpił do PPR;pełnił funkcję zastępcy redaktora naczelnego„Kuźnicy”,w której ogłaszał swoje utwory.Od 1949 r.mieszkał na stałe w Warszawie;rok później ożenił się z poetką Mieczysławą Buczkówną(1924-2015),z którą miał syna Tomasza(ur.1950 r.)Mieczysław Jastrun kontynuował pracę artystyczną publikując swoje utwory w wielu czasopismach i wydawnictwach.Prowadził także wykłady z poezji współczesnej na Uniwersytecie Warszawskim.W 1957 r.po zakazie wydawania miesięcznika„Europa”,którego był współzałożycielem,wystąpił z PZPR.Należał do sygnatariuszy Listu 34 pisarzy i uczonych występujących w obronie wolności słowa(1964 r.)Był laureatem wielu nagród literackich,m.in.Nagrody Polskiego Pen Clubu za przekłady z języka niemieckiego(1969 r.)Nagrody Fundacji im.A.Jurzykowskiego w Nowym Jorku(1972 r.)Zmarł w Warszawie.
Twórczość
Poezja:

  • Spotkanie w czasie,wyd.Ferdynand Hoesick,Warszawa 1929 r.
  • Dzieje nieostygłe(1935 r.)
  • Strumień i milczenie,Wydawnictwo J.Mortkowicza,Kraków 1937 r.
  • Godzina strzeżona,Związek Zawodowy Literatów Polskich,Lublin 1944 r.
  • Rzecz ludzka,„Książka”,Warszawa 1946 r.
  • Sezon w Alpach i inne wiersze,„Książka”,Kraków 1948 r.
  • Barwy ziemi,Państwowy Instytut Wydawniczy,Warszawa 1951 r.
  • Poemat o mowie polskiej,Państwowy Instytut Wydawniczy,Warszawa 1952 r.
  • Poezja i prawda,Czytelnik,Warszawa 1955 r.
  • Genezy,Państwowy Instytut Wydawniczy,Warszawa 1959 r.
  • Większe od życia,Czytelnik,Warszawa 1960 r.
  • Intonacje,Państwowy Instytut Wydawniczy,Warszawa 1962 r.
  • Strefa owoców,Państwowy Instytut Wydawniczy,Warszawa 1964 r.
  • W biały dzień,Państwowy Instytut Wydawniczy,Warszawa 1967 r.
  • Godła pamięci,Państwowy Instytut Wydawniczy,Warszawa 1969 r.
  • Wyspa,Czytelnik,Warszawa 1973 r.
  • Błysk obrazu,Wydawnictwo Literackie,Kraków 1975 r.
  • Scena obrotowa,Wydawnictwo Literackie,Kraków 1977 r.
  • Punkty świecące,Państwowy Instytut Wydawniczy,Warszawa 1980 r.
  • Wiersze z jednego roku,Czytelnik,Warszawa 1981 r.
  • Fuga temporum,Państwowy Instytut Wydawniczy,Warszawa 1986 r.

Eseje,szkice biograficzne,teksty o literaturze:

  • Mickiewicz,Państwowy Instytut Wydawniczy,Warszawa 1949 r.
  • Poeta i dworzanin.Rzecz o Janie Kochanowskim,Państwowy Instytut Wydawniczy,Warszawa 1954 r.
  • Wizerunki.Szkice literackie,Państwowy Instytut Wydawniczy,Warszawa 1956 r.
  • Między słowem a milczeniem,Państwowy Instytut Wydawniczy,Warszawa 1960 r.
  • Mit śródziemnomorski,Państwowy Instytut Wydawniczy,Warszawa 1962 r.
  • Wolność wyboru,Państwowy Instytut Wydawniczy,Warszawa 1969 r.
  • Sytuacja poezji,1971 r.
  • Gwiaździsty diament Państwowy Instytut Wydawniczy,Warszawa 1971 r.
  • Walka o słowo,Czytelnik,Warszawa 1973 r.
  • Podróż do Grecji,Wydawnictwo Literackie,Kraków 1978 r.
  • Forma i sens poezji,Państwowy Instytut Wydawniczy,Warszawa 1988 r.

Proza:

  • Spotkanie z Salomeą,Państwowy Instytut Wydawniczy,Warszawa 1959 r.(powieść o Słowackim)
  • Piękna choroba,Państwowy Instytut Wydawniczy,Warszawa 1961 r.(powieść autobiograficzna)
  • Smuga światła,Państwowy Instytut Wydawniczy,Warszawa 1983 r.(wspomnienia)
  • W innym miejscu,w innym czasie,Czytelnik,Warszawa 1994 r.(opowiadania)
  • Dzienniki 1955-1981,Wydawnictwo Literackie,Kraków 2002 r.
  • Pamięć i milczenie.Z rękopisów przygotował do druku A.Lam.Wyższa Szkoła Humanistyczna im.A.Gieysztora,Pułtusk 2006 r.

Przetłumaczył Elegie duinejskie i Poezje Rainera Marii Rilkego,poezję Friedricha Hölderlina.Napisał esej O przekładzie jako o sztuce słowa.Mieczysław Jastrun,mimo iż mocno związany był z Tarnowem i jego najbliższymi okolicami,nie eksponował tych więzów,ani nie starał się ich odnawiać.Jednak w jego twórczości,zwłaszcza prozatorskiej,znajduje się wiele wątków,odniesień czy wspomnień dotyczących tego czasu,kiedy tu żył i mieszkał,kiedy budziły się jego pierwsze fascynacje poetyckie,związki uczuciowe.Krainę dzieciństwa i młodości,„krainę snów”odkrywamy w„Dziennikach i wspomnieniach”(1955 r.)„Pięknej chorobie”(1961 r.)„Smudze światła”(1983 r.) i zwłaszcza w pośmiertnie wydanych wspomnieniach„Pamięć i milczenie”(2006 r.)W 1950 r.z okazji Święta 22 lipca otrzymał Nagrodę Państwową I stopnia.W 1955 roku otrzymał Nagrodę Państwową I stopnia.W 1954 r.w 10 rocznicę Polski Ludowej został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.W 1949 r.Prezydent RP Bolesław Bierut nadał mu Order Sztandaru Pracy I klasy.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz