czwartek, 24 marca 2016

Hanka Ordonówna

Ps.Ordonka,właśc.Maria Anna Tyszkiewiczowa,z domu Pietruszyńska,pseud.literacki Weronika Hort(ur.25 września 1902 w Warszawie,zm.8 września 1950 w Bejrucie)polska piosenkarka,autorka wierszy oraz tekstów piosenek,tancerka i aktorka.
Życiorys
Pochodziła z rodziny kolejarza.Była córką Władysława i Heleny z Bieńkowskich.W dzieciństwie uczęszczała do szkoły baletowej przy Teatrze Wielkim w Warszawie,a w wieku 16 lat debiutowała w teatrzyku„Sfinks”.W okresie występów w teatrze„Wesoły Ul”w Lublinie zyskała popularność jako wykonawczyni piosenek o tematyce żołnierskiej.Po upadku lubelskiego teatru wróciła do Warszawy i w 1919 roku podjęła pracę w kabarecie Miraż,a na początku 1923 roku grała w"Stańczyku".Następnie od marca 1923 roku rozpoczęła karierę jako szansonistka w kabarecie Qui Pro Quo,w którym występowała do 1931 roku.W 1924 roku występowała także na zagranicznych scenach w Niemczech i we Francji.We Włoszech,w Wiedniu i w Paryżu uzupełniała swoją wokalną edukację.Od 1931 roku występowała również w teatrach„Banda”,„Wielka Rewia”,„Cyrulik Warszawski”.Ogromną rolę w ukształtowaniu jej scenicznej dojrzałości odegrał Fryderyk Jarosy.Pod jego kierunkiem wykształciła swój niepowtarzalny styl,stając się dojrzałą artystką.Sławę,nieprzemijającą do wybuchu wojny,dało jej wykonanie piosenki„Miłość Ci wszystko wybaczy”z filmu"Szpieg w masce"(1933 r.)Po premierze produkcji filmowej piosenka stała się wizytówką Ordonówny.W wielu miastach Polski dawała liczne koncerty,a także odbywała zagraniczne tournée.Przyjmowano ją entuzjastycznie w Atenach,Bejrucie,Damaszku,Jerozolimie,Tel Awiwie,Kairze,Rydze i w Stanach Zjednoczonych.Występowała także m.in.w Paryżu,Berlinie i w Wiedniu.W 1931 roku została żoną hrabiego Michała Tyszkiewicza,który był też autorem tekstów wielu jej piosenek.Mimo,że została hrabiną,nadal występowała w kabarecie i dodatkowo jeździła konno w rewii cyrkowej.Intensywna praca spowodowała powrót choroby płuc,z której udało jej się wyleczyć dzięki intensywnej opiece męża i lekarzy.Po powrocie do zdrowia koncertowała w Stanach Zjednoczonych,skąd powróciła do Polski w 1939 roku.Po wybuchu II wojny światowej przebywała początkowo w Warszawie,gdzie jesienią 1939 roku została uwięziona na Pawiaku.Została zwolniona dzięki staraniom męża i wyjechała do Wilna.Tam w latach 1940–1941 grała w Teatrze na Pohulance,w„Lutni” i w Polskim Teatrze Dramatycznym.Aresztowana przez NKWD po aneksji Litwy przez ZSRR,została wywieziona do łagru w Uzbekistanie,a jej mąż został wywieziony w głąb Rosji.W czasie zesłania powróciła jej choroba płuc z uwagi na trudne warunki życia.Po uwolnieniu w następstwie układu Sikorski-Majski Ordonówna początkowo zorganizowała teatr w polskim ośrodku w Tocku,później natomiast zajęła się organizowaniem pomocy dla osieroconych dzieci polskich wygnańców.Z uwagi na stan zdrowia wyjechała do Taszkentu.W tym okresie spotkała się ponownie z mężem.Po zerwaniu przez ZSRR stosunków z rządem RP(co nastąpiło po ujawnieniu w 1943 roku masakry katyńskiej)została ewakuowana razem z sierocińcem przez Bombaj w Indiach do Bejrutu w Libanie.Pogarszający się stan zdrowia zmusił ją do zamieszkania z mężem w Bejrucie i podjęcia poważniejszego leczenia.Zmarła w Bejrucie na gruźlicę i tam została pochowana.Na jej grobie wykuto napis:„ŚP Maria Hanna Tyszkiewiczowa Hanka Ordonówna.Ur.25 IX 1902 zm.8 IX 1950.Tyś jest ucieczką moją od uciśnienia zachowasz mię i piosenkami radosnego wybawienia uraczysz mię.Ps.XXXII 7”.W 1990 roku jej prochy przeniesiono i pochowano na warszawskich Powązkach.W tym samym roku jej imię nadano Szkole Podstawowej nr 209 w Warszawie.
Publikacje

  • Tułacze dzieci(pod pseudonimem Weronika Hort;pierwsze wydanie:Bejrut 1948 r.wydania krajowe:1990 r.PIW,2005 r.Wydawnictwo LTW)

Dyskografia
Albumy
Płyty analogowe

  • 1927–1929:"Hanka Ordonówna znakomita Artystka teatru Qui pro quo",Syrena Rekord
  • 1929 r."Hanka Ordonówna artystka teatru„Qui pro quo”śpiew z akompaniamentem skrzypiec i fortepianu",Syrena Electro
  • 1929 r."Hanka Ordonówna artystka teatru„Qui pro quo”",Syrena Electro
  • 1929–1930:"Hanka Ordonówna artystka teatru„Qui pro quo”śpiew z towarzyszeniem Chóru Dana",Syrena Electro
  • 1932 r."Hanka Ordonówna artystka Scen Warszawskich śpiew z akompaniamentem fortepianu",Syrena Electro
  • 1932 r."Hanka Ordonówna śpiew z akompaniamentem orkiestry Towarzystwa„Syrena Record”oraz towarzyszeniem gitar hawajskich",Syrena Electro
  • 1932 r."Hanka Ordonówna artystka Teatrów Warszawskich",Syrena Electro
  • 1933 r."Hanka Ordonówna śpiew z akompaniamentem Orkiestry Towarzystwa„Syrena Record”",Syrena Electro
  • 1934 r."Hanka Ordonówna śpiew z akompaniamentem Orkiestry„Syrena Record”",Syrena Electro
  • 1937–1938:"Hanka Ordonówna śpiew z akompaniamentem Orkiestry„Syrena Record”",Syrena Electro

Płyty kompaktowe

  • 1992 r."Miłość Ci wszystko wybaczy…"
  • 1995 r."Ordonka:Miłość Ci wszystko wybaczy"
  • 2002 r."Platynowa Kolekcja:Złote przeboje(Polskie Nagrania)"
  • 2005 r."Złota kolekcja:Miłość Ci wszystko wybaczy"(EMI)
  • 2005 r."Gwiazdozbiór polskiej muzyki:Od piosenki do piosenki"(Polskie Radio)
  • 2006 r."The Best:Jeśli kochasz mnie"(MTJ)
  • 2006 r."Platynowa Kolekcja Niezapomniane piosenki"(Mediaway)
  • 2007 r."Muzyczna kolekcja Niezapomniane piosenki"(Universal)
  • 2009 r."Piosenki znane i nieznane"(4ever Music)

Piosenki

  • „Miłość Ci wszystko wybaczy”(Henryk Wars,Julian Tuwim)
  • „Na pierwszy znak”(Henryk Wars,Julian Tuwim)
  • „Błękitny Express”(Leon Boruński,Hanka Ordonówna)
  • „Jak dym z papierosa”(J.Bos,Hanka Ordonówna)
  • „Kochany”(Delfin,Hanka Ordonówna)
  • „Czy tak,czy nie”(W.Hudson,Jerzy Jurandot)
  • „Trudno”(T.Müller,E.Schlechter)
  • „Jeśli kochasz mnie”(T.Müller,Emanuel Schlechter)
  • „Wystarczy jedno słowo”(G.Kramer,J.Gerżabek)
  • „Manola”(Orejon)
  • „Szczęście raz się uśmiecha”(Henryk Wars,Emanuel Schlechter)
  • „Gdy jesień się zaczyna”(M.T.)
  • „Piosenka o zagubionym sercu”(Henryk Wars,A.M.Świnarski)
  • „Córka kata”(ballada starofrancuska,Marian Hemar)
  • „Już się wie”(Lang)
  • „Fiakier”(Melodysta,Michał Tyszkiewicz)
  • „Uliczka w Barcelonie”(muz.Alberto Laporte/Otelo Gasparini,sł.Michał Tyszkiewicz)

Wybrane przedstawienia teatralne i kabaretowe

  • 1939 r.Kto kogo,Tip–top
  • 1937 r.Jaś w raju bram,Cyrulik Warszawski
  • 1935 r.Poskromienie złośnicy jako Kasia,Teatr im.Juliusza Słowackiego w Krakowie
  • 1935 r.Ptak jako Burmistrzanka,Teatr im.Juliusza Słowackiego w Krakowie
  • 1935 r.Rajski ogród jako Mary Berger,Teatr im.Juliusza Słowackiego w Krakowie
  • 1935 r. Dla Ciebie,Warszawo
  • 1933 r.Eros i Psyche jako Psyche,Teatr im.Juliusza Słowackiego w Krakowie
  • 1933 r.Co tylko chcecie jako Viola,Teatr im.Juliusza Słowackiego w Krakowie
  • 1932 r.Banda,naprzód,teatr Banda
  • 1931 r.Małżeństwo Fredeny
  • 1930 r.Budżet wiosenny,teatr Qui Pro Quo
  • 1930 r.Dookoła Bartel,teatr Qui Pro Quo
  • 1929 r.Jubileusz Qui Pro Quo,teatr Qui Pro Quo
  • 1928 r.Czy Anna jest panna,teatr Qui Pro Quo
  • 1927 r.Pstryk,teatr Qui Pro Quo
  • 1927 r.Sałatka majowa,teatr Qui Pro Quo
  • 1926 r.Puść go kantem,teatr Qui Pro Quo
  • 1925 r.A tymczasem pod łóżkiem,teatr Qui Pro Quo
  • 1925 r.Pamiętniki wielkich ludzi,teatr Qui Pro Quo
  • 1923 r.Warto zobaczyć
  • 1923 r.Na księżycu,teatr Sfinks\
  • 1918 r.W naszej kochanej Warszawie,teatr Sfinks

Filmografia

  • 1937 r."Parada Warszawy"
  • 1933 r."Szpieg w masce"jako Rita Holm
  • 1933 r."Wyrok życia"
  • 1927 r."Orlę jako tancerka",przyjaciółka Stonora
  • 1923 r."Niewolnica miłości"

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz