wtorek, 29 marca 2016

Wincenty Lutosławski

Ur.6 czerwca 1863 w Warszawie,zm.28 grudnia 1954 w Krakowie profesor filozofii,poliglota i publicysta,działacz narodowy;najstarszy syn Franciszka Dionizego Lutosławskiego i Marii ze Szczygielskich.
Biografia
Dzieciństwo spędził w rodzinnym Drozdowie.W 1881 r.rozpoczął studia chemiczne w Politechnice Ryskiej,następnie przeniósł się na Uniwersytet w Dorpacie,gdzie studiował chemię i filozofię.W 1883 r.został przyjęty do korporacji akademickiej Konwent Polonia.W 1885 r.uzyskał stopień kandydata w zakresie chemii,a w 1886 r.w zakresie filozofii.Dyplom magistra filozofii otrzymał w 1887 r.Pracował w Moskwie,Londynie i Kazaniu,gdzie otrzymał docenturę na Uniwersytecie,oraz w Hiszpanii.W 1898 r.obronił doktorat na Uniwersytecie Helsińskim.
Działalność polityczna i społeczna
W 1899 r.osiedlił się z rodziną na kilka lat w Krakowie,gdzie wykładał na Uniwersytecie Jagiellońskim.Jego dom był miejscem ożywionego życia artystycznego i spotkań patriotycznych.W kolejnych latach wykładał na uniwersytetach w Lozannie i Genewie.Wincenty Lutosławski przejawiał także aktywność jako członek Ligi Narodowej.Był założycielem Koła Filaretów.W 1913 r.założył tzw.Kuźnicę w Château Barby we Francji.W czasie Kongresu Wersalskiego opracowywał ekspertyzy dla delegacji polskiej.Po zakończeniu I wojny światowej został profesorem na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie,gdzie wykładał w latach 1919-1929.W 1929 r.został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.Po przejściu na emeryturę,po krótkich pobytach w różnych miejscach i krajach,osiadł w Krakowie,gdzie jeszcze w latach 1946–1948 wykładał na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Idea abstynencji,Eleuteria i Eleusis
Podczas studiów nad filozofią Platona w Anglii zetknął się z Zakonem Dobrych Templariuszy i Armią Zbawienia,propagującymi ideę abstynencji i stał się jej krzewicielem.Na początku 1902 r.założył Eleuterię towarzystwo do walki z alkoholizmem.Kilka miesięcy później w Krakowie i Lwowie powstała z niego organizacja Eleusis stawiająca sobie za cel odrodzenie narodowe,wypracowanie nowego typu Polaka,m.in.poprzez pogłębione praktyki religijne i poczwórną wstrzemięźliwość(od alkoholu,hazardu,tytoniu,rozpusty).W dniu 40 rocznicy wybuchu powstania styczniowego,22 stycznia 1903 w Krakowie dwanaście osób złożyło na ręce Lutosławskiego uroczystą przysięgę dożywotniego zachowania poczwórnej wstrzemięźliwości.Za publiczne złożenie ślubów władze austriackie pociągnęły Lutosławskiego do odpowiedzialności,co poruszyło opinię społeczną i przyczyniło się do dalszego napływu nowych członków.Organizacja jest uważana za jedną z tych,które wpłynęły na oblicze ideowe polskiego harcerstwa,kilku jego założycieli wywodziło się z Eleusis.Zasady eleuzyńskie Lutosławski zebrał w tomiku Eleusis,w którym wszystkie teksty napisał sam,lecz pod czterdziestoma różnymi pseudonimami.Mimo zapewnień o katolickości w tekstach znalazły się sformułowania niezgodne z nauką Kościoła,które stały się przyczyną nieporozumień,np.określenie rozpusty.Wincenty Lutosławski był swego rodzaju liderem środowiska skupionego wokół Eleusis,jednak z biegiem czasu tracił z nim kontakt.Części członków przeszkadzał zbyt religijny,katolicki charakter organizacji.W 1907 r.Lutosławski ogłosił,iż organizacja stanowi jego rząd dusz,zaś on posiada władzę dyktatorską.Spotkało się to z dużym sprzeciwem w Eleusis.Ostatecznie w 1913 r.organizacja zerwała z nim kontakt.Przyczynił się do tego również jego ślub z Wandą Peszyńską,który zawarł mimo ważnego ślubu kościelnego z Zofią Casanovą.Następnie Lutosławski założył Towarzystwo Kowali.Wincenty Lutosławski do zachowania abstynencji zachęcał studentów i słuchaczy swoich wykładów i odczytów.
Filozofia
Do największych zasług Wincentego Lutosławskiego należy chronologiczne uporządkowanie Dialogów Platona.Dokonał tego dzięki wynalezieniu metody porównywania stylu różnych dzieł przypisywanych temu samemu autorowi lub różnym autorom,nazwanej stylometrią.Podjął on także próbę opracowania polskiego narodowego systemu filozoficznego łączącego platoński idealizm z mesjanizmem polskiego romantyzmu.Znany był jako obrońca sprawy polskiej i polskości Gdańska.
Joga
Wincenty Lutosławski był pionierem jogi w Polsce.W 1909 r.opublikował książkę pt."Rozwój potęgi woli przez psychofizyczne ćwiczenia według dawnych aryjskich tradycji oraz własnych swoich doświadczeń"podaje do użytki rodaków,gdzie m.in. pisał jak za pomocą ćwiczeń jogi oraz systematycznych i intensywnych ćwiczeń woli wyleczył się z ciężkiej nerwicy(cierpiał na okresowe stany depresji).Ta pozycja była inspiracją dla Tadeusza Paska.Tłumaczył na język polski książki Yogi Ramaczaraki.Jego publikacje z zakresu jogi indyjskiej miały duży wpływ na Jerzego Grotowskiego.
Życie prywatne
Wincenty był najstarszym synem Franciszka Dionizego Lutosławskiego i miał pięciu braci:Stanisława,Mariana,Jana,Kazimierza i Józefa.
Z małżeństwa z pierwszą żoną hiszpańską poetką Sofią Casanovą,Wincenty Lutosławski miał cztery córki:

  • Marię(1888–1979),która wyszła za Mieczysława Niklewicza
  • Izabelę(1889–1972),zamężną z Romualdem Wolikowskim
  • Halinę(1897–1989)późniejszą Czesławową Meissnerową
  • Jadwigę,zmarłą w wieku dziecięcym

Z drugiego związku,z Wandą Peszyńską,urodził się syn Wincentego Tadeusz(1913–1998),publicysta,który w czasie wojny zmienił nazwisko na Aleksandra Jordana,oraz córka Janina Lutosławska(1922–2006),doktor filologii angielskiej.
Główne dzieła

  • O logice Platona(I–II,Kraków 1891–1892,I:O tradycyi tekstu Platona,II:Dotychczasowe poglądy na logikę Platona i zadania dalszych badań nad tym przedmiotem)
  • O pierwszych trzech tetralogiach dzieł Platona(Kraków 1896 r.)
  • The Origin and Growth of Plato’s Logic.With an Account of Plato’s Style and of the Chronology of His Writings(Londyn 1897 r.Hi 1983 r.)
  • Platon jako twórca idealizmu(Warszawa 1899 r.)
  • Źródła pesymizmu(Kraków 1899 r.)
  • Z dziedziny myśli.Studja filozoficzne.1888–1899(Kraków 1900 r.)
  • Wykłady Jagiellońskie(I–II,Kraków 1901–1902)
  • The Polish Nation(Berlin 1908 r.)
  • Rozwój potęgi woli przez psychofizyczne ćwiczenia według dawnych aryjskich tradycji oraz własnych swoich doświadczeń podaje do użytku rodaków(1909 r.)
  • Praca narodowa:program polityki polskiej(Wilno,1922 r.)

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz