wtorek, 9 maja 2017

Andrzej Borodzik

Ur.9 kwietnia 1930 polski chemik,specjalista produkcji antybiotyków,instruktor harcerski w stopniu harcmistrza, przewodniczący ZHP(2005–2007),poseł na Sejm PRL IV i V kadencji(1965–1972)z ramienia PZPR.Członek Związku Harcerstwa Polskiego od 1942 r.początkowo w Szarych Szeregach konspiracyjnym harcerstwie lat II wojny światowej.Był drużynowym w otwockich"Zawiszakach",drużynowym 10 Lotniczej Drużyny Harcerskiej w Pułtusku,członkiem Komendy Hufca Pułtusk,a następnie jego komendantem.Pełnił również funkcję komendanta Hufca Warszawa-Centralna.Od 1959 r.był wiceprzewodniczącym stołecznej Rady Przyjaciół Harcerstwa.W latach 90 XX wieku był kierownikiem Wydziału Historii Głównej Kwatery ZHP,a od 2001 r.członkiem Głównej Kwatery i zarazem dyrektorem Muzeum Harcerstwa w Warszawie.Jest współorganizatorem Ruchu Seniorackiego i Krajowej Rady Kręgu Seniorów i Starszyzny.3 grudnia 2005 został wybrany przez XXXIII Zjazd ZHP przewodniczącym ZHP.Funkcję pełnił do 9 września 2007,kiedy złożył rezygnację na XXXV Zjeździe Nadzwyczajnym ZHP(w ponownych wyborach przegrał z hm.Adamem Massalskim).Brat Feliksa,przewodniczącego ZHR w latach 1995–1999.Instruktor Hufca ZHP Otwock.
Odznaczenia
  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
  • Srebrny Krzyż Zasługi
  • Krzyż Armii Krajowej
  • Srebrny Medal„Za Zasługi dla Obronności Kraju”
  • Złoty Krzyż„Za Zasługi dla ZHP”
  • Krzyż„Za Zasługi dla ZHP”z Rozetą z Mieczami
  • i inne

Barbara Ptak

Ur.6 kwietnia 1930 w Chorzowie wybitna kostiumolog teatralna i filmowa.Urodzona w Chorzowie,od wielu lat mieszkająca w Katowicach.Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie i Warszawie.Autorka oprawy plastycznej do ponad dwustu przedstawień dramatycznych,oper,operetek,musicali i filmów.W jej ogromnym dorobku artystycznym należy wyróżnić m.in.stworzenie kostiumów do filmów:"Faraon","Ziemia Obiecana","Noce i dnie","Królowa Bona".Współpracowała z wielkimi reżyserami ikonami polskiego kina podczas tworzenia filmów.
Życiorys
Barbara Ptak(z domu Boruszak)urodziła się w Chorzowie 6 kwietnia 1930 roku.W 1951 roku zdała maturę w Liceum Sztuk Plastycznych w Katowicach.Studia artystyczne rozpoczęła w Krakowie.Studiowała również w Katowicach na wydziale grafiki krakowskiej ASP;w 1963 roku uzyskała dyplom ukończenia Wydziału Grafiki Artystycznej ASP w Warszawie w pracowni prof.Józefa Mroszczaka.Teoretyczną pracę dyplomową wraz z projektem wystawy z okazji 75-lecia kina w Polsce przygotowała pod kierunkiem prof.Jerzego Teoplitza.Jeszcze jako studentka,w roku 1960 podjęła współpracę kostiumograficzną przy realizacji Waleta Pikowego w reżyserii Tadeusza Chmielewskiego,ze scenografią i kostiumami Bolesława Kamykowskiego.W tym czasie współpracowała też z wytwórniami filmowymi w Warszawie,Łodzi i Wrocławiu jako projektantka kostiumów.W 1963 roku otrzymała w Berlinie nagrodę Ministra Kultury za nadzwyczaj oryginalne kostiumy do sztuki"Planeta Miłości"(Planet der Verlieben)G.Natchinskiego w Theater w Wittenberdze.
Teatr
Z teatrem Barbara Ptak związana jest zawodowo,emocjonalnie i towarzysko od 1957 roku.Projektami scenografii do Cezara i Kleopatry Georga B.Shawa w reżyserii Mieczysława Daszewskiego w roku 1966 debiutowała na scenie Teatru Śląskiego.u Śląskiego w Katowicach.W ciągu swej kilkudziesięcioletniej kariery artystka współpracowała z następującymi placówkami w Polsce:Operetką Śląską w Gliwicach,Teatrem Śląskim im.Wyspiańskiego w Katowicach,Operą Śląską w Bytomiu,Teatrem Bagatela w Krakowie,Teatrem Polskim w Bielsku-Białej,Teatrem Zagłębia w Sosnowcu,Teatrem na Woli w Warszawie,Teatrem Nowym w Zabrzu,Teatrem Powszechnym w Łodzi,Teatrem Wybrzeża w Gdańsku,Teatrem Rozrywki w Chorzowie,Teatrem im.Kochanowskiego w Opolu,Operą w Bydgoszczy,Teatrem Dzieci Zagłębia im.Dormana w Będzinie,Teatrem Syrena w Warszawie,Teatrem Satyry„Maszkaron”w Krakowie,Teatrem im.Jaracza w Olsztynie,Teatrem Muzycznym w Łodzi,Teatrem im.Mickiewicza w Częstochowie,Sceną 113 Górnośląskiego Centrum Kultury im.Bochenek w Katowicach,Teatrem Muzycznym im.Baduszkowej w Gdyni,Operą Nova w Bydgoszczy.Wykonała również scenografie do około 130 realizacji teatralnych,również Teatru Telewizji.Ptak stworzyła kostiumy do dwóch spektakli operowych we Włoszech:L'Ape musicale i Don Giovanni.
Film(wybór)
Do dorobku artystycznego Barbary Ptak należą projekty kostiumów m.in.do takich obrazów filmowych jak:
  • "Nóż w wodzie"reż.R.Polański 1961 rok -nominacja do Oscara
  • "Faraon"reż.J.Kawalerowicz 1964 rok nominacja do Oscara
  • "Człowiek z M-3"reż.L.Jeannot,K.Chodura 1969 rok
  • "Rzeczpospolita babska"reż.H.Przybył 1969 rok
  • "Nie lubię poniedziałków"reż.T.Chmielewski 1971 rok
  • "Perła w koronie"reż.K.Kutz 1972 rok
  • "Noce i dnie"reż.J.Antczak rok 1975 projekty blisko 3 tys.kostiumów
  • "Ziemia Obiecana"reż.A.Wajda 1974 rok nominacja do Oscara
  • "Zmory"reż.W.Marczewski 1979 rok
  • "Królowa Bona"(serial z 19801981)
  • "Paciorki jednego różańca"reż.K.Kutz 1980 rok
  • "Wierna Rzeka"reż.T.Chmielewski 1987 rok
  • "Na kłopoty...Bednarski"reż.P.Pitera 1988 rok
  • "Dama Kameliowa"reż.J.Antczak 1995 rok
  • "Koniec wojny"reż.T.Szafrański 2004 rok
  • "Diabeł"reż.T.Szafrański,J.Banaszek 2005 rok
  • "Fanny Hill"reż.B.Colleli 2006 rok
Cztery filmy,do których artystka zaprojektowała kostiumy,otrzymały nominacje do Oscara:"Nóż w wodzie"(1963 r.)"Faraon"(1966 r.)"Ziemia Obiecana"(1975 r.)oraz"Noce i dnie"(1976 r.)
Odznaczenia
opracowano na podst.materiału źródłowego
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
  • Srebrny Medal"Zasłużony Kulturze Gloria Artis"w 2008 r.
"Muzeum Barbary i Stanisława Ptaków"
"Muzeum Barbary i Stanisława Ptaków"to ekspozycja stała Oddziału Teatralno-Filmowego Muzeum Historii Katowic mieszcząca się w byłym mieszkaniu Państwa Ptaków.W zbiorach znajdują się pamiątki oraz dokumentacja życia zarówno artystycznego,jak i prywatnego Barbary Ptak.Można tam oglądać fotografie,kostiumy sceniczne(m.in.dwie zbroje zaprojektowane do musicalu„Człowiek z La Manchy”,w którym wystąpił mąż Barbary Ptak Stanisław Ptak),plakaty,nagrody,wyróżnienia oraz wiele innych ciekawostek zgromadzonych przez lata przez tę niezwykłą parę wybitnych artystów.

Zygmunt Molik

Ur.4 kwietnia 1930 w Krakowie,zm.6 czerwca 2010 we Wrocławiu polski aktor teatralny i filmowy,teoretyk teatru,pedagog i aktor Teatru Laboratorium.
Życiorys
Występował w Teatrze 13 Rzędów i Teatrze Laboratorium Jerzego Grotowskiego w Opolu następnie we Wrocławiu.
Wystąpił w filmach:
  • "Krzyż walecznych"1958 r.
  • "Tarpany"1961 r.
  • "Późne popołudnie"1964 r.
Prowadził ćwiczenia emisji głosu,staże parateatralne i wykłady z metody aktorskiej.Autor książki"Zygmunt Molik's Voice and Body Work".12 stycznia 2009 został odznaczony Srebrnym Medalem„Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Stanisław Pasynkiewicz

Ur.28 marca 1930 w Włodzimierzu Wołyńskim polski chemik,profesor nauk chemicznych,wykładowca akademicki Politechniki Warszawskiej,w latach 1973-1981 rektor uczelni,członek korespondent Polskiej Akademii Nauk.
Życiorys
Urodził się w 1930 r.w Włodzimierzu na Wołyniu.Jego rodzicami byli Wojciech Pasynkiewicz i Olga Liszyn.Od 1948 r.był członkiem PZPR.W 1950 r.ukończył Liceum im.Tadeusza Kościuszki w Toruniu,następnie rozpoczął studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej,w 1956 r.uzyskał tytuł magistra inż.jego praca dyplomowa nosiła tytuł:„Utlenianie akroleiny do kwasu akrylowego na katalizatorze wanadowym”.W 1955 r.został asystentem w Katedrze Technologii Organicznej Politechniki Warszawskiej.W 1960 r.uzyskał doktorat z chemii,rozprawa doktorska nosiła tytuł:„Reakcje glinu metalicznego z chlorkami alkilów w celu otrzymania związków glino-organicznych służących do polimeryzacji etylem metodą bezciśnieniową”.Habilitował się w Politechnice Śląskiej w Gliwicach w 1965 r.W 1970 r.uzyskał nominację na profesora nadzwyczajnego,a pięć lat później na profesora zwyczajnego.W roku 1970 został dyrektorem Instytutu Chemii i Technologii Organicznej,funkcję tę sprawował do 1973 r.a przez następne lata był kierownikiem Zakładu Katalizy Homogennej i Chemii Metaloorganicznej.W latach 1969-1971 sprawował funkcję dziekana Wydziału Chemicznego PW.W latach 1973-1981 sprawował funkcję rektora Politechniki Warszawskiej.Zrezygnował z tej funkcji w styczniu 1981 r.na skutek protestów uczelnianej"Solidarności".W tym okresie nastąpił szybki rozwój kadry naukowo-dydaktycznej,powołano trzy instytuty Instytut Inżynierii Chemicznej,Instytut Inżynierii Materiałowej i Instytut Transportu,a także zrealizowano kilka istotnych inwestycji m.in.wybudowano gmachy wydziałów Inżynierii Lądowej i Inżynierii Sanitarnej.S.Pasynkiewicz nawiązał współpracę z wieloma ośrodkami naukowymi w Polsce Polską Akademią Nauk,Polskim Towarzystwem Chemicznym i za granicą Central Institut für Organische Chemie w Berlinie,Instytutem Elementoorganicznych Związków Akademii Nauk w Rosji i uczelniami:University of Amherst i Georgia Technology University w Stanach Zjednoczonych.Zakres badań prowadzonych przez S.Pasynkiewicza dotyczył przede wszystkim związków metaloorganicznych,katalizatorów homogennych,mechanizmów reakcji.W latach 1959-1995 S.Pasynkiewicz opatentował przeszło 40 wynalazków.Pod jego kierunkiem powstały 34 prace doktorskie,habilitowało się 10 osób,natomiast 4 uczniów uzyskało stopień profesora tytularnego.Pracował jednocześnie w Instytucie Chemii Przemysłowej im.prof.Ignacego Mościckiego.W 1976 r.został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk.Jest również członkiem Polskiego Towarzystwa Chemicznego,a od 2001 r.honorowym przewodniczącym Federacji Europejskich Towarzystw Chemicznych.
Stanowiska
  • 1955 r.asystent w Katedrze Technologii Organicznej Politechniki Warszawskiej
  • 1969/1970 -1970/1971 dziekan Wydziału Chemicznego Politechniki Warszawskiej
  • 1970 r.dyrektor Instytutu Chemii i Technologii Organicznej
  • Kierownik Zakładu Katalizy Homogennej i Chemii Metaloorganicznej
  • 1973/1974-1980/1981 rektor Politechniki Warszawskiej
Członkostwa
  • Od 1948 r.działacz PZPR(Polska Zjednoczona Partia Robotnicza)
  • Od 1976 r.członek korespondent PAN(Polskiej Akademii Nauk)
  • 1972-1980 sekretarz naukowy Komitetu Nauk Chemicznych PAN
  • Przewodniczący Sekcji Chemii Metaloorganicznej
  • Od 1971 r.członek Międzynarodowego Komitetu Doradczego Konferencji Chemii Metaloorganicznej
  • Członek rad wydawniczych czasopism:od 1990 r.„Main Group Metal Chemistry,od 1993 r.„Journal of Organometallic Chemistry”
Nagrody,wyróżnienia,odznaczenia
  • 1946 r.Złoty Krzyż Zasługi
  • 1974 r.Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
  • 1975 r.Francuskie Palmy Akademickie
  • 1975 r.Medal Akademii Nauk NRD
  • Honorowy Medal Federacji Europejskich Towarzystw Chemicznych
  • Tytuł honorowy i odznaka„Zasłużony Nauczyciel PRL”
  • 1962 r.nagroda Polskiego Towarzystwa Chemicznego
Wielokrotnie wyróżniany nagrodami sekretarza naukowego PAN i ministra edukacji narodowej.
Ważne publikacje
Autor:
  • „Preparatyka związków metaloorganicznych”Warszawa 1993 r.
Współautor:
  • „Principles and advances in molecular catalysis”Wrocław 1993 r.
  • „Organometallics and molecular catalysis”Wrocław Poznań 1996 r.
  • „Metal clusters in chemistry”Wiley VCH 1999 r.
Autor przeszło 220 artykułów.

Zygmunt Hubner

Ur.23 marca 1930 w Warszawie,zm.12 stycznia 1989 tamże polski aktor,reżyser,publicysta i pedagog.
Wykształcenie
W 1952 r.ukończył studia na Wydziale Aktorskim PWST w Warszawie.W latach 1948–1950 studiował historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim.W 1956 r.ukończył studia na Wydziale Reżyserii warszawskiej PWST.
Działalność artystyczna
1952–1963
W latach 1952–1953 był aktorem Teatru Ludowego w Warszawie,a w latach 1953–1954 Teatru Narodowego.Po ukończeniu studiów reżyserskich rozpoczął współpracę z Teatrem Wybrzeże w Gdańsku,gdzie reżyserował i występował,a w latach 1958–1960 pełnił funkcję kierownika artystycznego.Współpracował tam z reżyserami Konradem Swinarskim i Andrzejem Wajdą,który w Teatrze Wybrzeże debiutował jako reżyser teatralny,oraz aktorami:Mirosławą Dubrawską(żona Hübnera),Zbigniewem Cybulskim,Bogumiłem Kobielą i Władysławem Kowalskim.W latach 1960–1962 reżyserował w teatrach warszawskich:Ateneum,Polskim(m.in.Eryk XIV Augusta Strindberga) i Syrenie.W latach 1962–1963 dyrektor Teatrów Dramatycznych we Wrocławiu.Do najważniejszych jego osiągnięć tego okresu należą inscenizacje w Teatrze Wybrzeże:"Makbet"Williama Szekspira(1958 r.) i "Nosorożec"Eugene'a Ionesco(1960 r.) oraz "Król Lear"Szekspira w Teatrze Polskim w Warszawie(1962 r.)
1963–1970
W 1963 r.objął stanowisko dyrektora naczelnego i artystycznego Starego Teatru w Krakowie.Kontynuując linię repertuarową swojego poprzednika Władysława Krzemińskiego,podjął się realizacji ambitnego zadania zbudowania w Krakowie jednej z najlepszych scen dramatycznych w kraju.Cel ten starał się osiągnąć,angażując do pracy w teatrze najlepszych i najzdolniejszych artystów:reżyserów,aktorów,scenografów i kompozytorów.Dzięki niemu wieloletnią współpracę ze Starym Teatrem rozpoczęli Andrzej Wajda i Konrad Swinarski,a do zespołu aktorskiego trafili m.in.Mirosława Dubrawska,Anna Polony,Anna Seniuk,Jerzy Bińczycki,Tadeusz Malak,Jan Nowicki,Franciszek Pieczka,Wojciech Pszoniak,Wiktor Sadecki i Marek Walczewski.Sam wyreżyserował m.in."Wariatkę z Chaillot"Jeana Giraudoux(1964 r.)"Kto się boi Wirginii Woolf?"Edwarda Albee'ego(1965 r.)"Mizantropa"Moliera(1966 r.) i "Poskromienie złośnicy"Szekspira(1969 r.)Teatr zdobywał coraz większe uznanie w kraju i za granicą,także nagrody władz państwowych.Mimo to w 1969 r.doszło do poważnych ingerencji cenzury w repertuarze,przeciwko czemu zaprotestował Hübner,składając dymisję ze stanowiska dyrektora.
1970–1989
Po odejściu ze Starego Teatru przez kilka lat reżyserował gościnnie w wielu teatrach w Polsce.W 1970 r.wyreżyserował jedno ze swoich najsłynniejszych i wielokrotnie nagradzanych przedstawień Ulissesa na podstawie powieści Jamesa Joyce'a w Teatrze Wybrzeże.Podjął również współpracę z warszawską PWST,gdzie najpierw pracował jako wykładowca,w latach 1972–1975 jako prodziekan,a w latach 1975–1981 dziekan Wydziału Reżyserii.W latach 1970–1980 był sekretarzem generalnym Polskiego Ośrodka Międzynarodowego Instytutu Teatralnego(ITI).
Teatr Powszechny
W 1974 r.rozpoczął pracę w Teatrze Powszechnym w Warszawie,z którym był związany aż do śmierci.Do 1977 r.pracował tam jako kierownik artystyczny,a od 1977 r.jako dyrektor naczelny i artystyczny.Dzięki swojemu talentowi artystycznemu i organizacyjnemu oraz współpracy z najwybitniejszymi indywidualnościami polskiego teatru powtórzył sukces z pracy w Starym Teatrze,czyniąc z Teatru Powszechnego jedną z najlepszych scen w kraju.Wyreżyserował tam wiele ważnych i cenionych spektakli,m.in."Lot nad kukułczym gniazdem"Dale'a Wassermana na podstawie powieści Kena Keseya(1977 r.)"Zemstę"Aleksandra Fredry(1978 r.)"Spiskowców"na podstawie powieści"W oczach Zachodu"Josepha Conrada(1980 r.)"Iwonę,księżniczkę Burgunda"Witolda Gombrowicza(1983 r.)"Garderobianego"Ronalda Harwooda(1986 r.) i "Medeę"Eurypidesa(1988 r.)W kierowanym przez niego zespole aktorskim znaleźli się artyści współpracujący z nim wcześniej w Gdańsku i Krakowie:Mirosława Dubrawska,Anna Seniuk,Edmund Fetting,Kazimierz Kaczor,Władysław Kowalski,Franciszek Pieczka,Wojciech Pszoniak i Marek Walczewski oraz inny wybitni aktorzy:Krystyna Janda,Elżbieta Kępińska,Mariusz Benoit,Janusz Gajos,Leszek Herdegen,Piotr Machalica,Stanisław Zaczyk czy Zbigniew Zapasiewicz.Z teatrem współpracowało wielu znakomitych reżyserów,wśród nich Kazimierz Kutz,Aleksander Bardini czy Piotr Cieślak,a także Andrzej Wajda,który w 1977 r.wystawił w Teatrze Powszechnym spektakl według Rozmów z katem Kazimierza Moczarskiego, w którym Hübner grał rolę Moczarskiego.Teatr Powszechny nosi obecnie jego imię.
Teatr Telewizji
Zrealizował ponad 30 spektakli telewizyjnych,w tym m.in."W małym dworku"Witkacego(1970 r.)"Świętoszka"Moliera(1971 r.)"Poskromienie złośnicy"Szekspira(1971 r.)"Czarownice z Salem"Arthura Millera(1978 r.)"Nie-Boską komedię"Zygmunta Krasińskiego(1982 r.)"Spiskowców"według Conrada(1987 r.) i "Iwonę,księżniczkę Burgunda"Gombrowicza(1987 r.)zaliczane do"Złotej setki"najlepszych przedstawień Teatru Telewizji.
Film
Odtwórca wielu ról filmowych.Zasłynął rolą majora Henryka Sucharskiego w filmie"Westerplatte"w reżyserii Stanisława Różewicza(1967 r.)Grał też m.in.w filmach:"Zbrodniarz,który ukradł zbrodnię","Akcja Brutus","Szpital przemienienia","Blaszany bębenek" i "Przypadek".Reżyser filmów:"Co jest w człowieku w środku?","Gonitwa" i "Seksolatki".
Publikacje
Publikował jako autor felietonów,esejów,recenzji i tekstów o teatrze,które ukazywały się m.in.w„Dialogu”,„Odrze”,„Teatrze”,„Kinie” i „Życiu Literackim”.Jego felietony i eseje ukazały się w zbiorach Przepraszam,nic nowego(1978 r.) i Loki na łysinie(1989 r.)Był również autorem książek Bogusławski,człowiek teatru(1958 r.)Sztuka reżyserii(1982 r.)oraz Polityka i teatr(1991 r.)a także sztuk teatralnych(m.in.Ludzie cesarza i Teatr za dwa obole).
Odznaczenia i nagrody
  • 1965 r.Złoty Krzyż Zasługi
  • 1967 r.Nagroda Ministra Kultury i Sztuki III stopnia za działalność kierowniczą i reżyserską
  • 1967 r.Złota Odznaka za zasługi dla Krakowa
  • 1968 r.Nagroda MRN w Krakowie za całokształt osiągnięć twórczych
  • 1969 r.Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
  • 1977 r.Nagroda Ministra Kultury i Sztuki
  • 1978 r.Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
  • 1979 r.Nagroda Prezesa Rady Ministrów I stopnia
  • 1986 r.Medal 40-lecia PRL
  • 1990 r.Nagroda im.Konrada Swinarskiego(pośmiertnie)przyznawana przez redakcję miesięcznika„Teatr”(za sezon 1988/1989)
  • 1992 r.Nagroda im.Stanisława Ignacego Witkiewicza za„Teatralną Książkę Roku”pośmiertnie

Andrzej Czekalski

Ur.19 marca 1930 w Warszawie polski reżyser filmowy,scenarzysta i autor tekstów piosenek.W 1955 r.ukończył studia na Wydziale Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi.W filmie zadebiutował jako współpracownik reżysera w filmie"Cień"w 1956 r.W 14 filmach pełnił funkcję II reżysera.
Filmy wyreżyserowane
  • 1960 r."Ostrożnie Yeti"
  • 1967 r."Marsjanie"film telewizyjny
  • 1970 r."Czterej pancerni i pies"odcinek 20(Brama)
  • 1974 r."Pełnia nad głowami"
  • 1984 r."Porcelana w składzie słonia"
Autor słów piosenek
  • 1958 r."Pamiętasz,była jesień"do filmu"Pożegnania"
  • 1969 r.tytułowa piosenka do filmu"Jak rozpętałem drugą wojnę światową"
  • 1969 r.ballada stepowa do filmu"Pan Wołodyjowski"
  • 1970 r.ballada do filmu"Raj na ziemi"
  • 1982 r."Serce me śpi"do filmu"Przeklęta ziemia"
  • 1984 r."Penelopy"do filmu"Porcelana w składzie słonia"