Młode lata i kariera wojskowa
Urodził się 12 listopada 1898 r.we wsi Bratucice koło Okulic powiat Bochnia,w rodzinie rolników,Błażeja i Anny z domu Korcyl,właścicieli ośmio hektarowego gospodarstwa.Jego ojciec,Błażej Okulicki(wcześniej używał nazwiska Kicka)nalegał,by syn skończył bocheńskie gimnazjum(obecnie I LO w Bochni).Zapisał się do niego w 1910 roku dzięki pomocy stryja,księdza,mając zdobyć wstępne przygotowanie do stanu kapłańskiego,jednak te plany przekreślił wybuch I wojny światowej.Od maja 1913 roku należał do Związku Strzeleckiego.Rok później(w wieku 16 lat)zdał egzamin podoficerski.W szkole tej uczył się do lata 1915 roku.W październiku uciekł ze szkoły i wstąpił do 3 Pułku Piechoty Legionów Polskich,w którym pełnił służbę w 1 batalionie.Już w 1916 r.był mianowany sierżantem,ranny w walkach.Po kryzysie przysięgowym został we wrześniu wcielony do armii austriackiej.Uciekł na początku 1918 r. i działał w POW w Krakowie(organizował na terenie Bochni pluton POW złożony z uczniów miejscowego gimnazjum,z którym wszedł w skład 4 pp leg.)do października 1918 r.Potem rozbrajał Niemców.Do Wojska Polskiego wstąpił w listopadzie 1918 r.jako oficer 4 Pułku Piechoty Legionów.Razem z pułkiem brał udział w obronie Lwowa.Został ranny w lutym 1919 r. i przez kilka miesięcy przebywał w szpitalu,ale powrócił do macierzystego 4 pp.Zweryfikowany jako kapitan z 1 czerwca 1919.Będąc cały czas na froncie,został w czerwcu 1920 r.ponownie ranny,ale po wyleczeniu powrócił do pułku na stanowisko dowódcy kompanii,a następnie p.o.dowódcy batalionu.Do 1923 r.pełnił służbę w 4 pp.Od maja 1919 r.walczył w wojnie polsko-bolszewickiej m.in.w rejonie Wołkowyska,pod Lidą i Mołodecznem oraz w bitwie nad rzeką Berezyną.Był kilkakrotnie ranny.Za odwagę na froncie został odznaczony Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari wręczonym mu przez Józefa Piłsudskiego(Okulicki miał wówczas 21 lat) i trzykrotnie Krzyżem Walecznych.10 lipca 1922 ożenił się z Władysławą Jabłońską.17 lutego 1924 w Kielcach urodził się ich jedyny syn,Zbigniew,który zginął 8 lipca 1944 pod Osimo koło Ankony we Włoszech,jako sierżant podchorąży 1 pułku artylerii 2 Korpusu.W okresie listopad 1923–październik 1925 ukończył Wyższą Szkołę Wojenną.Z czasów studiów zachowały się dwie odmienne opinie o Okulickim.Jedna to opinia generała Louisa Faury'ego dyrektora Szkoły:„Duża siła woli,bardzo sumienny,duża zdolność do pracy.Będzie bardzo użyteczny w sprawach,które wymagają dużego nakładu pracy,lecz średnich zdolności.W gruncie rzeczy będzie bardzo pożyteczny w sztabie”.Druga to opinia komendanta tej uczelni gen.Aurelego Serdy-Teodorskiego:„[...]lekkomyślny,nieobowiązkowy,niepewny”).Po ukończeniu W.S.Woj.L.Okulicki został przydzielony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr III w Grodnie,gdzie służył do kwietnia 1930 r.18 lutego 1928 awansował na majora ze starszeństwem z 1 stycznia 1928 i 188 lokatą w korpusie oficerów piechoty.W okresie od kwietnia 1930 do czerwca 1931 r.dowódca batalionu 75 pułku piechoty.Od lipca 1931 do lutego 1934 r.wykładał taktykę w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie.Od kwietnia 1934 do września 1935 r.był szefem sztabu 13 Kresowej Dywizji Piechoty w Równem,następnie wrzesień 1935–sierpień 1939 r.w Oddziale III Sztabu Głównego Wojska Polskiego.Od 19 marca 1936 roku szef Wydziału„Wschód”.Od kwietnia 1939 r.szef Wydziału Sytuacyjnego i zastępca szefa Wydziału„Zachód”.Podpułkownik dyplomowany z dniem 19 marca 1936 roku.W 1936 r.został wiceprezesem Stowarzyszenie Bochniaków(prezesem został płk Tadeusz Jakubowski,drugim wiceprezesem ppłk Marian Turkowski).
II wojna światowa
W nocy z 31 sierpnia na 1 września 1939 Okulicki pełnił służbę w Sztabie Głównym i zarządził alarm w związku z wybuchem wojny.Od 1 do 28 września 1939 Leopold Okulicki był oficerem łącznikowym Naczelnego Wodza przy Dowództwie Obrony Warszawy.Potem bronił Warszawy,jako szef sztabu odcinka„Zachód” i od 18 września dowódca zgrupowania swojego imienia na Woli.Za obronę Warszawy został 29 września 1939 odznaczony Złotym Krzyżem Orderu Virtuti Militari przez gen.Rómmla.Po kapitulacji Warszawy razem z gen.Michałem Karaszewiczem-Tokarzewskim od października 1939 r.współorganizował konspirację i został mianowany komendantem Okręgu Służby Zwycięstwa Polsce w Łodzi.Występował w tym czasie pod zmienionym nazwiskiem Johann Müller.Od stycznia 1940 roku był komendantem łódzkiego okręgu Związku Walki Zbrojnej(po przekształceniu SZP w ZWZ) i używał ps.„Kula”.Sicherheitspolizei wystawiło list gończy za Leopoldem Okulickim.Wspomina Okulicki:Moja głowa została wyceniona przez wywiad niemiecki na 10000 marek i wszędzie były rozwieszone listy gończe.
Komendant główny ZWZ okupacji sowieckiej
Następnie po okresie pracy w Komendzie Głównej ZWZ został od 2 listopada 1940 komendantem tej organizacji we Lwowie pod ps.„Mrówka”.Pułkownik dyplomowany z 3 maja 1940 i komendant ZWZ/AK terenów okupowanych przez sowietów do 22 stycznia 1941.Głęboka infiltracja struktur konspiracji lwowskiej ZWZ przez NKWD doprowadziła do wydania komendanta głównego ZWZ okupacji sowieckiej płk.Okulickiego.Sprawcą wydania komendanta był ppor.Bolesław Zymon ps.„Waldy”.Wspomina gen.Leopold Okulicki:Metody działania NKWD,które kieruje całym życiem i przenika wszędzie,zdemoralizowały ludzi słabszych.Wszędzie tysiące agentów...W porównaniu z NKWD metody Gestapo są dziecinne.Został aresztowany w nocy z 21 na 22 stycznia 1941 roku przez NKWD i wywieziony do Moskwy,gdzie osadzono go w więzieniu Lefortowo.Wraz z nim aresztowano jego łączniczkę płk Bronisławę Wysłouchową ps.Biruta.W więzieniu na Łubiance był przesłuchiwany osobiście przez Iwana Sierowa.W czasie przesłuchania prowadzonego przez gen.Sierowa otrzymał propozycję współpracy,pozostania na swoim stanowisku i utrzymania ZWZ we Lwowie pod kontrolą sowiecką.Zdecydowanie odmówił.Śledztwo na Łubiance w Moskwie trwało pięć miesięcy.Po okazaniu mu przez NKWD szczegółowych danych o strukturach ZWZ,sięgających Komendy Głównej,Okulicki próbował rozgrywki.Przekonywał,że miał zadanie prowadzenia wyłącznie antyniemieckich działań.Zgodził się na udzielenie informacji o Niemcach.Za to miał być wysłany do„Rakonia”,pseudonim gen.Stefana Roweckiego,z posłannictwem zakończenia walki ZWZ z ZSRR i podjęcia wspólnych działań przeciw Niemcom.Ryzykowna gra była skończona,gdy NKWD rozszyfrowało znaleziony przy„Birucie”B.Wysłouchowej raport„Mrówki”dla„Rakonia”Roweckiego.Wynikało z niego,że działalność„Mrówki”Okulickiego we Lwowie była prowadzona przeciwko ZSRR.Generał został przeniesiony do więzienia Lefortowo.Przeżył tam 35 dniowe śledztwo,tortury,w tym konwejer,czyli przesłuchania ciągłe bez możliwości snu oraz przebywanie w celi z mocnym oświetleniem elektrycznym przez całą dobę.Po śledztwie pozostały mu choroby serca i osłabienie wzroku.Nikogo nie wydał.Nie ujawnił haseł,twierdząc,że je zapomniał.Jak stwierdza prof.Janusz Kurtyka:„Zachowywał się z godnością”.Inne informacje podaje prof.Jan M.Ciechanowski stwierdzając,że płk Okulicki„przedstawił NKWD,ponoć we własnym i własnoręcznie spisanym zeznaniu z 4 maja 1941 roku,genezę Służby Zwycięstwu Polsce(SZP) i Związku Walki Zbrojnej(ZWZ)oraz jego statut,organizację,zadania,plany i obsadę jego Komendy Głównej w Warszawie,łącznie z prawdziwymi nazwiskami i pseudonimami jej czołowych osobistości wraz z jego o nich opiniami.[...]Podawał też NKWD adresy kwater kontaktowych Komendy Głównej ZWZ w Warszawie[...].Poza tym[...]przedstawił władzom sowieckim[...]jego ocenę ówczesnej sytuacji międzynarodowej oraz wnioski z niej wypływające,które przemawiały,w jego opinii,za podjęciem przez ZWZ współpracy z ZSRR.”Okulicki twierdził,że wiele tych nazwisk,pseudonimów oraz różnego rodzaju informacji dotyczących ZWZ i obsady jego Komendy Głównej NKWD znało już przed złożeniem przez niego własnego zeznania,co jest prawdopodobne.Po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej i podpisaniu układów między rządem gen.Władysława Sikorskiego i rządem ZSRR,został zwolniony z więzienia na interwencję gen.Władysława Andersa 2 lub 14 sierpnia 1941.Objął funkcję szefa sztabu(do maja 1942 r.)w tworzonej na terenie ZSRR armii polskiej.Zorganizował komórkę dokumentującą martyrologię Polaków w ZSRR 1939-1941 i poszukującą 15 tys.polskich oficerów zaginionych w ZSRR.Na jego rozkaz dane o zaginionych oficerach zbierał rtm.Józef Czapski.W grudniu 1941 r.Okulicki wraz z gen.Andersem towarzyszył premierowi gen.Władysławowi Sikorskiemu w oficjalnej delegacji polskiej na Kremlu w Moskwie.18 marca 1942 wspólnie z gen.Andersem,w czasie dramatycznych negocjacji ze Stalinem i Mołotowem na Kremlu,domagali się uwolnienia zaginionych polskich oficerów w ZSRR.Anders mówił do Stalina:„Do tego czasu nie zjawili się oficerowie wywiezieni z Kozielska,Starobielsk i Ostaszkowa.Powinni być na pewno u Was”.[...]Stalin odrzekł:„[...]Nie wiem,gdzie są.Na co mam ich trzymać.Być może,że znajdując się w obozach na terenach,które zajęli Niemcy,rozbiegli się”.Okulicki odpowiedział Stalinowi:„Niemożliwe,o tym wiedzielibyśmy”.Przeciwnik wycofania Armii Andersa z ZSRR.W drugiej połowie marca 1942 r.wraz z gen.Bolesławem Szareckim,naczelnym lekarzem PSZ i grupą oficerów udał się do Pahlevi w Iranie,by przygotować ewakuację pierwszych grup wojska i ludności polskiej z ZSRR.Później kwiecień 1942–czerwiec 1943 dowodził 7 Dywizją Piechoty na Bliskim Wschodzie,po czym czerwiec–październik 1943 r.był w dyspozycji szefa sztabu Naczelnego Wodza na Bliskim Wschodzie,a pomiędzy październikiem 1943 r. i majem 1944 r.pełnił służbę w Oddziale Personalnym Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie.16 kwietnia 1942 gen.Anders wydał opinię o Okulickim:„W tych najcięższych chwilach,kiedy 7 miesięcy współpracy można śmiało policzyć za 7 lat,płk Okulicki wykazał tyle niespożytej energii i hartu ducha oraz tyle żołnierskich zalet,jak poprzednio w wojnie 1939 r. i następnie w ZWZ.Ani na chwilę nie zawiódł mego całkowitego zaufania,był wzorem lojalności służbowej i odwagi cywilnej”.W lipcu 1943 r.Okulicki został wysłany przez gen.Andersa w delegacji Armii Polskiej na Wschodzie z gen.Michałem Tokarzewskim–Karaszewiczem i mjr.Władysławem Bobińskim na pogrzeb naczelnego wodza gen.Władysława Sikorskiego do Londynu i z zadaniem poparcia gen.Kazimierza Sosnkowskiego w okresie przesilenia rządowego po tragedii w Gibraltarze.
Komendant główny AK
Płk dypl.Okulicki 5 października 1943 z rozkazu Naczelnego Wodza zostaje komendantem Bazy Przerzutowej i Ośrodka Wyszkolenia Cichociemnych w Bazie nr 10„Impudent”w Ostuni koło Brindisi we Włoszech.W nocy z 21 na 22 maja 1944,po uprzednim przeszkoleniu spadochronowym na kursie cichociemnych,został zrzucony do kraju,w ramach operacji lotniczej„Weller 29”.Z dniem 22 maja 1944 awansowany do stopnia generała brygady i przyjął ps.„Kobra”.3 czerwca 1944 objął stanowisko szefa Operacji i I zastępcy szefa Sztabu KG AK,gen.Tadeusza Pełczyńskiego ps.„Grzegorz”.Okulicki był w dowództwie AK jednym z głównych zwolenników walki zbrojnej w Warszawie.Pod wpływem argumentacji Okulickiego konieczność podjęcia walki w Warszawie zaczęło dostrzegać dowództwo AK.Główną trudnością były szczupłe zapasy broni.Płk Kazimierz Iranek-Osmecki,szef Oddziału II KG AK,stwierdził:„Naszym błędem było,że sami nie zrozumieliśmy tego(tj.konieczności powstania w Warszawie)wcześniej,na długo przed 20 lipca 1944.[...]Na początku czerwca,dwa lub trzy dni przed przybyciem Okulickiego,wysłaliśmy jeszcze wielki transport broni w okolice Białegostoku.Całkowicie pochłonięci operacją„Burza”,która miała znaczenie drugorzędne,zapomnieliśmy o Warszawie,o duszy kraju”.21 lipca 1944 gen.Tadeusz Bór-Komorowski włączył Warszawę do akcji„Burza”zgodnie z instrukcją Naczelnego Wodza gen.Kazimierza Sosnkowskiego z 7 lipca 1944.To on wymusił na gen.Borze-Komorowskim i gen.Pełczyńskim zgodę na wywołanie powstania.Tym samym złamał rozkaz Naczelnego Wodza,gen.Sosnkowskiego,który powierzył mu misję zapobieżenia za wszelką cenę wybuchowi powstania w Warszawie.W ostatnich dniach lipca Tadeusz Bór-Komorowski mianował go swoim następcą na stanowisku komendanta AK na wypadek,gdyby dotychczasowe dowództwo nie mogło pełnić swoich funkcji,mianując go jednocześnie dowódcą tzw.II rzutu KG AK i komendantem zakonspirowanej organizacji„NIE”.Przed wybuchem powstania warszawskiego przestał brać udział w pracach Komendy Głównej i zszedł do głębokiej konspiracji.11 września,w związku z niepomyślnym przebiegiem powstania i spowodowaną tym praktyczną niemożliwością tworzenia alternatywnej zakonspirowanej struktury wojskowej(większość oficerów skierowanych do„Nie”wzięła udział w powstaniu i akcji„Burza”ulegając tym samym dekonspiracji),objął szefostwo sztabu KG AK.Po upadku powstania udało mu się opuścić miasto w grupie ludności cywilnej.Rozkazem z dnia 28 września 1944 Wódz Naczelny gen.broni Kazimierz Sosnkowski nadał gen.Okulickiemu Złoty Krzyż Orderu Virtuti Militari.3 października 1944 roku objął stanowisko komendanta głównego AK.Po wyjściu z Warszawy 3 października 1944 r.generał Leopold Okulicki z dworca Zachodniego przewieziony został do Pruszkowa,skąd trafił do Durchgangslager 121 Dulag.Na początku otrzymał przydział do baraku nr W5,nocą przedostał się do baraku nr W1.W Kielcach około południa zbiegł z transportu kolejowego,trafiając do Komendy Okręgu.5 października 1944 roku siedziba kwatery Komendy Głównej Armii Krajowej przeniesiona została do Częstochowy.Powołał przy BiP KG AK Biuro Historyczne na czele z płk.Adamem Borkiewiczem,gromadzące materiały na temat przebiegu walk w Warszawie.21 grudnia 1944 prezydent Władysław Raczkiewicz na wniosek nowego premiera Tomasza Arciszewskiego,mianował generała Okulickiego komendantem głównym AK na obszar obu okupacji.22 grudnia 1944 doręczono Okulickiemu depeszę o śmierci syna Zbigniewa,żołnierza 2 Korpusu Polskiego,w bitwie o Ankonę.Generałowi odnowiła się nieuleczalna choroba serca.15-18 grudnia 1944 r.w klasztorze bernardynów w Piotrkowie Trybunalskim odbyła się wspólna narada nowego komendanta AK gen.Leopolda Okulickiego oraz KRM i RJN.Narada ta poświęcona była analizie sytuacji międzynarodowej,okupacji sowieckiej obejmującej stopniowo cały kraj oraz rządowi w Londynie,w którym zaostrzał się konflikt premiera Mikołajczyka,z przeciwnikami jego polityki wobec ZSRR m.in.przeciwnikiem tej polityki Mikołajczyka był również Okulicki.Podczas tej narady ujawnił istnienie organizacji„Nie”.24 grudnia 1944 r.Leopold Okulicki przyjechał z Częstochowy na dworzec kolejowy w Koniecpolu odebrany przez I Batalion 74 Pułku Piechoty AK.Trafił do Oleszna,gdzie w okolicznych lasach dokonał przeglądu 74 Pułku Piechoty AK.Wigilię i Nowy Rok spędził w dworku w Olesznie.3 stycznia 1945 spotkał się w Zaciszu z uczestnikami brytyjskiej misji wojskowej Freston SOE.6 stycznia 1945 r.wraz ze swym sztabem wizytował batalion„Las”74 pp AK w Pękowcu.Działał w okolicach Częstochowy,Łodzi i Milanówka.26 października 1944 wydał rozkaz zakończenia akcji„Burza”.Wspierał PCK i RGO znacznymi sumami pieniędzy z kasy AK,zabezpieczając w ten sposób rodziny żołnierzy poległych i wziętych do niewoli oraz ludność wysiedloną z Warszawy.19 stycznia 1945 roku na dworcu kolejowym w Częstochowie,chcąc pozbawić NKWD pretekstu do represji i na mocy instrukcji rządu z 16 listopada 1944,wydał rozkaz o rozwiązaniu AK i zwalniający żołnierzy z przysięgi,sugerując pozostanie w konspiracji(nie spowodowało to jednak osłabienia represji sowieckich i tylko w pewnym stopniu ograniczyło wywołany przez nie powrót żołnierzy AK do konspiracji).Okulicki rozesłał równocześnie tajne rozkazy w celu pozostawienia szkieletowej sieci sztabów i struktur,magazynowania broni i zachowania łączności radiowej.Miała to być baza kadrowa dla organizacji NIE.
Komendant główny NIE
Tuż po przerzuceniu do Polski z 21/22 maja 1944 Okulicki został 27 lipca 1944 komendantem organizacji NIE.Organizując specjalną konferencję 12 stycznia 1945 roku w Krakowie przy ul.Dietla 12 dla politycznych przedstawicieli Polskiego Państwa Podziemnego,przedstawił Radzie Jedności Narodowej program funkcjonowania organizacji NIE Niepodległość,która miała zastąpić Armię Krajową po jej rozwiązaniu 19 stycznia 1945 roku.Generał przyjął pseudonim Nowak.Współpracował w organizowaniu NIE z gen.Augustem Emilem Fieldorfem„Nilem” i płk.Januszem Bokszczaninem„Wirem”jako szefem sztabu AK.
Proces szesnastu
9 marca 1945 Okulicki z Delegatem Rządu Janem Stanisławem Jankowskim otrzymali listy od płk.NKWD Pimienowa,występującego jako pułkownik gwardii,z propozycją rozmów.Z upoważnienia marszałka Żukowa rozmówcą ich miał być gen.Iwanow(pseudonim gen.NKWD Iwana Sierowa).Okulicki był przeciwny podjęciu rozmów,przewidując podstęp.Na wyraźne polecenie wicepremiera Jankowskiego zgodził się towarzyszyć Delegatowi Rządu i przewodniczącemu Rady Jedności Narodowej Kazimierzowi Pużakowi.Wcześniej mianował płk.Jana Rzepeckiego ps.„Prezes”swoim zastępcą,na wypadek aresztowania.W wyniku prowokacji NKWD i UB z 27/28 marca 1945 zaproszony został wraz z członkami Delegatury Rządu przez gen.Sierowa na pertraktacje polityczne do Pruszkowa,al.Armii Krajowej 11.Wbrew kategorycznemu rozkazowi gen.Andersa oraz Szefa Sztabu Naczelnego Wodza gen.Kopańskiego,postanowił ujawnić się wobec Sowietów,przyjmując zaproszenie na pertraktacje.Został aresztowany razem z 15 innymi przywódcami AK i Państwa Podziemnego,a następnie wywieziony do Moskwy.Prowokacja udała się tylko dlatego,iż obiecano im lot do Londynu,by stamtąd po uzgodnieniu stanowisk z rządem RP na uchodźstwie i Churchillem udać się na Kreml.Samolot z Okęcia wystartował jednak do Moskwy,a porwani usłyszeli od nieznajomego oficera radzieckiego,który przedstawił się jako Iwanow,że lecą do Moskwy,gdzie porozmawiają„z kim należy”.Na procesie twardo i nieustępliwie bronił dobrego imienia AK i Polskiego Państwa Podziemnego.Nie ujawnił żadnych istotnych szczegółów na temat NIE.Okulicki i pozostali aresztowani odmówili skorzystania z usług adwokatów sowieckich i bronili się sami.Zachował do końca godną i budzącą podziw postawę.W trakcie procesu bronił idei powstania warszawskiego i podkreślał,że dobre stosunki z ZSRR nie będą możliwe bez zachowania niepodległości Polski.Opuszczał salę z podniesioną głową.Oskarżony w sfingowanym procesie o przestępstwa na zapleczu frontu sowieckiego w Polsce,21 czerwca 1945 roku został skazany w słynnym procesie szesnastu na 10 lat więzienia,co było najwyższą karą wśród oskarżonych.30-31 maja 1945 w Moskwie Stalin atakował Okulickiego na spotkaniach z dyplomatami amerykańskimi Williamem Averellem Harrimanem i Hopkinsem,traktując go jako najbardziej niebezpiecznego przeciwnika i przestępcę.
Okulicki broniąc AK i Polski w śledztwie i na„Procesie szesnastu”w Moskwie przedstawił 9 powodów do wybuchu powstania warszawskiego:
„1.Chęć opanowania Warszawy własnymi siłami przed wkroczeniem Armii Czerwonej celem zorganizowania władz państwowych,samorządowych i wojska i wystąpienie w charakterze prawnego gospodarza
2.Udowodnienie przed całym światem naszej nieprzerwanej walki z Niemcami,ponieważ o dotychczasowej naszej(w Wilnie,Lwowie,okręgu lubelskim)nie było powiedziane ani słowa
3.Przez walkę w dużych rozmiarach udowodnić naszą dobrą wolę wspólnego bicia Niemców razem z Armią Czerwoną i na tej platformie szukać rozwiązania zatargu polsko-sowieckiego
4.Wziąć odwet na Niemcach za prawie pięcioletnie wyniszczenie Narodu polskiego
5.Sparaliżować działania niemieckie na wschodnim brzegu Wisły,których działanie opierało się prawie całkowicie na warszawskim węźle komunikacyjnym
6.Przez to umożliwić Armii Czerwonej szybkie sforsowanie Wisły i w ten sposób uchronić Warszawę od zniszczenia.Nie pozwolić do ustabilizowania frontu na Wiśle,co w rezultacie musiałoby doprowadzić do zniszczenia Warszawy i w najbliższym czasie wyewakuowania ludności z Warszawy
7.Ogłoszone przez Niemców[wezwanie]100000 mężczyzn z Warszawy do pracy nad budową umocnień niemieckich groziło rozbiciem naszej siły i naszych przygotowań i w rezultacie doprowadzić musiałoby do postawienia nas w całkowicie bierną sytuację
8.Wzgląd na morale żołnierzy AK i społeczeństwa polskiego, które prawie przez pięć lat przygotowywane do walki z Niemcami przez nas samych mogłoby się załamać,gdybyśmy w tej decydującej i nadarzającej się sytuacji tej walki nie podjęli.Naród polski w takim wypadku musiałby nam postawić pytanie:po co była walka i ofiary,gdy do tego samego biernego oczekiwania na wkroczenie Armii Czerwonej można było ich uniknąć
9.Uzasadniona obawa,że gdy huk dział zbliży się do Warszawy,nagromadzone elementy i ogólna chęć walki z Niemcami podejmą walkę samorzutnie bez naszego kierownictwa”
Śmierć
Jeszcze przed śmiercią gen.Okulickiego został on,8 października 1945 roku,rozkazem Szefa Sztabu Głównego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie gen.Stanisława Kopańskiego,skreślony ze stanu Polskich Sił Zbrojnych„dla celów ewidencyjnych i gospodarczych”przestając być formalnie żołnierzem i generałem Rzeczypospolitej.Po 1945 r.jego los pozostawał nieznany.21 czerwca 1955 rządy Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii złożyły oficjalne noty dyplomatyczne w Moskwie i Warszawie z zapytaniem o los tych oskarżonych w„procesie szesnastu”,którzy nie powrócili z ZSRR.W rezultacie w październiku 1955 i w 1956 r.władze ZSRR ogłosiły,iż Leopold Okulicki zmarł w więzieniu na Łubiance 24 grudnia 1946 na skutek ataku serca i paraliżu,a jego zwłoki zostały spalone w krematorium NKWD na cmentarzu Dońskim w Rosji.W więzieniu na moskiewskich Butyrkach gen.Okulicki prowadził w maju 1946 roku głodówkę,ponowną podjął w grudniu tego roku.Zmarł 24 grudnia 1946 w szpitalu więziennym na Butyrkach.Według dokumentów szpitalnych nie można go było operować z powodu niedrożności jelit.Według specjalistów więziennych taka niedrożność powstaje w wyniku częstych kopnięć w brzuch.Informacje dotyczące przyczyny śmierci zakwestionowali Adam Bień oraz Antoni Pajdak,także oskarżeni w procesie szesnastu twierdząc,iż Leopold Okulicki został zamordowany(obaj słyszeli,jak został wyprowadzony z celi nr 62 na egzekucję w Wigilię 1946 r.)Symboliczna mogiła generała Leopolda Okulickiego znajduje się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie,kwatera A 26,przy pomniku„Gloria Victis”.Na wniosek strony polskiej,Prokurator Generalny w Warszawie w październiku 1989 r.skierował pismo do Prokuratury Generalnej Związku Radzieckiego o postępowanie rehabilitacyjne w sprawie generała Okulickiego.Decyzją Plenum Sądu Najwyższego ZSRR z 19 kwietnia 1990 roku sprawa karna wobec byłego dowódcy Armii Krajowej gen.bryg.Armii Polskiej Leopolda Okulickiego została umorzona z braku znamion przestępstwa w jego działaniach i w ten sposób został zrehabilitowany po latach za haniebny proces.17 sierpnia 1984 prezydent USA Ronald Reagan odznaczył pośmiertnie trzech komendantów głównych AK,generałów:Leopolda Okulickiego,Tadeusza Komorowskiego,Stefana Roweckiego orderami Legion of Merit za wkład w walkę o demokrację i w zwycięstwo nad totalitarnymi Niemcami hitlerowskimi.W Uchwale Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 17 lutego 2012 w sprawie upamiętnienia 70 rocznicy powstania Armii Krajowej stwierdzono:Losy ostatniego Komendanta Głównego Armii Krajowej gen.Leopolda Okulickiego„Niedźwiadka”,sądzonego w Moskwie i tam zamordowanego,symbolizują powojenne losy żołnierzy Armii Krajowej i Polski.Po 1990 r.imieniem Leopolda Okulickiego nazwano plac w Bochni,a także ulice w wielu innych miastach Polski(m.in.w Częstochowie,Koszalinie,Krakowie,Piasecznie,Radomiu,Szczecinie,Warszawie,Wrocławiu).
Ordery i odznaczenia
- Order Orła Białego pośmiertnie(1995 r.)
- Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari(1939 r.)
- Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari(1944 r.)
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari(1921 r.nr 4549)
- Krzyż Niepodległości(1932 r.)
- Krzyż Walecznych czterokrotnie(1921,1922,1922,1944 r.)
- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Srebrny Medal Waleczności II klasy Austro-Węgry(1917 r.)
- Gwiazda Wytrwałości(1985 r.)
- Legia Zasługi II klasy(pośmiertnie 17 sierpnia 1984,USA)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz