wtorek, 5 stycznia 2016

Jan Stanisław Bystroń

Ur.20 października 1892 w Krakowie,zm.18 listopada 1964 w Warszawie etnograf i socjolog,profesor uniwersytetów w Poznaniu,Krakowie i Warszawie,członek Polskiej Akademii Nauk.
Życiorys
Był synem językoznawcy Jana i Marii z Cinciałów,wnukiem etnografa i śląskiego działacza społecznego Andrzeja Cinciały.W 1910 r.ukończył gimnazjum w Krakowie i podjął studia filologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim;wśród jego profesorów byli m.in.Ignacy Chrzanowski i Kazimierz Morawski.W 1914 r.obronił na UJ doktorat na podstawie pracy Teoria rzeczywistości społecznej.W międzyczasie odbył także studia etnograficzne w Ecole des Hautes Etudes w Paryżu(1912–1913).W 1918 r.uzyskał stopień docenta etnologii na UJ(na podstawie pracy Zwyczaje żniwiarskie w Polsce).W latach 1919–1925 był profesorem nadzwyczajnym i kierownikiem Katedry Etnologii i Etnografii Uniwersytetu Poznańskiego.W 1925 r.przeniósł się na UJ,został profesorem zwyczajnym i kierownikiem Katedry Etnologii i Socjologii.Od 1934 r.prowadził wykłady z socjologii i polskiej kultury ludowej na Uniwersytecie Warszawskim,kierując jednocześnie Katedrą Socjologii(do 1948 r.)W latach 1934–1936 pełnił funkcję kierownika Departamentu Szkolnictwa Wyższego Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.W latach 1926-1932 pełnił funkcję sekretarza Komisji Etnograficznej PAU.W okresie międzywojennym został odznaczony m.in.Medalem Niepodległości.W czasie okupacji był kilka miesięcy więziony na Pawiaku;brał udział w tajnym nauczaniu.W ostatnich latach życia ciężko chorował,cierpiał również na załamanie nerwowe po śmierci syna oraz z powodu wieloletniej choroby żony.Oficjalnie przeszedł na emeryturę rok przed śmiercią.Pochowany na Cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym w Warszawie.
Zainteresowania naukowe
W swych badaniach koncentrował się na kulturze polskiej,folklorze i twórczości ludowej.Uważał,że badania etnograficzne powinno się prowadzić w ograniczonym czasie i miejscu.W pracy Wstęp do ludoznawstwa polskiego(1926 r.)określił zagadnienia etnografii,jej stosunek do innych nauk oraz podał systematykę dotyczącą grup zawodowych i etnicznych.Analizując dzieła literatury staropolskiej przedstawił panoramę życia towarzyskiego,rodzinnego,politycznego i wojskowego Polski XVI,XVII i XVIII wieku(Dzieje obyczajów w dawnej Polsce.Wiek XVI-XVIII,1933 r.2 tomy).Zajmował się koncepcjami socjologii polskiej do początków XX wieku.Jako pierwszy w Polsce uznał komizm za zjawisko socjologiczne.Na przełomie lat 20 i 30 prowadził badania śladów polskich w Algierii i na Bliskim Wschodzie,czego efektem była praca Polacy w Ziemi Świętej,Syrii i Egipcie,1141-1914(1930 r.)
Członkostwo polskich towarzystw i akademii naukowych
  • PAU(1933 r.członek-korespondent)
  • Towarzystwo Naukowe Warszawskie(1945 r.członek zwyczajny)
  • PAN(1952 r.członek tytularny)
  • Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk(1920 r.członek-korespondent,1947 r.członek zwyczajny)
  • Towarzystwo Naukowe we Lwowie(1931 r.członek czynny)
Wybrane publikacje
  • O istocie życia społecznego(1915 r.)
  • Pojęcie narodu w socjologii polskiej(1916 r.)
  • Słowiańskie obrzędy rolnicze(1916 r.)
  • Słowiańskie obrzędy rodzinne(1916 r.)
  • Rozwój problemu socjologicznego w nauce polskiej(1917 r.)
  • Artyzm pieśni ludowej(1921 r.)
  • Wyobraźnia artystyczna B.Prusa(1922 r.)
  • Pieśni ludu polskiego(1925 r.)
  • Historia w pieśni ludu polskiego(1925 r.)
  • Wstęp do ludoznawstwa polskiego(1926 r.)
  • Pieśni ludowe z polskiego Śląska(1927-1938,z Józefem Ligęzą i Stefanem Marianem Stoińskim)
  • Bibliografia etnografii polskiej(1929 r.)
  • Socjologia wychowania(1931 r.)
  • Socjologia.Wstęp informacyjny i bibliograficzny(1931 r.)
  • Przysłowia polskie(1933 r.)
  • Szkoła jako zjawisko społeczne(1934 r.)
  • Megalomania narodowa(1935 r.)
  • Nazwiska Polskie(1936 r.)
  • Księga imion w Polsce używanych(1938 r.)
  • Publiczność literacka(1938 r.)
  • Komizm(1939 r.)
  • Etnografia Polski(1947 r.)
  • Socjologia(1947 r.)
  • Warszawa(1949 r.)
Odznaczenia
5 listopada 1938 r.na wniosek Polskiej Akademii Literatury"za wybitną twórczość naukową związaną z literaturą piękną"został odznaczony Złotym Wawrzynem Akademickim.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz