Partia Mazurska Ludowa pierwsza organizacja polityczna Mazurów,założona w grudniu 1896 r.w Ełku jako przeciwwaga dla partii konserwatywnych.Duże zasługi przy organizowaniu MPL położył Karol Bahrke,redaktor"Gazety Ludowej" i pierwszy przewodniczący partii.Sekretarzem wybrano Zenona Lewandowskiego,aptekarza z Gniezna.Z innych działaczy na plan pierwszy wybijali się aktywnością chłopi mazurscy:Bogumił Labusz(Gottlieb Labusch),Gustaw Leyding starszy,znany poeta mazurski Michał Kajka i inni.Większość działaczy partii było chłopami o różnym statusie materialnym.Zróżnicowanie ekonomiczne doprowadziło do podziału na dwie główne frakcje:bogatsi skupili się wokół ośrodka ełckiego,a małorolni utworzyli ośrodek szczycieński.
Pierwsze zebranie
Na 8 listopada 1897 zwołano zebranie,na którym powołano 30-osobowy komitet wyborczy.Program MPL,uchwalony 25 stycznia 1898,stawiał za cel naczelny obronę chłopów(gospodarzy) i robotników przed wyzyskiem ze strony wielkich właścicieli ziemskich.Dla osiągnięcia tego celu partia postulowała:reformę podatkową i administracyjną,która by zniosła uprzywilejowanie wielkiej własności(połączenie gminy z majątkiem,sprawiedliwsze płacenie ciężarów szkolnych ze strony majątków,sprawiedliwszy podział ciężarów budowania gościńców,lepsze porządki co do ubogich wioski,wybory wójta przez gminę,zlecenie miejscowej policji sołtysowi),przeprowadzenie reform gospodarczych i politycznych dla polepszenia sytuacji chłopów i robotników(przystępniejsze używanie funduszu melioracyjnego dla stanu gospodarskiego,tańsze taryfy dla nawozów sztucznych,wydzierżawianie królewskich domen gospodarzom,zniesienie majoratów,liczniejszy zastęp gospodarczy w»kreistagu«sejmiku powiatowym w izbie rolniczej,zaprowadzenie na Mazurach drobnego przemysłu w celu utrzymania na miejscu robotnika,budowa kanału mazurskiego Orzecze Ełk Rajgród).W programie MPL mocno podkreślano postulaty ogólnopolityczne,jak równość wobec prawa,wolność stowarzyszania się,zachowanie religii i języka ojczystego,zachowanie demokratycznego prawa wyborczego do Sejmu Rzeszy i rozszerzenie go na Sejm Pruski.Wszystkie swoje uchwały MPL ogłaszała na łamach"Gazety Ludowej",która stała się jej organem."Gazeta Ludowa"założona w styczniu 1896 r.w Ełku odegrała ogromną rolę w pracach przygotowawczych MPL,a następnie w akcji propagowania jej zasad i werbowania członków.Na łamach"Gazety"ogłaszano pierwsze rozważania o konieczności posiadania odrębnej reprezentacji poselskiej,co w konsekwencji doprowadziło do założenia MPL.Wydawania"Gazety Ludowej"zaprzestano w 1902 r.Drugim organem prasowym partii był"Mazur"wydawany w Szczytnie w latach 1906–1914.
Teren działania
MPL działała głównie na terenie dzisiejszych powiatów:ełckiego,giżyckiego,oleckiego,mrągowskiego,piskiego,szczycieńskiego i nidzickiego.
Walka wyborcza
Głównym przedmiotem działalności MPL była walka wyborcza.Dzięki ofiarności działaczy partyjnych i przyciągającemu sympatie chłopskie radykalnemu programowi uzyskała MPL sukcesy w wyborach 1898 r.W okręgach Szczytno-Mrągowo(5694 głosy) i Ełk-Jańsbork-Olecko(2238 głosy).Wartość tych sukcesów była tym większa,że przeciwko MPL władze pruskie i partie konserwatywne rozpętały nagonkę i nie szczędziły szykan.Na skutek szykan i wyroków sądowych usunął się z Mazur w 1898 r.Karol Bahrke,a wkrótce potem upadła"Gazeta Ludowa".MPL wzięła udział w wyborach 1903,1907 i 1911 r.zyskując już mniejsze ilości głosów.W 1913 r.wezwała do bojkotu wyborów.MPL ulegała stopniowej radykalizacji,czego dowodem było usuwanie z partii właścicieli ziemskich.Władze pruskie traktowały MPL jako organizację niebezpieczną i utrudniały jej rozwój przez zakazy policyjne,nadzory nad działaczami i specjalne szykany w okresie wyborów.
Działalność gospodarcza
Od 1911 r.podejmowała MPL szereg inicjatyw gospodarczych(np.zakładanie kas i banków ludowych) i rozwijała swoją działalność do wybuchu I wojny światowej.W 1910 r.z funduszy polskiego Banku Ludowego w Lubawie utworzono w Szczytnie Mazurski Bank Ludowy,który działał do 1928 r.Partia praktycznie przestała istnieć z momentem wybuchu wojny 1914–1918.Partia nie odegrała znaczącej roli na mazurskiej scenie politycznej.Budziła nieufność wśród mówiących po polsku,jednak w większości odczuwających swoją odrębność,Mazurów.Niechęć do partii,w większości ewangelickiego społeczeństwa,zwiększały również związki niektórych działaczy z katolicyzmem.Jednak utworzone w okresie międzywojennym organizacje mazurskie,jak Samopomoc Mazurska,Zjednoczenie Mazurskie,nawiązywały do tradycji MPL i miały w swoich szeregach ich działaczy.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz