Biografia
Urodził się w rodzinie Mieczysława Mariana Komorowskiego herbu Korczak i Wandy Prawdzic-Zaleskiej.Spokrewniony z generałem Tadeuszem Rozwadowskim,w którego majątku przyszedł na świat.W 1913 r.ukończył gimnazjum we Lwowie i w tym samym roku rozpoczął karierę wojskową w armii austro-węgierskiej.Szkołę oficerską piechoty i kawalerii ukończył w Wiener Neustadt w 1915 r.w stopniu podporucznika kawalerii.W czasie I wojny światowej służył na froncie rosyjskim i włoskim uzyskując stopień porucznika.Z dniem 15 listopada 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia porucznika ze starszeństwem z 1 listopada 1916 i przydzielony do 9 Pułku Ułanów.W szeregach tego pułku wziął udział w wojnie z Ukraińcami,a później wojnie z bolszewikami.Od grudnia do maja 1919 r.walczył w rejonie Mościska-Krysowice.Na początku lipca 1920 r.w rejonie Łucka,dowodził zbiorczym szwadronem 9 Pułku Ułanów.20 sierpnia 1920 objął dowództwo 12 Pułku Ułanów Podolskich.31 sierpnia 1920,pierwszego dnia bitwy pod Komarowem został ranny.Po wyleczeniu wrócił do 9 Pułku Ułanów.W 1921 r.był zastępcą dowódcy 9 Pułku Ułanów w Żółkwi.W 1922 r.ukończył dziewięciomiesięczny kurs ekwitacji w Grudziądzu.W latach 1922-1923 był instruktorem jazdy konnej w Oficerskiej Szkole Artylerii w Warszawie i Toruniu.W grudniu 1923 r.został przeniesiony do 9 Pułku Ułanów Małopolskich„z pozostawieniem jako odkomenderowany w Centralnej Szkole Kawalerii”w Grudziądzu.W 1924 r.był kwatermistrzem,a następnie zastępcą dowódcy 8 Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego.31 marca 1924 awansował na majora.Z dniem 15 lipca 1926 roku został przeniesiony do Kadry Oficerów Kawalerii i przydzielony do Szkoły Podoficerów Zawodowych Kawalerii we Lwowie na stanowisko komendanta.W grudniu 1927 r.został wyznaczony na stanowisko zastępcy dowódcy 9 Pułku Ułanów Małopolskich w Czortkowie i Trembowli.Od stycznia 1928 r.po przeniesieniu pułkownika SG Jana Pryzińskiego do dyspozycji Ministra Spraw Wewnętrznych,pełnił obowiązki dowódcy tego oddziału.23 stycznia 1928 r.awansował na podpułkownika.W styczniu 1929 r.został mianowany dowódcą 9 Pułku Ułanów Małopolskich.21 grudnia 1932 awansował na pułkownika.Pułkiem dowodził przez dziesięć lat.W listopadzie 1938 r.został komendantem Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu.Ukończył studia na Politechnice Lwowskiej.W 1924 r.w Paryżu,uczestniczył w Igrzyskach Olimpijskich w jeździectwie.W 1936 r.w Berlinie,był kierownikiem ekipy jeździeckiej,która zdobyła srebrny medal na Igrzyskach Olimpijskich.W kampanii wrześniowej 1939 r.najpierw dowódca Ośrodka Zapasowego Zgrupowania Kawalerii w Garwolinie,a następnie zastępca dowódcy Kombinowanej Brygady Kawalerii pułkownika Adama Zakrzewskiego w składzie Armii Lublin z którą walczy pod Górą Kalwarią i Zamościem.Płk Komorowski uniknął niewoli i przedostał się do Krakowa.Pod koniec 1939 r.stworzył w Krakowie konspiracyjną Organizację Wojskową i kierował nią do stycznia 1940 r.kiedy podporządkowała się ZWZ.Komorowski przyjął wówczas pseudonim„Korczak”.Komendant Obszaru Kraków ZWZ,od 8 lutego 1940 generał brygady,po dekonspiracji i przedostaniu się latem 1941 r.do Warszawy zastępca komendanta głównego ZWZ dowódcy AK.Od jesieni 1941 do czerwca 1943 r.był również komendantem Obszaru Zachodniego,obejmującego okręgi:poznański i pomorski.Od 1 lipca 1943(formalnie od 17 lipca)dowódca Armii Krajowej.Jego nominacja na to stanowisko wzbudziła kontrowersje wśród niektórych oficerów KG AK.W 1943 roku wydaje rozkaz stanowiący podstawę zastosowania zasady odpowiedzialności zbiorowej wobec niemieckich osadników biorących udział w akcji wysiedlania Polaków z Zamojszczyzny nakazując uderzenia na osady niemieckie,których mieszkańcy brali bezpośredni lub pośredni udział w zbrodniach okupanta.("Wsie takie nakazałem spalić,a ludność wyciąć w pień.").Wydał również rozkaz odwetowych pacyfikacji osiedli ukraińskich podczas trwania"rzezi wołyńskiej".Od marca 1944 r.generał dywizji.Podjął decyzję o wybuchu powstania warszawskiego.Uznawał,że"zawdzięczanie uwolnienia Warszawy przez Rosję byłoby zrezygnowaniem z niepodległości i poddaniem się Rosji".
ŻOŁNIERZE STOLICY!Wydałem dziś upragniony przez Was rozkaz do jawnej walki z odwiecznym wrogiem Polski,najeźdźcą niemieckim.Po pięciu blisko latach nieprzerwanej walki,prowadzonej w podziemiach konspiracji,stajecie dziś otwarcie z bronią w ręku,by ojczyźnie przywrócić wolność i wymierzyć zbrodniarzom niemieckim przykładną karę za terror i zbrodnie dokonane na ziemiach Polskich.
30 września 1944 Prezydent RP Władysław Raczkiewicz mianował go Naczelnym Wodzem z zastrzeżeniem,że„wstępuje w prawa i obowiązki Naczelnego Wodza z chwilą rozpoczęcia swych czynności w siedzibie Prezydenta Rzeczypospolitej i Rządu”,czyli w Londynie.Jako jedną z przyczyn zamiany gen.Sosnkowskiego na gen.Komorowskiego prezydent Raczkiewicz podawał wzgląd na współpracę z aliantami anglosaskimi.2 października 1944 udzielił pełnomocnictwa pułkownikom dyplomowanym:Kazimierzowi Iranek-Osmeckiemu i Zygmuntowi Dobrowolskiemu do zawarcia z SS-Obergruppenführerem Erichem von dem Bach-Zelewskim układu o zaprzestaniu działań wojennych w Warszawie.4 października 1944 w Ożarowie spotkał się z generałem von dem Bach.5 października 1944 o godz.8.00 dokonał przeglądu plutonu osłonowego pod dowództwem kapitana Stanisława Jankowskiego ps.„Agaton”,a o godz.9.45 pomaszerował na czele oddziałów powstańczych do niewoli.Tego samego dnia został przewieziony koleją z Ożarowa do Sochaczewa i dalej do Prus Wschodnich.Towarzyszyło mu pięciu generałów,pięciu oficerów do zleceń,adiutant i pięciu ordynansów.6 października 1944 przybył do miejscowości Kruklanki(niem.Kruglanken),położonej 9 kilometrów na południowy wschód od miejscowości Pozezdrze w pobliżu,której mieściła się polowa kwatera Himmlera„Hochwald”.Następnego dnia,ponownie spotkał się z nim generał von dem Bach i poinformował o planowanym spotkaniu z Reichsführerem-SS Heinrichem Himmlerem,do którego jednak nie doszło.8 lub 9 października 1944 został przewieziony do Berlina,do siedziby Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy,gdzie znów miało dojść do spotkania z Himmlerem.Następnego dnia został przewieziony do Oflagu 73 Nürnberg-Langwasser pod Norymbergą,umieszczony w oddzielnym baraku i izolowany od innych jeńców.5 lutego 1945 został przewieziony do Oflagu IV C Colditz.W nocy z 12 na 13 kwietnia 1945 został przewieziony do twierdzy Königstein w Saksonii.Następnej nocy do obozu cywilnego w Laufen w Bawarii,a kolejnej nocy do Tittmoning,gdzie mieścił się obóz dla jeńców holenderskich.Po kilku dniach powrócił do obozu w Laufen.Pod koniec kwietnia 1945 r.został przewieziony do Stalagu XVIIIC w Markt Pongau koło Salzburga.Tam SS-Obergruppenführer Gottlob Berger,nakłoniony przez szwajcarskiego posła Feldschera,zwolnił go z niewoli.W okolicach Innsbrucku został wyzwolony przez żołnierzy amerykańskiej 103 Dywizji Piechoty.W Innsbrucku spotkał się z francuskimi generałami Maxime Weygand i Maurice Gamelin,którzy w tym samym czasie zostali uwolnieni z niewoli.Po kilku dniach został przewieziony do Polskiego Ośrodka Wojskowego,byłego Oflagu VII A Murnau,a stąd do Paryża.12 maja 1945 przybył do Londynu.Na lotnisku został przywitany okazale i owacyjnie przez premiera Tomasza Arciszewskiego z ministrami,przedstawiciela Prezydenta RP i wyższego wojskowego brytyjskiego z ramienia szefa Sztabu Imperialnego.28 maja 1945 objął obowiązki Naczelnego Wodza.20 września 1945,„wobec nieuznawania przez władze brytyjskie stanowiska Naczelnego Wodza”przekazał szefowi Sztabu Głównego„ogólne dowodzenie wojskiem oraz koordynację zagadnień wspólnych dla wojska,marynarki wojennej i sił powietrznych”.8 listopada 1946 Prezydent RP zwolnił go ze stanowiska Naczelnego Wodza.2 lipca 1947 Prezydent RP mianował go Prezesem Rady Ministrów.10 lutego 1949 Prezydent RP August Zaleski zwolnił go z urzędów:Prezesa Rady Ministrów,kierownika Ministerstwa Skarbu,kierownika Ministerstwa Przemysłu,Handlu i Żeglugi,a także kierownika Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej oraz powierzył mu sprawowanie obowiązków do czasu powołania nowego rządu,co nastąpiło 7 kwietnia 1949.Od lipca 1956 r.wchodził w skład emigracyjnej Rady Trzech.Działał w Kole byłych Żołnierzy Armii Krajowej,a z jego inicjatywy 1 sierpnia 1966 dla upamiętnienia czynu zbrojnego żołnierza AK ustanowiono odznaczenie pamiątkowe Krzyż Armii Krajowej.Komorowski zmarł na atak serca w trakcie polowania.Pochowany na cmentarzu Gunnersbury w Londynie.
Awanse
- porucznik ze starszeństwem z 1 listopada 1916
- rotmistrz zweryfikowany 3 maja 1922 ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 73 lokatą w korpusie oficerów jazdy
- major 31 marca 1924 ze starszeństwem z 1 lipca 1923 i 22 lokatą w korpusie oficerów jazdy
- podpułkownik 23 stycznia 1928 ze starszeństwem z 1 stycznia 1928 i 18 lokatą w korpusie oficerów kawalerii
- pułkownik 21 grudnia 1932 ze starszeństwem z 1 stycznia 1933 i 1 lokatą w korpusie oficerów kawalerii
- generał brygady 8 lutego 1940
- generał dywizji 18 marca 1944
Ordery i odznaczenia oraz tytuły honorowe
- Order Orła Białego(pośmiertnie,1995 r.)
- Krzyż Komandorski Orderu Wojennego Virtuti Militari
- Krzyż Kawalerski Orderu Wojennego Virtuti Militari
- Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari(1921 r.)
- Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Walecznych trzykrotnie
- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
- Złoty Krzyż Zasługi
- Srebrny Krzyż Zasługi
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Legia Zasługi II klasy(USA)
- W 2004 gen.Tadeuszowi Borowi-Komorowskiemu został pośmiertnie nadany tytuł honorowego obywatela miasta Głowna
Miejsca pamięci
- W Warszawie(ulica gen.Tadeusza Bora-Komorowskiego w Warszawie),Krakowie,Wrocławiu,Bydgoszczy,Poznaniu,Gorzowie Wielkopolskim,Słupsku,Ełku i innych miastach w Polsce znajduje się ulica gen.Tadeusza Bora-Komorowskiego
- W Grudziądzu,na Osiedlu Kawalerii Polskiej,znajduje się pomnik gen.Bora-Komorowskiego
- 31 lipca 2008 w Muzeum Powstania Warszawskiego w Warszawie odsłonięto tablicę pamiątkową ku czci gen.Tadeusza Bora Komorowskiego
Życie prywatne
Żonaty od 1930 r.z Ireną hr.Lamezan-Salins(1904–1968),córką generała Lamezana-Salins.Miał z nią dwóch synów:Adama i Jerzego.Ten drugi urodził się tuż po powstaniu,obarczony zespołem Downa.
Publikacje
- 1951 r.Armia Podziemna
- 2006 r.Powstanie warszawskie(wydane pośmiertne)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz