Nikifor Krynicki

Właściwie Epifaniusz Drowniak(ur.21 maja 1895 w Krynicy,zm.10 października 1968 w Foluszu)polski malarz łemkowskiego pochodzenia,przedstawiciel prymitywizmu.
Życiorys
Nikifor żył samotnie,w nędzy i przez większość życia uważany był za upośledzonego psychicznie kalekę.Mówił bełkotliwie i niewyraźnie.Był pochłonięty pasją malarską.Pod koniec życia został doceniony i uznany na całym świecie za jednego z najwybitniejszych prymitywistów.Twórczość Nikifora odkryta została w 1930 r.przez ukraińskiego malarza Romana Turyna,który zapoznał z nią polskich i ukraińskich malarzy kapistów,przebywających w Paryżu.Obrazy Nikifora wzbudziły ich zachwyt,zwracali przede wszystkim uwagę na bezbłędne operowanie kolorem.Entuzjastyczne opinie środowiska artystycznego nie zmieniły jednak nieprzychylnego stosunku do jego twórczości nadal nie znajdował nabywców na swoje prace i zrozumienia dla swej sztuki.Pierwsza publikacja na temat Nikifora pojawiła się w roku 1938 w czasopiśmie"Arkady"nr 3.Napisał ją Jerzy Wolff nabywca dużej kolekcji dzieł Nikifora.Kilka książek o Nikiforze napisali krakowscy krytycy sztuki, Ela i Andrzej Banachowie,którzy opiekowali się nim w latach 1948-1959.Nikifor odwiedzał ich wielokrotnie w Krakowie.Staraniem małżeństwa Banachów pierwsza wystawa Nikifora(wtedy jeszcze„Jana Nikifora”)odbyła się w warszawskiej sali SARP w dniach od 31 stycznia do 8 lutego 1949.Dopiero dziewięć lat później prace Nikifora pokazano za granicą: od 22 maja do 30 czerwca 1958 w paryskiej galerii Diny Vierny,potem w Amsterdamie od 2 do 26 października 1959,w Brukseli od 14 do 26 listopada 1959,w Liège(Leodium)od 25 listopada do 13 grudnia 1959 i w Hajfie od 4 lutego 1960.W Niemczech odbyły się trzy wystawy:2 lipca do 4 września 1961 w Baden-Baden,od 16 września do 19 października 1961 we Frankfurcie nad Menem i od 29 października do 10 grudnia 1961 w Hanowerze.Od 1960 r.aż do śmierci Nikiforem opiekował się krynicki artysta malarz Marian Włosiński.Poświęcił dla niego swój talent i stworzył mu dobre warunki do pracy i życia,a po śmierci Nikifora zadbał o zachowanie jego twórczości.Nikifor Krynicki zmarł w Domu Pomocy Społecznej w Foluszu k.Jasła i został pochowany na cmentarzu w Krynicy.
Twórczość
Talent Nikifora przejawiał się głównie w twórczości na kawałkach tektury,okładkach zeszytów,skrawkach papieru,na których uwieczniał autoportrety,widoki krynickich willi i cerkwie.Był przy tym wysoce płodnym twórcą,stworzył blisko 40 tysięcy dzieł.W centrum Krynicy-Zdroju,nad potokiem Kryniczanka w zabytkowej willi Romanówka znajduje się Muzeum Nikifora.Największy zbiór obrazów i rysunków Nikifora znajduje się w Muzeum Okręgowym w Nowym Sączu.
Tożsamość
Nikifor był synem Polaka nieznanego z nazwiska,prawdopodobnie z zawodu malarza,jakich wielu mieszkało wtedy w willi"Trzy Róże",największego w tamtym czasie pensjonatu w Krynicy i Eudokii Drowniak ubogiej,głuchoniemej łemkowskiej żebraczki,która trudniła się m.in.noszeniem wody do krynickich schronisk i pensjonatów.W 1962 roku,kiedy Nikifor miał wyjechać na wystawę swoich prac w Bułgarii,okazało się,że artysta nie ma żadnych dokumentów,na podstawie których możliwe byłoby wydanie dowodu tożsamości.Wówczas,na wniosek Stefana Półchłopka,przewodniczącego Miejskiej Rady Narodowej w Krynicy,sąd w Muszynie określił jego tożsamość.W postanowieniu sądu artysta figurował już jako Nikifor Krynicki.Na podstawie tego dokumentu w dniu 18 października 1962 roku Urząd Stanu Cywilnego w Krynicy wystawił dla Nikifora Krynickiego akt urodzenia.Sam Nikifor podpisywał się na swoich pracach jako Matejko lub Netyfor,często popełniając błędy w pisowni.27 marca 2003 roku Sąd Rejonowy w Muszynie,działając na wniosek Zjednoczenia Łemków,unieważnił akt urodzenia z 1962 roku i uznał,że artysta znany jako Nikifor to urodzony 21 maja 1895 roku Epifaniusz Drowniak.Nikifor Krynicki został pochowany na Starym Cmentarzu w Krynicy-Zdroju.Na jego grobie znajdują się obecnie dwa napisy:"Nikifor Krynicki"alfabetem łacińskim i "Nykyfor Epifan Drowniak"cyrylicą.
Upamiętnienie

• Nikiforowi poświęcono dwa pomniki:w Krynicy oraz we Lwowie w pobliżu kościoła Dominikanów
• Grupa Skifflowa No To Co wydała w 1968 r.album"Nikifor"(Pronit XL 0493)z piosenką o tym samym tytule
• Postać Nikifora została przedstawiona w filmie fabularnym z 2004 roku w reżyserii Krzysztofa Krauzego pt."Mój Nikifor"z Krystyną Feldman w roli tytułowej