Stanisław Groński

Ur.7 września 1907 w Drohobyczu,zm.w sierpniu 1957 r.w Alpach w pobliżu Chamonix polski alpinista.Pochodził z rodziny góralskiej spod Zakopanego.Jego ojciec Józef był juhasem i pasł owce na halach.Dzięki wytrwałemu wysiłkowi skończył szkołę średnią,a następnie studia wyższe,po których objął posadę w szkolnictwie w Drohobyczu.Młody Stanisław wychowywał się w domu rodzinnym w szacunku i miłości dla gór.Już w wieku 7 lat chodził na odległe wycieczki górskie,a nawet uczestniczył we wspinaczkach.Do szkoły średniej uczęszczał Drohobyczu,a następnie studiował we Lwowie,gdzie ukończył dwa fakultety:prawo i handel zagraniczny w Wyższej Szkole Handlu Zagranicznego.Po studiach w 1932 r.rozpoczął pracę w kolejnictwie.Zarówno w okresie studiów,jak i w późniejszych latach przedwojennych Stanisław Groński stale interesował się problematyką gór:był aktywnym członkiem Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego i jako jeden z czołowych polskich alpinistów brał udział w latach 1932,1936 i 1937 oraz w 1957 r.w wyprawach w Alpy,a w 1934 r.w góry Atlas w Afryce.Obdarzony wielkim wzrostem,koleżeński,zawsze chętny do pomocy zyskał wśród przyjaciół przydomek Mojżesz.Wśród polskich taterników był autorytetem ze względu na liczne trudne przejścia w Tatrach oraz przetarcie nowych szlaków w wielu niebezpiecznych partiach gór.W okresie wojny brał udział w walkach Polski Podziemnej.Doskonała znajomość gór i trudnych przejść przydawała się polskim partyzantom,którzy chętnie korzystali z jego umiejętności.Po wojnie osiedlił się wraz ze swoją rodziną w Szczecinie i tutaj nadal pracował w PKP,nie zapomniał jednak o górach i pracy społecznej.Zgromadził wokół siebie grupę pasjonatów zainteresowanych turystyką górską.W Szczecinie stał się równocześnie krajoznawcą i znawcą problematyki pomorskiej,jedynym z najwybitniejszych w skali powojennej.Na początku pracował w PTT i w PTK.Później związał się bardzo ściśle z całym miejscowym ruchem krajoznawczym,będąc jego inicjatorem i jednym z jego twórców.W PTK i późniejszym PTTK pełnił wiele funkcji:był członkiem zarządu okręgu PTTK i członkiem zarządu oddziału szczecińskiego,a przez pewien czas także jego prezesem.Wspólnie z Wincentym Zającem założył Szczeciński Klub Wysokogórski.Pracował aktywnie przez wiele lat w komisji komunikacji WRN.Razem z Bolesławem Czwójdzińskim organizował pierwsze na Pomorzu Zachodnim schronisko w Szczecinie.Był wieloletnim członkiem Okręgowej Komisji Turystyki Górskiej Komisji Krajoznawczej.Stanisław Groński znał doskonale Szczecin i jego zabytki,pomniki przyrody i miejsce historyczne.Oprowadzał po mieście wycieczki,a później szkolił kadry nowych przewodników i organizował piesze wycieczki w okolice Szczecina.Turystów najchętniej prowadził w pod szczecińskie Wzgórza Bukowe,gdzie rozpoczął również akcję znakowania szlaków turystycznych.Łącznie pozostawił Górach Bukowych około 300 km znakowanych szlaków oraz napisał o nich pierwszy polski przewodnik pt."Knieja Bukowa".Tu też prowadził szkolenia adeptów taternictwa,szczególnie na ścianach sztucznej groty w Zdrojach.Znał Pomorze Zachodnie,a szczególnie Przy odrze Dolne,znakował też trasy turystyczne na wyspie Wolin i w Puszczy nad Drawą.Odkrył wiele miejscowości o dużym znaczeniu krajoznawczym.Był też doskonałym gawędziarzem.Miał liczne pogawędki radiowe oraz spotkania z młodzieżą i z dorosłymi.Po Szczecinie i okolicy oprowadził tysiące ludzi z całej Polski.Co roku jeździł w góry,głównie w Tatry.Razem z kolegami przygotował również polskie wyprawy w góry świata.W 1957 r.uczestniczył w wyprawie Klubu Wysokogórskiego w Alpy,gdzie podczas trawersowania Mont Blanc,prawdopodobnie wpadł w szczelinę lodową i zginął wraz z dwoma jugosłowiańskimi towarzyszami.W czasie wyprawy ratunkowej zginął również jego przyjaciel,Wawrzyniec Żuławski(prezes Klubu Wysokogórskiego),prawdopodobnie zasypany lawiną w innej szczelinie,a Stanisław Biel został ciężko ranny.Pomimo poszukiwań nie odnaleziono ciała Mojżesza.Po śmierci Groński został mianowany członkiem honorowym Klubu Wysokogórskiego.Symbolicznymi tablicami uczczono pamięć o nim w Alpach Julijskich,Wzgórzach Bukowych pod Szczecinem,na Tatrzańskim Cmentarzu Symbolicznym pod Osterwą i na cmentarzu w Chamonix.Na pamiątkowej tablicy na Głazie Grońskiego w Puszczy Bukowej widnieje napis:Pamięci Stanisława Grońskiego,czołowego taternika polskiego,pioniera turystyki Ziemi Szczecińskiej.Zginął w masywie Mont Blanc w sierpniu 1957 roku.