Życiorys
Działalność niepodległościowa
Jan Jur-Gorzechowski urodził się 21 grudnia 1874 roku w Siedlcach,w rodzinie Henryka,powstańca z 1863 r. i Zofii z domu Tonkel-Ślepowron.Jego bratem był por.Henryk Gorzechowski(1892-1940,ofiara zbrodni katyńskiej,autor obrazu Matki Bożej Katyńskiej).W latach 1922-1929 pozostawał w drugim związku małżeńskim z Zofią Nałkowską.Z pierwszego związku miał syna Stanisława,który zginął 25 września 1939 roku jako podporucznik rezerwy i dowódca plutonu pieszego żandarmerii nr 28.Po ukończeniu sześcioklasowego gimnazjum w Siedlcach kontynuował naukę w Wyższej Szkole Handlowej Leopolda Kronenberga w Warszawie.Studia zakończył w 1897 roku i został urzędnikiem kolejowym.W latach szkolnych i studenckich był członkiem młodzieżowych organizacji konspiracyjnych.Od 1904 roku działał w Organizacji Bojowej PPS.Był organizatorem i dowódcą akcji uwolnienia 24 kwietnia 1906 roku dziesięciu bojowców PPS z więzienia na Pawiaku skazanych wyrokiem doraźnego sądu wojskowego na karę śmierci.Akcję przeprowadził sześcioosobowy oddział bojowy OB PPS pod dowództwem Gorzechowskiego„Jura”przebrany w mundury carskiej żandarmerii(pod pretekstem konwojowania więźniów)(jednym z uczestników był m.in.Edward Dąbrowski„Łysy”).W listopadzie 1907 roku został aresztowany.W maju 1908 roku karę zesłania zamieniono mu na karę wydalenia z Rosji.Od 1908 roku działał w Związku Walki Czynnej,następnie w Związku Strzeleckim we Lwowie.W sierpniu 1914 roku wstąpił do Legionów Polskich.W listopadzie 1914 roku,po rozformowaniu oddziału Wacława Kostki-Biernackiego objął szefostwo żandarmerii polowej I Brygady Legionów.W lipcu 1915 roku z rozkazu c. i k.Naczelnej Komendy Armii w Zamościu„został aresztowany za nieprawny werbunek i odstawiony do Komendy Grupy Polskich Legionów z poleceniem pociągnięcia do odpowiedzialności”.Komendant Grupy Polskich Legionów,pułkownik Wiktor Grzesicki ukarał go 14 dniowym aresztem pokojowym za przekroczenie kompetencji oficera wywiadowczego i nieprawny werbunek.Władze austriackie zażądały usunięcia go z Legionów,wobec czego pod koniec kwietnia 1916 roku przeniósł się do Warszawy i został członkiem Komendy Naczelnej Polskiej Organizacji Wojskowej.Od 11 listopada 1918 roku był komendantem Milicji Miejskiej w Warszawie,a następnie dyrektorem Policji Państwowej i dyrektorem Departamentu Bezpieczeństwa w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych.
Służba w Wojsku Polskim
13 grudnia 1918 roku został przyjęty do Wojska Polskiego i mianowany rotmistrzem żandarmerii ze starszeństwem z 2 grudnia 1918 roku.W styczniu 1919 roku w czasie nieudanego zamachu stanu dokonanego przez endecję został ciężko ranny,co jeszcze bardziej podniosło jego zasługi w oczach Piłsudskiego.W sierpniu 1919 roku powrócił do służby w żandarmerii.Zajmował kolejno stanowiska:oficera do zleceń Dowództwa Żandarmerii Polowej,dowódcy Żandarmerii Polowej od 27 września 1920 roku i dowódcy 3 Dywizjonu Żandarmerii w Grodnie od 7 lipca 1922 roku do 22 grudnia 1927 roku.W latach 1927–1928 był komendantem Miasta Brześć.W lutym 1928 roku został przydzielony do Komendy Miasta Warszawy z zachowaniem dotychczasowego dodatku służbowego.Od 12 grudnia 1928 roku do 1 marca 1939 roku pełnił służbę na stanowisku komendanta głównego Straży Granicznej.19 marca 1938 roku został awansowany do stopnia generała brygady.1 marca 1939 roku został przeniesiony w stan spoczynku.Po kampanii wrześniowej internowany w Rumunii,w obozie w Ploeszti.Następnie przedostał się na Bliski Wschód,gdzie od grudnia 1940 roku do kwietnia 1943 roku przebywał w Ośrodku Zapasowym Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich w Palestynie.Od kwietnia 1943 roku do 1947 roku pozostawał bez przydziału.Za zgodą władz polskich,a na zlecenie władz brytyjskich organizował i kierował szkoleniem służb porządkowych w Palestynie.Po demobilizacji osiedlił się w Wielkiej Brytanii,w Brookwood w hrabstwie Surrey.Zmarł 21 czerwca 1948 roku w szpitalu wojskowym w Londynie.Pochowany na cmentarzu Brookwood w Woking pod Londynem.
Inne informacje
W latach 1922–1929 był drugim mężem Zofii Nałkowskiej.Na podstawie wspomnień Jana Jura-Gorzechowskiego powstał film pt."Dziesięciu z Pawiaka"z 1931 r.(reżyseria Ryszard Ordyński,scenariusz Ferdynand Goetel);w rolę„Jura”wcielił się aktor Józef Węgrzyn.
Awanse
- podporucznik grudzień 1914 roku
- porucznik maj 1915 roku
- rotmistrz 13 grudnia 1918 roku ze starszeństwem z 2 grudnia 1918 roku
- major
- podpułkownik zweryfikowany 3 maja 1922 roku ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 4 lokatą w korpusie oficerów żandarmerii
- pułkownik 1 grudnia 1924 roku ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 roku i 1 lokatą
- generał brygady 19 marca 1938
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 4946(1921 r.)
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski(1931 r.)
- Krzyż Niepodległości z Mieczami
- Krzyż Walecznych czterokrotnie
Upamiętnienie
20 marca 2015 roku weszła w życie decyzja Nr 65/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 marca 2015 roku w sprawie nadania Oddziałowi Specjalnemu Żandarmerii Wojskowej w Mińsku Mazowieckim imienia gen.bryg.Jana Tomasza Gorzechowskiego„Jura”.Jego imię nosi Bieszczadzki Oddział Straży Granicznej w Przemyślu.Na warszawskiej Woli,pomiędzy ulicami:Dzielną,Smoczą i al.Jana Pawła II,znajduje się skwer gen.Jana Jura-Gorzechowskiego.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz