Życiorys
Urodził się w rodzinie kolejarskiej.W 1927 r.zdał maturę w Gimnazjum im.Juliusza Słowackiego w Kowlu i rozpoczął studia w Wyższej Szkole Handlowej w Poznaniu.W czasie studiów działał w Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej,Bratniej Pomocy WSH i był członkiem"Zetu".W 1930 r.ukończył Wyższą Szkołę Handlową w Poznaniu.Po studiach krótko pracował w Kasie Chorych w Tucholi a następnie odbył służbę wojskową w Tomaszowie Lubelskim.Powrócił do Poznania gdzie w okresie od grudnia 1931 do maja 1932 r.pełnił funkcję redaktora odpowiedzialnego organu ZPMD w Poznaniu"Życie Uniwersyteckie".W 1932 r.zrezygnował z członkostwa w"Zet".W 1933 roku wydał swą pierwszą książkę"Kolektywizm a naród"(łączącą w sobie idee nacjonalistyczne z kolektywizmem),dwa lata później ukazała się"Heroiczna wspólnota narodu".Zawarł w niej swoją wizję ustroju"zadrużnego",której celem jest"ukierunkowanie wszystkich dziedzin działalności ludzkiej na rozwój osobisty i narodowy".Nazwa"Zadruga"pochodziła od określenia starosłowiańskiej wspólnoty plemiennej.Był też autorem książki"Dzieje bez dziejów",będącej"anatomią upadku dziejowego Polski",za który winą obarczał katolicyzm i kontrreformację jezuicką w Polsce.Stworzył nacjonalistyczną i zarazem antykapitalistyczną ideologię,odrzucającą chrześcijaństwo(określane mianem"wytworu żydowskiego")jako obce narodowi polskiemu i przeciwne idei kulturalizmu,nawołującą do powrotu do życia w tradycyjnej wspólnocie prasłowiańskiej.W 1935 r.przeniósł się do Warszawy wraz z Sabiną Różycką,jego ówczesną towarzyszką życia.W 1937 roku założył pismo"Zadruga",które wydawał w Warszawie do 1939 roku.Wokół pisma skupiło się grono zwolenników jego koncepcji historiozoficznej Józef Grzanka(formalny redaktor odpowiedzialny),Bogusław Stępiński,Antoni Wacyk i in.Członkowie grupy przyjmowali imiona słowiańskie,wówczas przybrał imię Stoigniew,będący później jego pseudonimem w AK.W 1939 r.nie został zmobilizowany.Wraz z nie zmobilizowanymi mężczyznami wyruszył na wschód(po apelu płk Umiastowskiego z 7 września 1939).W październiku 1939 r.powrócił do Warszawy.Ponownie skupił wokół siebie środowisko zadrużan,pozyskując też nowych zwolenników.W czasie II wojny światowej był członkiem Stronnictwa Zrywu Narodowego nie brał jednak udziału w bezpośredniej działalności politycznej koncentrując się na publicystyce był autorem szeregu artykułów w konspiracyjnych pismach"Zryw"(organ SZN) i "Kadra"organie Kadry Polski Niepodległej.Używał okupacyjnej kennkarty na nazwisko Mieczysław Adamek.Stachniuk walczył czynnie w szeregach AK w powstaniu warszawskim,w kompanii powstałej na bazie wcielonych do AK żołnierzy KPN,w ramach Zgrupowania mjr"Bartkiewicza"(Śródmieście Płn).Wykazał się odwagą(odznaczony Krzyżem Walecznych,trzykrotnie ranny).Po upadku Powstania Warszawskiego uciekł z transportu i dotarł do Częstochowy gdzie ukrywał się,z pomocą rodziny Antoniego Wacyka,do czasu odejścia Niemców.W lutym 1945 r.wrócił do Warszawy.Damazy Tilgner"Jaromir"zwolennik jego poglądów i znajomy z konspiracji zaproponował mu pracę w"grupie operacyjnej"w Bydgoszczy przejmującej z rąk wojsk radzieckich poniemieckie zakłady przemysłowe w województwie pomorskim.Po zakończeniu jej działalności do czerwca 1945 r.pracował w Wojewódzkim Wydziale Przemysłowym w Bydgoszczy,korzystając z poparcia wojewody Zygmunta Felczaka.Następnie utrzymywał się z handlu,pisując też pod pseudonimami(A.Mieczkowski,M.Adamek)do dwutygodnika"Zryw"oraz dziennika"Ilustrowany Kurier Polski".Zdając sobie sprawę z niesuwerennego charakteru Polski po jałtańskiej był jednak zwolennikiem legalnego odtworzenia ruchu zadrużnego.W związku z tym zadrużan pozostałych na emigracji namawiał listownie do powrotu do kraju.Pozostając osobą prywatną i bezpartyjną starał się propagować swoje idee drukiem i poprzez swoich zwolenników tworzących zauważalną grupę w koncesjonowanym Stronnictwie Pracy.Zamieszkał w Bydgoszczy gdzie związał się z Franciszką Stembrowicz.Korzystając ze wsparcia dawnych sympatyków,działaczy"Zrywu" i Stronnictwa Pracy(Zygmunt Felczak,Feliks Widy-Wirski),którzy po 1945 r.jako działacze koncesjonowanego SP otrzymali stanowiska państwowe wydawał legalnie swoje prace.Nie został jednak mimo starań i spełniania warunków formalnych przyjęty do Związku Literatów Polskich.Nie udało mu się zalegalizować Zadrugi,a publikowane książki wywoływały wrogie reakcje zarówno w legalnej prasie krajowej jak i emigracyjnej.Śmierć Zygmunta Felczaka(1946 r.)oraz zmiana ogólnej sytuacji kraju po 1948 r.wiążąca się też z politycznym upadkiem Widy-Wirskiego i SP pozbawiła Stachniuka punktu oparcia,jakim byli.Bezpośrednim powodem aresztowania było powiązanie członka redakcji"Zadrugi"Bogusława Stępińskiego z aresztowanym w 1949 r.Bolesławem Weszczakiem.W pokazowym procesie prokurator Beniamin Wejsblech zażądał kary śmierci,jednak wyrokiem z 9 lipca 1952 roku Stachniuka skazano na 15 lat więzienia.Sąd Najwyższy wyrokiem z 24 grudnia 1953 roku zmniejszył tę karę do lat ośmiu,a po zastosowaniu amnestii kara wynosiła siedem lat.Razem z nim w tym procesie sądzeni byli:Teodor Jakubowski,Janina Kłopocka,Bogusław Stępiński.Stachniuka zesłano do jednego z najcięższych więzień(Barczewo),gdzie był bity i torturowany.Z niewoli wyszedł jako kaleka niezdolny do sprawnego życia.Nie powiodła się próba emigracji do Szwecji.15 sierpnia 1963 roku zmarł w zakładzie leczniczym w Radości koło Warszawy.Został pochowany na cmentarzu na Powązkach Wojskowych.
Książki
- "Kolektywizm a naród"(1933 r.)
- "Heroiczna wspólnota narodu"(1935 r.)
- "Państwo a gospodarstwo"(1939 r.)
- "Dzieje bez dziejów"(1939 r.)
- "Mit słowiański"(1941 r.wydane w 2006 r.)
- "Zagadnienie totalizmu"(1943 r.)
- "Człowieczeństwo i kultura"(1946 r.)
- "Walka o zasady"(1947 r.)
- "Wspakultura"(1948 r.)
- "Droga rewolucji kulturowej w Polsce"(1948 r.wydane w 2006 r.)
- "Chrześcijaństwo a ludzkość"(1949 r.wydane w 1997 r.)
- "Przyszłość Słowiańszczyzny"rękopis zaginął po aresztowaniu,niepublikowana
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz