Otwock

Miasto w województwie mazowieckim,w powiecie otwockim,w Dolinie Środkowej Wisły,nad rzeką Świder.Otwock wchodzi w skład aglomeracji warszawskiej,a od centrum stolicy oddalony jest o około 23 km.Miasto jest siedzibą powiatu otwockiego.Do 1916 r.tereny obecnego Otwocka częściowo należały do gminy wiejskiej Otwock(od 1917 r.przemianowanej na gminę Karczew).
Położenie
Według danych z roku 2002 Otwock ma obszar 47,33 km²,w tym:

• użytki rolne:29%
• użytki leśne: 23%

Miasto stanowi 7,69% powierzchni powiatu.Sąsiednie gminy:Celestynów,Józefów,Karczew,Konstancin-Jeziorna,Wiązowna.
Nazwa
Nazwa obecnego miasta Otwocka nawiązuje bezpośrednio do dawnej,centralnej siedziby dóbr otwockich,którą był pobliski Otwock Wielki.Sprzyjało temu wydzielenie w XIX i XX w.terenów obecnego miasta Otwocka z tychże dóbr i potoczne określanie tej ziemi,jako„fragmentu dóbr Otwock”.W XV-wiecznych zapiskach dotyczących Otwocka Wielkiego,nazwa wsi pojawia się kilkukrotnie zapisana jako:Otwosko(1407 r.w związku ze sporną sprawą graniczną między Ostrowcem a Otwockiem),Othwoczsko(1408 r.)Othwoczsk(1413 r.)Odwoczsko(1429 r.)Odwoczsko(1437 r.)Średniowieczna nazwa brzmiała Otwocsko.Powstała ona z dodania przyrostka -ьsko do wyrażenia ot-woda.Staropolskiemu ot odpowiadają dzisiejsze od i ot.Użycie takiego wyrażenia mogło być związane z położeniem miejscowości w obfitym w wodę starorzeczu Wisły.
Historia
Otwock jako miejscowość sanatoryjno-uzdrowiskowa zaistniał dzięki budowie Kolei Nadwiślańskiej pod koniec XIX w.Otwock Sanatoryjny.Jednym z prekursorów działalności wypoczynkowej był malarz i rysownik Michał Elwiro Andriolli,który w roku 1880 zamieszkał na północ od Karczewa w folwarku Anielin zakupionym od Zygmunta Kurtza,byłego właściciela majątku Otwock Wielki.Status uzdrowiska nadała całemu regionowi działalność karczewskiego lekarza dra Józefa Mariana Geislera,który jako pierwszy otworzył gabinet w Otwocku najpierw tylko w czasie sezonu,później zaś przeniósł się tu na stałe,gdzie do dziś dnia przy ulicy Dr.J.Geislera można oglądać pozostałości jego domu.W 1893 r.utworzył pierwsze w Polsce stałe sanatorium nizinne chorób płuc.Prawa miejskie od 1916 roku,siedziba władz powiatu,w mieście wiele willi w stylu świdermajer,zaprojektowanym przez Michała Elwiro Andriollego,przed II wojną światową uzdrowisko,gdzie przebywali m.in.Józef Piłsudski oraz Władysław Reymont gdzie pisał„Chłopów”.W 1924 r.Otwock został uznany za uzdrowisko posiadające charakter użyteczności publicznej.W 1936 roku,jako pierwszy w Polsce,został zelektryfikowany odcinek linii kolejowej do Warszawy.W pierwszej połowie 1936 roku dochodzi do ekscesów o podłożu antysemickim.W czasie II wojny światowej okupanci niemieccy utworzyli getto.Zostało ono zlikwidowane 19 sierpnia 1942 roku,kiedy to otwoccy Żydzi zostali wywiezieni,a następnie wymordowani w obozie zagłady w Treblince.Otwock,a konkretniej zlokalizowany w nim Zakład dla Nerwowo i Psychicznie Chorych Żydów„Zofiówka”,był jednym z 24 miejsc,gdzie rozpoczęto hitlerowską akcję T4 mającą na celu eksterminację niepełnosprawnej psychicznie ludności,a będącą wstępem do uruchomienia eksterminacji na szeroką skalę(Holocaust).W sierpniu 1942 r.zamordowano tam 110 niepełnosprawnych umysłowo narodowości żydowskiej.W czasie wojny liczba mieszkańców spadła z 20 tys.do 12 tys.Polacy często pomagali Żydom otwockim ukrywać się.Na listach instytutu Yad Vashem znajduje się wielu mieszkańców Otwocka.Rekordowo dużo w porównaniu do innych miast.Po wojnie zlikwidowano zbudowaną na początku XX wieku kolejkę wąskotorową z Jabłonny przez Warszawę do Karczewa.W 1958 roku uruchomiono w dzielnicy Otwocka,Świerku,pierwszy w Polsce reaktor jądrowy„EWA”,później drugi„Maria”.W 1967 r.miasto utraciło status uzdrowiska.Po reformie administracyjnej zlikwidowano powiat,który przywrócono w 1999 roku.W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa warszawskiego.
Dzielnice Otwocka
Miasto Otwock nie jest oficjalnie podzielone na dzielnice,lecz obowiązują nazwy zwyczajowe:

• Jabłonna
• Kresy
• Mlądz
• Soplicowo
• Śródborów
• Śródmieście
• Świder Wschodni
• Świder Zachodni
• Świdry Wielkie
• Świerk
• Teklin
• Wólka Mlądzka
• Ługi

TERYT podaje następujące integralne części miejscowości wszystkie o statusie„części miasta”:Anielin,Bojarów,Jabłonna,Jabłonna-Górki,Kresy Nad brzeskie,Ługi,Mlądz,Natalin,Soplicowo,Śródborów,Świder,Świdry Wielkie,Świerk,Teklin,Tolin,Wólka Mlądzka,Zamlądz.
Klimat

Średnia temperatura i opady dla Otwocka

Miesiąc Sty Lut Mar Kwi Maj Cze Lip Sie Wrz Paź Lis Gru
Średnie temperatury w dzień[°C]1 2 6 13 19 22 24 23 18 12 5 1
Średnie temperatury w nocy[°C]-4 -4 -1 3 8 12 13 13 9 5 1 -3
Opady[mm]16.5 20.3 22.1 29.2 34.3 48.8 57.7 38.4 35.3 25.1 27.9 23.9
Otwock znajduje się w czołówce rankingu polskich miast z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem.
Zabytki

• Ratusz z końca lat 20.XX w.(przebudowana willa z XIX wieku),ul.Armii Krajowej 5
• Kościół św.Wincentego à Paulo,ul.Kopernika 1
• Obserwatorium magnetyzmu ziemskiego,ul.Brzozowa 2
• Obraz Matki Boskiej Swojczowskiej
• Willa„Albinów”,ul.Lelewela 3
• Willa„Kolonia Jadzin”,ul.Kochanowskiego 6/7/8
• Willa,ul.Bagatela 24
• Willa"Julia",ul.Warszawska 23
• Dworzec Kolejki Wąskotorowej z 1914 r.ul.Wawerska 9
• Sąd(dawna Willa Racówka),ul.Czaplickiego 7
• Dom ul.Zamenhofa 4
• Dom,ul.Poniatowskiego 11
• Kasyno z lat 30 XX w.(planowano wtedy uruchomienie tu kasyna gry,ale ostatecznie w Polsce 1918-1939 tego typu hazard nie został zalegalizowany;w tym budynku była restauracja,obecnie szkoła średnia)
• cmentarz żydowski w Otwocku
• schron niemiecki z 1940 r.
• dom mieszkalny z 1924 r.róg ul.Zielnej i ul.Wyzwolenia
• dawny szpital przeciwgruźliczy

Transport
Drogowy

• droga krajowa nr 17,tzw.Szosa Lubelska
• droga wojewódzka nr 801,czyli Wał Miedzeszyński
• ulica lokalna przez Wawer,połączenie z węzłem Trasy Siekierkowskiej i Łazienkowskiej

Kolejowy

• Szybka Kolej Miejska oraz Koleje Mazowieckie zapewniające częste połączenie Otwocka z Warszawą Zachodnią,przez Warszawę Śródmieście
• niektóre składy dalekobieżne relacji Warszawa Lublin

Historia kolejki wąskotorowej
W 1914 roku otwarto nowy odcinek trasy kolejki wąskotorowej WAWER KARCZEW.Było to przedłużenie trasy kolejki jabłonowskiej istniejącej już wtedy 14 lat.Na odcinku otwockim pokrywała się z obecnymi ulicami:Turystyczną,Wawerską,Staszica,Karczewską.Cała linia miała wtedy ponad 40 km:JABŁONNA II(Zegrzyńska)Modlińska Jagiellońska zjazd nad Wisłę bulwar wiślany Warszawa Most bulwar wiślany Zamoyskiego Grochowska Płowiecka Wawer Anin Kaczy Dół Borków Radość Falenica Jarosław Józefów Świder Otwock KARCZEW.Początkowo linia stawała się coraz bardziej atrakcyjna.Z czasem jednak napotykano na próby wycofania kolejki jabłonowskiej.Wielokrotnie też zawieszano kursowanie linii na niektórych odcinkach,ale głównie z przyczyn wojennych.W 1952 r.wskutek likwidacji środkowej części trasy doszło do rozdzielenia linii na dwa oddzielne odcinki północny(kursujący jeszcze do 1956 roku)oraz południowy.Ostatni,czterokilometrowy odcinek kolejki OTWOCK KARCZEW zlikwidowano w 1963 roku.Obecnie widać charakterystycznie daleko odsuniętą zabudowę po wschodniej stronie ul.Karczewskiej i Wawerskiej.To pozostałość po trasie kolejki.Zachował się też budynek stacji(Wawerska 9A/11).
Komunikacja miejska
Otwock jest częścią aglomeracji warszawskiej i sieć komunikacji miejskiej nadzoruje Zarząd Transportu Miejskiego.
Obecnie kursują tylko 4 linie:

• 702(od 1956 r.jako 132,później jako linia S,następnie od 1959 roku przekształcona w 202,zaś od 1985 r.jako 702)

-trasa na terenie Otwocka:Mieszka I Rycerska Okrzei Batorego Matejki Andriollego Powstańców W-wy Armii Krajowej OTWOCK-URZĄD MIASTA(z powrotem:Armii Krajowej Filipowicza Matejki)

• L20 trasa na terenie Otwocka:OTWOCK-KUPIECKA Kupiecka Staszica Świderska Orla(powrót:Orla Andriollego Kupiecka)Powstańców Warszawy Andriollego Pułaskiego Poniatowskiego Narutowicza RZAKTA
• L22 trasa na terenie Otwocka:OTWOCK-KUPIECKA Kupiecka Staszica Świderska Orla(powrót:Orla Andriollego Kupiecka)Powstańców Warszawy Andriollego Filipowicza Żeromskiego Szosa Lubelska Wspaniała Wypoczynkowa Żeromskiego Szosa Lubelska Wiązowna(Urząd Gminy)
• S1(SKM)trasa na terenie Otwocka:Świder Otwock

Historyczne linie komunikacji miejskiej:

• 220 kursowała w latach:1984-1985
• 250 kursowała w latach:1985-1991
• 251 kursowała w latach:1985-1991
• 720 kursowała w latach:1985 oraz 1991-1993
• 721 kursowała w latach:1985 oraz 1991-1993
• N75 kursowała w latach:2007-2012
• ŚWIDRY WIELKIE kursowała w latach:1966-1980(linia sezonowa,kursująca w okresie letnim w dni wolne od pracy)

Media
Na terenie powiatu działają trzy telewizje regionalne:„Pixel tv”,„Otwock tv”,„Linia tv”,a także dwa tygodniki:„Linia Otwocka” i „Tygodnik regionalny”.
Edukacja

• Europejskie Centrum Kształcenia Pascal w Otwocku
• Pascal Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych
• Pascal Policealna Szkoła Zawodowa

Szkoły wyższe

• Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Nauk Społecznych

Szkoły średnie

• Liceum Ogólnokształcące im.Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego
• Liceum Ogólnokształcące im.Juliusza Słowackiego
• Katolickie Liceum im.Królowej Jadwigi
• Zespół Szkół Ekonomiczno-Gastronomicznych im.Stanisława Staszica
• Zespół Szkół Nr 2 im.Marii Skłodowskiej-Curie w Otwocku,dawniej Technikum Nukleoniczne

Gimnazja

• Gimnazjum Miejskie nr 1 im.batalionu„Zośka”
• Gimnazjum Miejskie nr 2 im.Ireny Sendlerowej
• Gimnazjum Miejskie nr 3 im.Tomasza Morusa
• Gimnazjum Miejskie nr 4 im.Józefa Piłsudskiego

Szkoły podstawowe

• Szkoła Podstawowa nr 1 im.Władysława Stanisława Reymonta
• Szkoła Podstawowa nr 5 im.Jadwigi Korczakowskiej
• Szkoła Podstawowa nr 6 im.Michała Elwira Andriollego
• Szkoła Podstawowa nr 8 im.gen.Juliana Filipowicza
• Szkoła Podstawowa nr 9 im.Jana Pawła II
• Szkoła Podstawowa nr 12 im.Kornela Makuszyńskiego
• Szkoła Podstawowa Niepubliczna nr 56
• Szkoła Podstawowa Niepubliczna nr 96 i Społeczne Gimnazjum nr 1 im.Świętej Rodziny

Religia

• Kościół Rzymskokatolicki,dekanat otwocki i dekanat Otwock-Kresy:
• Otwock parafia pw.św.Wincentego á Paulo(1911 r.)
• Otwock parafia księży Pallotynów pw.Zesłania Ducha Świętego(1989 r.)
• Otwock parafia bł.Ignacego Kłopotowskiego(2005 r.)
• Otwock Świder Zachodni parafia pw.św.Teresy od Dzieciątka Jezus(1950 r.)
• Otwock Kresy parafia pw.Matki Bożej Królowej Polski(1978 r.)
• Otwock Śródborów parafia pw.Niepokalanego Serca Maryi(1983 r.)
• Otwock Świder Wschodni parafia pw.Matki Boskiej Częstochowskiej(1985 r.)
• Otwock Wólka Mlądzka parafia pw.św.Józefa Oblubieńca NMP(1987 r.)
• Otwock Ługi parafia pw.Miłosierdzia Bożego(1989 r.)
• Otwock Mlądz parafia pw.Matki Bożej Nieustającej Pomocy(1992 r.)
• Kościół Chrześcijan Baptystów
• Buddyjski Związek Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu
• Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy(zbory:Otwock-Centrum,Otwock-Kresy),Sala Królestwa)

Sport
W mieście działa od 1924 roku klub piłkarski Start Otwock,w sezonie 2012/2013 występujący w III lidze,w grupie łódzko-mazowieckiej.

• KS Vulcan 98
• KS Vulcan
• Otwocki Klub Sportowy(OKS)

Turystyka
W mieście działa od 1963 r.Oddział Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego im.Michała Elwiro Andriollego.
Otwocki PTTK obecnie zajmuje się prowadzeniem:

• Centrum Informacji Turystycznej
• Pracowni Krajoznawczej
• konserwacją i znakowaniem szlaków turystycznych
• gromadzeniem materiałów dotyczących historii regionu otwockiego,szeroko rozumianej tematyki grobownictwa wojennego i związanych ze szlachecką przeszłością regionu

W Otwocku również mieści się siedziba Zespołu Mazowieckich Parków Krajobrazowych oraz Muzeum Ziemi Otwockiej.Dziś walory turystyczne miasta i powiatu to rzeka Świder,która powoli jest oczyszczana po długoletnim okresie zanieczyszczenia,a także sosnowe lasy wchodzące w skład Mazowieckiego Parku Krajobrazowego.W pobliżu znajduje się również rezerwat przyrody„Na Torfach”.
Współpraca międzynarodowa
Miasta i gminy partnerskie:

• Francja Saint-Amand-Montrond
• Niemcy Lennestadt

Władze miasta
Przewodniczący Rady Miasta:

• Dariusz Kołodziejczyk(od 2006-2010)
• Piotr Mateusz Kudlicki(2010-2014)
• Jarosław Margielski(od 2014 r.)

Prezydenci Otwocka:

• Antoni Fedorowicz(1990-1994)
• Andrzej Zyguła(1994-1998)
• Sławomir Dąbrowski(1998-2001)
• Krzysztof Boczarski(2001-2002)
• Andrzej Szaciłło(2002-2006)
• Zbigniew Szczepaniak(od 2006 r.)