Historia
W 1831 r.właścicielem wsi Milanówek był Karol Skalski,były oficer wojsk Księstwa Warszawskiego.W 1809 r.kapitan dowódca rakietników.Milanówek powstał na przełomie XIX i XX w.w wyniku parcelacji dóbr należących do Michała Lasockiego,a leżących wzdłuż Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej.Od początku swego istnienia Milanówek był przede wszystkim letniskiem dla zamożnych mieszkańców Warszawy,którzy stawiali tu wystawne domy letniskowe,które często,gdy właściciele postanawiali przenieść się na stałe,zamieniały się w okazałe wille.Najsłynniejszym letnikiem z pierwszych lat był Bolesław Prus.Stałym mieszkańcem miasteczka był m.in.rzeźbiarz Jan Szczepkowski.W okresie międzywojennym rozwijała się,dominująca do dziś w starszej części miasta,architektura willowa.W latach 20 powstała Centralna Doświadczalna Stacja Jedwabnicza,po wojnie przekształcona w Zakłady Jedwabiu Naturalnego"Milanówek".W czasie II wojny światowej w kościele św.Jadwigi w Milanówku przechowywano przeniesioną z Kościoła Świętego Krzyża na Krakowskim Przedmieściu urnę z sercem Fryderyka Chopina.W czasie trwania powstania warszawskiego do Milanówka przeniosły się najważniejsze organy Polskiego Państwa Podziemnego,co zyskało mu przydomek"małego Londynu".W 1951 r.miejscowość otrzymała prawa miejskie.W 1961 r.granice miasta zostały rozszerzone,wchłonięta została m.in.wioska Nowa Wieś(obecnie ta część Milanówka nazywana jest Kazimierówką).W okresie PRL nastąpił dalszy rozwój przemysłu,przede wszystkim powstanie fabryki narzędzi stomatologicznych i chirurgicznych"MIFAM".Po reformie administracyjnej z 1999 r.Milanówek stał się jedną z sześciu gmin tworzących powiat grodziski.W 2004 r.decyzją ministra kultury Milanówek stał się siedzibą Archiwum Państwowego Dokumentacji Osobowej i Płacowej,najmłodszego spośród głównych archiwów państwowych.
Milanówek w kulturze
Najbardziej znanym dziełem obfitującym w odniesienia do milanowskiej codzienności jest tom wierszy"Zachód słońca w Milanówku"Jarosława Marka Rymkiewicza,wyróżniony Nagrodą Literacką Nike za rok 2003.Melomani mogą też pamiętać piosenkę Hanny Banaszak"Truskawki w Milanówku"autor tekstu Wojciech Młynarski
Struktura powierzchni
Według danych z roku 2002 Milanówek ma obszar 13,52 km²,w tym:
- użytki rolne:46%
- użytki leśne:3%
Miasto stanowi 3,69% powierzchni powiatu.
Demografia
- Dane z 2010 r.
Ogółem 16056 mieszkańców(7560 mężczyzn)
- Dane z 2009 r.
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 15858 100 8391 53 7467 47
gęstość zaludnienia(mieszk./km²)1179,9 624,3 555,6
Osoby związane z Milanówkiem
- Marek Bieńczyk historyk literatury,powieściopisarz,eseista,enolog
- Jerzy Bralczyk językoznawca,wykładowca akademicki
- Franciszek Bronikowski przedwojenny olimpijczyk w wioślarstwie
- Andrzej Brzeski muzyk jazzowy i bluesowy
- Zbigniew Bujak polski polityk,działacz opozycji demokratycznej w czasach PRL,poseł na Sejm I i II kadencji
- Marek Cieślak były żużlowiec,obecnie trener żużlowy,dwukrotnie odznaczony Orderem Odrodzenia Polski
- Tadeusz Chyliński konstruktor płatowcowy przedwojennej wytwórni samolotów RWD,współtwórca pierwszego polskiego śmigłowca BŻ-1 GIL
- Sławomir Chmura panczenista
- Paweł Dłużewski satyryk i przedsiębiorca
- Marcin Dorociński polski aktor teatralny,telewizyjny i filmowy
- Hanna Dunowska aktorka
- Piotr Dziewicki były piłkarz,wychowanek Milanu Milanówek i mistrz Polski z 2000 r.(z Polonią Warszawa),komentator Canal+
- Stanisław Dzikowski dziennikarz,pisarz
- Agnieszka Fitkau-Perepeczko aktorka,pisarka
- Zygmunt Fok aktor
- Bogusław Gierajewski lekkoatleta,dwukrotny olimpijczyk
- Edyta Górniak piosenkarka
- Katarzyna Grochola pisarka
- Edward Gruber gen.bryg.Wojska Polskiego,naczelny prokurator wojskowy II RP
- Stanisław Gruszczyński tenor
- Stefan Heller dyplomata,uczestnik wojny obronnej 1939 r.oficer Armii Krajowej w Obwodzie Błonie AK
- Zygmunt Hofmokl-Ostrowski polski adwokat,autor popularnego przed wojną wydania Kodeksu Karnego z Orzecznictwem Sądu Najwyższego
- Franciszek Jachieć oficer piechoty,piłkarz Cracovii,sędzia i działacz piłkarski
- Krystyna Janda aktorka,felietonistka,założycielka i dyrektorka Teatru Polonia
- Wojciech Jóźwiak astrolog,tarocista,autor wielu książek o tematyce astrologicznej
- Anna Kalata minister pracy i polityki społecznej w latach 2006-2007
- Edward Kłosiński operator filmowy,mąż Krystyny Jandy
- Ferdynand Ossendowski pisarz,dziennikarz,podróżnik,nauczyciel akademicki,działacz polityczny,naukowy i społeczny
- Katarzyna Pakosińska artystka kabaretowa i dziennikarka,współzałożycielka Kabaretu Moralnego Niepokoju
- Maciej Pinkwart pisarz,autor przewodników turystycznych,powieści i tomów poezji,dziennikarz radiowy i prasowy,dokumentalista
- Tadeusz Rybak polski biskup rzymskokatolicki
- Jarosław Marek Rymkiewicz poeta,prozaik,eseista,laureat Nagrody Literackiej Nike
- Maciej Słomczyński pisarz i tłumacz
- Dorota Stalińska aktorka filmowa i teatralna
- Jan Stankiewicz generał brygady Wojska Polskiego
- Włodzimierz Szaranowicz dziennikarz sportowy
- Jan Szczepkowski artysta malarz i rzeźbiarz
- Antoni Szlagowski polski biskup rzymskokatolicki
- Henryk Witaczek przemysłowiec,przedsiębiorca,innowator i pionier w dziedzinie jedwabnictwa w Polsce,współtwórca Centralnej Doświadczalnej Stacji Jedwabniczej w Milanówku
- Ryszard Witkowski pilot doświadczalny,ekspert lotniczy w dziedzinie wiropłatów,autor książek z dziedziny lotnictwa,foto-kronikarz historii Milanówka
- Andrzej Zaorski aktor i artysta kabaretowy
- Luiza Złotkowska polska łyżwiarka szybka,brązowa medalistka igrzysk w Vancouver 2010,srebrna medalistka igrzysk olimpijskich Soczi 2014 r.
Władze
Podobnie jak we wszystkich polskich gminach nie będących miastami na prawach powiatu,wybory do rady miasta odbywają się w Milanówku z zastosowaniem ordynacji większościowej.Rada liczy 15 osób,począwszy od kadencji 2014-2018 wybieranych w jednomandatowych okręgach wyborczych.Władzę wykonawczą stanowi pochodzący z wyborów bezpośrednich burmistrz oraz podległe mu struktury Urzędu Miasta i innych gminnych jednostek organizacyjnych.
Urząd Miasta
Urząd Miasta Milanówka mieści się w czterech budynkach,położonych w trzech różnych lokalizacjach.Główną siedzibę władz miasta stanowi znajdujący u zbiegu ulic Kościuszki i Mickiewicza kompleks,składający się z zabytkowej willi"Wandzin"(Budynek A)oraz dobudowanego na tej samej posesji nowszego Budynku B.Obiekty te stanowią siedzibę burmistrza i rady miasta,Urzędu Stanu Cywilnego,a także komórek Urzędu związanych z finansami,sprawami organizacyjnymi i obywatelskimi.Budynek C znajduje się w zmodernizowanym obiekcie poprzemysłowym przy ul.Spacerowej.Mieści się tam część Urzędu odpowiadająca za kwestie infrastrukturalne i techniczne,a także związane z ochroną środowiska i gospodarką przestrzenną.Budynek ten jest także siedzibą miejskiej spółki wodociągowo-kanalizacyjnej oraz biblioteki.Budynek D przy ul.Kościuszki 58,mieści Punkt Informacyjno-Konsultacyjny i siedzibę Pełnomocnika Burmistrza ds.Profilaktyki i Uzależnień.Osobne siedziby posiadają inne jednostki miejskie,jak Straż Miejska,Centrum Kultury,Ośrodek Pomocy Społecznej czy szkoły.
Najważniejsi urzędnicy miejscy
- Burmistrz:Wiesława Kwiatkowska
- Zastępca burmistrza:Łukasz Stępień
- Skarbnik:Bożena Sehn
- Sekretarz miasta:Maciej Jastrzębski
- Przewodnicząca Rady Miasta:Małgorzata Trębińska
Przynależność do rejonów administracyjnych
- sąd rejonowy:Grodzisk Mazowiecki
- prokuratura rejonowa:Grodzisk Mazowiecki
- urząd skarbowy:Grodzisk Mazowiecki
- Wojskowa komenda uzupełnień:Warszawa-Ochota
- nadleśnictwo:Chojnów
Zabytki
Do zabytków Milanówka należą m.in.kościół parafialny pw.św.Jadwigi,zespół willowy Turczynek,kwatera żołnierzy z okresu II wojny światowej oraz wiele willi z lat 1896–1945,m.in."Potęga","Matulinek","Hygea","Borówka".Wpisane są one do krajowego rejestru zabytków(26 pozycji).388 przedwojennych willi i innej wartościowej zabudowy w środkowej części Milanówka zostało wpisanych jako"zespół urbanistyczno-krajobrazowy"do krajowego rejestru zabytków.Liczne wille i pensjonaty tworzą genius loci Milanówka,stanowią o jego charakterze.
Wspólnoty religijne
Kościół rzymskokatolicki
- parafia św.Jadwigi Śląskiej obejmuje w większości północną część miasta oddzieloną torami kolejowymi
- parafia Matki Bożej Bolesnej obejmuje południową część miasta oddzieloną torami kolejowymi
- parafia Przemienienia Pańskiego w Żukowie obejmuje mieszkańców północno-zachodnich krańców Milanówka;świątynia znajduje się poza granicami miasta we wsi Żuków,oddzielonej od Milanówka autostradą A2
Inne wyznania
- Sala Królestwa Świadków Jehowy,położona na granicy Milanówka i Grodziska Mazowieckiego,z której korzystają mieszkańcy obu miast i okolicznych wiosek
Sport
Kulturystyka
W mieście znajduje się jeden z najstarszych prywatnych klubów fitness w Polsce założony w 1990 r.Hermes 90.Założyciel tego klubu Paweł Pawłowicz zdobył w Mistrzostwach Polski w Kulturystyce 8 medali(3 złote,4 srebrne i 1 brązowy).Był w kadrze narodowej na Mistrzostwa Europy w Kulturystyce 4 razy i 2 razy w kadrze na Mistrzostwa Świata w Kulturystyce.
Piłka nożna
W mieście znajduje się klub piłki nożnej KS Milan Milanówek,występujący w Lidze Okręgowej.Klub znajduje się przy ulicy Turczynek,na terenie znajdują się trzy boiska,oraz skate park.
Kolarstwo grawitacyjne
Co roku na przełomie sierpnia i września organizowane są tu Mistrzostwa Polski w Dirt Jumpingu.
Koszykówka
Klub koszykarski UKS 3,występuje w trzeciej lidze koszykówki mężczyzn.Co roku organizowane są zawody streetball,które cieszą się coraz większym zainteresowaniem.
Łyżwiarstwo szybkie
Działa sekcja żeńska łyżwiarstwa w Uczniowskim Klubie Sportowym„3”.Dziewczęta trenują na warszawskim torze"Stegny".W rankingu krajowym pod względem zdobytych nagród znajduje się na 3 miejscu.W mistrzostwach Polski Seniorów 2008 milanowianin Sławomir Chmura(AWF Warszawa)zdobył I miejsce i tytuł Mistrza Polski na dystansie 10 km,srebrny medal na 5 km i brązowy na 1500 m.Luiza Złotkowska,milanowianka,(AWF Kraków)wywalczyła tytuł Mistrzyni Polski na dystansach 1500 m i 5 km.Zajęła też drugie miejsce na 1000 m i trzecie na 500 m.Jest ona także medalistką Igrzysk Olimpijskich.
Strzelectwo
Działa strzelnica miejska w piwnicach Zespołu Szkół przy ul.Piasta której inicjatorem jest Zbigniew Kubek,instruktor z zawodowymi uprawnieniami(Fundacja Byłych Żołnierzy Jednostek Specjalnych"Grom").Coraz więcej ludzi startuje w konkursach o Puchar burmistrza Milanówka.
Szachy
Co roku odbywają się Mistrzostwa Milanówka w Szachach.Działa klub szachowy"Jedwabnik".
Tenis ziemny
Korty tenisowe w Milanówku mają tradycje przedwojenne.Grała na nich m.in.wicemistrzyni Wimbledonu 1936 r.Jadwiga Jędrzejowska.Co roku we wrześniu rozgrywane są tu Otwarte Mistrzostwa Milanówka w Tenisie Ziemnym.
Taniec
W klubie tanecznym"Twist"w Centrum Kultury ćwiczy wielu laureatów Mistrzostw Polski.
Turystyka rowerowa
W ramach sekcji kolarskiej przy Centrum Kultury odbywają się kilka razy w roku wycieczki rowerowe po Mazowszu oraz tzw."Mila Milanowska"wyścig o puchar Burmistrza.Milanowscy kolarze odwiedzili również Niemcy oraz Włochy.
Bieganie
W Milanówku mieszka i trenuje Katarzyna Panejko-Wanat dwukrotna Mistrzyni Polski w Maratonach na Orientację Puchar Polski w Pieszych Maratonach na Orientację oraz również dwukrotna Akademicka Mistrzyni Polski w Maratonie i jedna najlepszych biegaczek uczestniczących w biegach ulicznych.
Edukacja
Na terenie miasta znajduje się 5 szkół podstawowych(w tym 3 publiczne i 2 niepubliczne),3 gimnazja(w tym 2 publiczne i 1 niepubliczne),2 zespoły samorządowych szkół średnich oraz liceum społeczne.Najstarszą szkołą w mieście jest 100-letni Zespół Szkół Gminnych nr 1 im.ks.Piotra Skargi(obecnie w nowym kompleksie budynków).
Dojazd
Samochodem
Milanówek leży przy drodze wojewódzkiej nr 719 wiodącej z Warszawy(wyjazd Alejami Jerozolimskimi)do Żyrardowa.Przez teren miasta przechodzi mały fragment autostrady A2,w jego granicach nie ma jednak możliwości wjazdu na nią najbliższy wjazd znajduje się w Tłustem(na samej autostradzie jest oznakowany jako węzeł Grodzisk).
Pociągiem
Przez miasto przechodzą dwie linie kolejowe.Pierwsza to linia PKP przy której działa przystanek osobowy Milanówek.Zatrzymują się tu wszystkie pociągi osobowe spółki Koleje Mazowieckie jadące z Warszawy do Grodziska Mazowieckiego,Żyrardowa oraz Skierniewic.Druga to linia WKD na terenie Milanówka znajdują się trzy stacje:Brzózki,Polesie oraz Milanówek Grudów.Ta ostatnia jest stacją końcową jednej z nitek linii.
Podział na osiedla
- Osiedle Gospodarska
- Osiedle Inżynierska
- Osiedle Jedwabnik
- Osiedle Królewska
- Osiedle Okólna
- Osiedle Wojska Polskiego
- Osiedle"Berliny"
- Osiedle"TBS"(Towarzystwo Budownictwa Społecznego)
Współpraca międzynarodowa
Miasta partnerskie:
- Polska Lidzbark Warmiński
- Włochy Fumone
- Niemcy Welzheim
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz