Historia
Tramwaje konne
Historia warszawskich tramwajów zaczęła się 11 grudnia 1866,wraz z otwarciem 6-kilometrowej linii tramwajów konnych łączącej Dworzec Wiedeński z Dworcem Petersburskim(obecnym Dworcem Wileńskim)oraz nowo zbudowanym Dworcem Terespolskim(Dworcem Wschodnim).Linia została wybudowana przez Główne Towarzystwo Rosyjskich Dróg Żelaznych by obejść restrykcje nałożone przez władze zaborcze,które nie zezwalały na wybudowanie mostu kolejowego przez Wisłę.Trasa prowadziła przez ul.Marszałkowską,ul.Królewską(z odgałęzieniem od placu Grzybowskiego),Krakowskim Przedmieściem,plac Zamkowy,most Kierbedzia do ul.Targowej z odgałęzieniami w ul.Kijowskiej i do portu przeładunkowego nad Wisłą.Oprócz przewozu towarów oraz podróżnych między dworcami GTRDŻ obsługiwało również tramwaje miejskie jeżdżące na trasie Dworzec Wiedeński Kościół św.Anny.W latach 70 magistrat postanowił stworzyć własną sieć tramwajową i w 1881 r.wybudowana została przez belgijskiego przedsiębiorcę pierwsza miejska linia tramwajowa,od początku przeznaczona do przewozu pasażerów po mieście,biegnąca ul.Nalewki ul.Świętojerską ul.Długą ul.Wąską Podwalem Krakowskim Przedmieściem(na odcinku Królewska Nowy Zjazd obok tramwaju kolejowego)Nowym Światem Al.Ujazdowskimi Bagatelą do Rogatek Mokotowskich.Cała trasa,oddana do użytku 18 października 1881,była jednotorowa,a tramwaje kursowały na niej w godzinach 7:30–22:00.1 listopada 1881 linię wydłużono o odcinek Muranów Powązki(przez ul.Dziką).Miesiąc później otworzono odcinek w ul.Bielańskiej(między Nalewkami a pl.Teatralnym),a w 1882 r.tory na ul.Senatorskiej.W następnych latach Towarzystwo Belgijskie„Societe Generale de Tramways Varsoviens”rozwijało swoją sieć,m.in.w 1882 r.przejęło tramwaj kolejowy,który utracił pierwotne znaczenie po wybudowaniu w 1875 r.kolei obwodowej wraz z mostem przy Cytadeli.W 1883 r.wprowadzono projekt reorganizacji stworzony przez Władysława T.Kisiel-Kiślańskiego,a sam pomysłodawca został prezesem tramwajów konnych do czasu ich przejęcia przez miasto(w 1898 r.)Pod koniec 1883 r.sieć tramwajowa w Warszawie miała 22 km długości i 80 tramwajów obsługujących 11 linii.W latach 1886–1890 powstała trasa w Al.Jerozolimskich między ul.Marszałkowską a Nowym Światem.W 1899 r.cała sieć,licząca już 30 km i 234 tramwajów obsługujących 17 linii,została wykupiona przez miasto.Prezesem tramwajów konnych został łódzki aptekarz Maurycy Spokorny.W 1908 r.miasto powierzyło firmie„Siemens&Halske”zastąpienie trakcji konnej tramwajem elektrycznym,kierownictwo tej operacji powierzono prezesowi Spokornemu(który przez kolejne osiem lat pełnił funkcję prezesa tramwajów elektrycznych).
Tramwaje elektryczne
7 lutego 1908 uruchomiono Elektrownię Tramwajów Miejskich,a 26 marca 1908 o godz. 9:35 wyruszył pierwszy tramwaj elektryczny na trasie pl.Krasińskich pl.Unii Lubelskiej.24 lipca 1919 Zarząd Miejski powołał przedsiębiorstwo Tramwaje Miejskie m.st.Warszawy.31 grudnia 1921 uruchomiono pierwszą linię nocną na trasie pl.Zbawiciela pl.Teatralny.W marcu 1925 r.otworzono remizę„Praga”przy ul.Kawęczyńskiej.W okresie od września do 18 października 1939 linie tramwajowe nie kursowały z powodu zniszczeń wojennych.1 lipca 1941 utworzono przedsiębiorstwo„Städtische Verkehrsbetriebe Warschau”,które zajęło się eksploatacją linii tramwajowych.Od 1 sierpnia 1944 tramwaje faktycznie nie kursowały.
Okres powojenny
W 1939 roku tabor tramwajowy wynosił 710 wozów tramwajowych,z których wojnę przetrwało niemal 200.Przed wybuchem powstania warszawskiego było w ruchu 186 wozów tramwajowych dla obsługi około miliona pasażerów.Spowodowane było to zarówno zniszczeniami wojennymi,brakiem części zamiennych,jak i polityką okupanta.W trakcie powstania zniszczono lub wywieziono 590 wozów tramwajowych,rozebrano całą sieć trakcyjną,zniszczono 3 podstacje,elektrownię,5 zajezdni,warsztaty,a tory uszkodzono w ponad 300 miejscach.20 czerwca 1945 uruchomiono pierwszą po wojnie linie tramwajową nr„1”łączącą Kawęczyńską z Wiatraczną i do sierpnia kursowało już 5 linii.We wrześniu tego samego roku po uruchomieniu podstacji na Szczęśliwicach ruszyła pierwsza po lewobrzeżnej stronie miasta linia tramwajowa na Ochocie pomiędzy Okęciem a Pl.Starynkiewicza,a do końca roku dalszych pięć.Od 1945 r.rozpoczęło się przekuwanie torów tramwajowych z 1525 na 1435 mm,co związane było z tym,że nowe tramwaje dla Warszawy pochodziły z Berlina(67 sztuk) i Wrocławia(60 sztuk) i różniły się rozstawem od dotychczas użytkowanych.Prace rozpoczęto od peryferiów miasta(Mokotów,Boernerowo,Koło,Żoliborz) i modernizacja trwała 3 lata.W tym okresie uruchomiono wtedy zajezdnię„Żoliborz”z remizą przy ul.Słowackiego.18 maja 1948 zlikwidowano zajezdnię„Rakowiec”.10 września 1955 uruchomiono zajezdnię„Mokotów”oraz zlikwidowano zajezdnię„Puławska”.30 czerwca 1963 uruchomiono zajezdnię„Północ”oraz zlikwidowano zajezdnię„Żoliborz”.Tramwaje w Warszawie w okresie upowszechnienia transportu samochodowego podległy stopniowej likwidacji.11 września 1973 została zlikwidowana linia tramwajowa do Wilanowa biegnąca ulicami Goworka,Spacerową,Gagarina i Czerniakowską.Był to trzeci szlak miejskiego transportu szynowego biegnący w to miejsce po wojnie nie odbudowano szerokotorowej trasy tramwajowej prowadzącej do Wilanowa z Placu Trzech Krzyży,która z kolei zastąpiła linię kolejki grójeckiej.Obowiązujące studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego przewiduje budowę tramwaju do Wilanowa,ale nie Wisłostradą,lecz w ciągu ulic Belwederska Sobieskiego al.Rzeczypospolitej do nowej pętli w rejonie ul.Pałacowej.Byłaby to trzecia trasa tramwajowa do Wilanowa(i czwarta trasa szynowa),ale pierwsza w tym korytarzu.W 1987 r.doszło w Warszawie,na skrzyżowaniu ulic Wolskiej i Młynarskiej do katastrofy tramwajowej,w której zginęło 7 osób oraz było wielu rannych.
Teraźniejszość
Do 1989 r.przetrwało w Warszawie zaledwie 28 linii.W latach 1980–2009 otwarto jedynie trzy odcinki tras tramwajowych,wszystkie związane z obecną dzielnicą Bemowo.1 sierpnia 1992 roku otwarta została budowana przez 13 lat linia Cmentarz Wolski Osiedle Górczewska,o długości ok.4 km trasy dwutorowej.1 marca 1994 z Miejskich Zakładów Komunikacyjnych wyłoniono spółkę zajmującą się prowadzeniem komunikacji tramwajowej na terenie miasta Warszawa,Tramwaje Warszawskie Sp.z o.o.31 sierpnia 1997 otwarto linię tramwajową z Koła na Nowe Bemowo.Budowa obejmowała ok.2 km nowej trasy dwutorowej,ok.900 m drugiego toru na istniejącej trasie do Boernerowa oraz pętlę tramwajową„Nowe Bemowo”(wyposażoną w dwa tory peronowe i jeden tor odstawczy).21 grudnia 2005 pierwszy raz po torach wzdłuż ul.Powstańców Śląskich i al.Reymonta pojechał tramwaj specjalnej linii„P”,zaś od 2 stycznia 2006 regularnie kursują po nich linie zwykłe.Jest to pierwsza trasa tramwajowa w Warszawie z zastosowanym torowiskiem trawiastym(na części odcinka) i bezwzględnym priorytetem w ruchu dla tramwajów,a także pierwsza inwestycja tramwajowa współfinansowana z funduszy Unii Europejskiej.Trasa liczy ok.1,9 km długości,a w ramach jej budowy przebudowano pętlę Piaski oraz pętlę Nowe Bemowo(dodatkowy tor peronowy z wyjazdem w stronę północną).Od 16 czerwca 2007 w związku z rozpoczęciem generalnego remontu torowiska zmieniła się organizacja ruchu tramwajowego w rejonie mostu Poniatowskiego i Alej Jerozolimskich.Utrudnienia z tym związane trwały do 1 października 2007.Remont był elementem projektu modernizacji trasy tramwajowej od pętli Banacha do pętli Gocławek,współfinansowanej ze środków Unii Europejskiej.W dniu 26 marca 2008 Tramwaje Elektryczne obchodziły stulecie istnienia.W tym samym roku rozpoczęto modernizację trasy tramwajowej od pętli Cm.Wolski do Dworca Wileńskiego.W ramach prac wykonany m.in.został pierwszy odcinek torowiska z dopuszczonym ruchem liniowym autobusów(od placu Bankowego do ul.Jagiellońskiej).W ramach tych prac,w 2008 r.zamknięty był dla ruchu tramwajowego fragment ul.Wolskiej,natomiast w 2009 r.w związku z licznymi pracami na trasie W-Z przez dłuższy czas tramwaje nie kursowały na odcinku od placu Bankowego do Dworca Wileńskiego,a także czasowo na pobliskich odcinkach,w tym na trasach prostopadłych(ulice Marszałkowska Andersa,aleja Jana Pawła II,ulica Okopowa Towarowa),gdzie również wymiennie prowadzone były remonty.W sierpniu 2010 r.ogłoszono przetarg na zaprojektowanie i budowę łącznika w ciągu ulicy Powstańców Śląskich od ul.Górczewskiej do Radiowej.W fazie projektowania znajdował się odcinek trasy tramwajowej na Tarchominie wzdłuż ulic Projektowanej i Światowida;odcinek na Trasie Mostu Północnego został zbudowany w ramach przetargu prowadzonego przez Zarząd Miejskich Inwestycji Drogowych w Warszawie,jako jeden z elementów trasy mostowej.W dniu 21 stycznia 2013 nastąpiło otwarcie pierwszego etapu trasy tramwajowej na Tarchomin.Uruchomiono obsługiwaną dwukierunkowymi tramwajami SWING Duo linię numer 2,kursującą między krańcami Metro Młociny i Stare Świdry.W dniu 24 grudnia 2014 przedłużono linię od przystanku Stare Świdry do pętli Tarchomin Kościelny,gdzie początkowo dojeżdżała tylko linia numer 2,następnie skierowano tam również linię numer 17(przeniesiono pętlę z Metra Młociny).
Linie tramwajowe
Oznaczenia linii tramwajowych
Stan na 20 lutego 2016
Numer Przeznaczenie Uwagi
1–39 Linie zwykłe Kursują codziennie w godzinach od około 4:00 do około 0:30.Wyjątkiem jest linia 14,która w dni powszednie kursuje w godzinach 6-19,w soboty w godzinach 8-18,a w niedziele i święta od 11 do 18.W godzinach porannych i wieczornych tramwaje obsługujące podstawową linię 14,kursują na linii 15.Ponadto linia 9 kursuje codziennie do około 1:30
40–49 Linie okresowe Kursują tylko w wybrane dni tygodnia i/lub godziny
50–69 Zakres wolny Dawniej zakres ten przeznaczony był dla trolejbusów
70–79 Linie zastępcze i uzupełniające Uruchamiane na specjalne okoliczności lub na czas remontów oraz wyłączeń z ruchu na danym odcinku komunikacji szynowej
80–99 Zakres wolny
Cx Linie cmentarne Kursują jedynie w okresie dnia Wszystkich Świętych,zapewniając dojazd do stołecznych nekropolii
Uruchamiane są także linie specjalne obsługiwane taborem zabytkowym,np:
D na Dzień Dziecka,W na Wielkanoc,1 Sierpnia,M na Mikołajki,T jako atrakcja turystyczna
Układ linii tramwajowych
Linia Trasa Częstotliwość[min]Uwagi
1 Annopol Banacha Annopol Rembielińska Matki Teresy z Kalkuty Odrowąża rondo Żaba Starzyńskiego most Gdański Słomińskiego rondo Zgrupowania AK„Radosław”Okopowa Towarowa rondo Daszyńskiego Towarowa plac Zawiszy Grójecka plac Narutowicza Grójecka Banacha powszednie:4-5 wolne: 7-8
2 Metro Młociny Tarchomin Kościelny Zgrupowania AK„Kampinos”most Skłodowskiej-Curie Kuklińskiego Światowida powszednie:4/6 wolne:7-8
3 Annopol Gocławek Annopol Rembielińska Matki Teresy z Kalkuty Odrowąża rondo Żaba 11 Listopada Targowa plac Wileński Targowa Zamoyskiego Grochowska powszednie:8/12 wolne:15
4 Wyścigi Żerań Wschodni Puławska plac Unii Lubelskiej Marszałkowska plac Zbawiciela Marszałkowska rondo Dmowskiego Marszałkowska plac Bankowy aleja Solidarności most Śląsko-Dąbrowski aleja Solidarności Jagiellońska Ratuszowa Targowa 11 Listopada rondo Żaba Odrowąża Matki Teresy z Kalkuty Rembielińska Annopol powszednie:8/12 wolne:15
6 Gocławek Metro Młociny Grochowska Zamoyskiego Targowa plac Wileński Targowa Ratuszowa Jagiellońska Starzyńskiego most Gdański Słomińskiego Między parkowa Andersa Mickiewicza plac Inwalidów Mickiewicza plac Wilsona Słowackiego Marymoncka Zgrupowania AK„Kampinos”powszednie:8/12 wolne:15
7 Kawęczyńska-Bazylika P+R Aleja Krakowska Kawęczyńska Kijowska Targowa aleja Zieleniecka aleja Poniatowskiego most Poniatowskiego Aleje Jerozolimskie rondo Dmowskiego Aleje Jerozolimskie plac Zawiszy Grójecka plac Narutowicza Grójecka aleja Krakowska powszednie:8/12 wolne:15
9 Gocławek P+R Aleja Krakowska Grochowska aleja Waszyngtona aleja Poniatowskiego most Poniatowskiego Aleje Jerozolimskie rondo Dmowskiego Aleje Jerozolimskie plac Zawiszy Grójecka plac Narutowicza Grójecka aleja Krakowska powszednie:8/12(4/6)wolne:(15)7-8 Wybrane kursy na skróconej trasie Wiatraczna aleja Waszyngtona(...)
10 Osiedle Górczewska Wyścigi Górczewska Powstańców Śląskich Połczyńska Wolska Skierniewicka Kasprzaka rondo Daszyńskiego Prosta rondo Organizacji Narodów Zjednoczonych aleja Jana Pawła II Chałubińskiego aleja Niepodległości Nowowiejska plac Politechniki Nowowiejska plac Zbawiciela Marszałkowska plac Unii Lubelskiej Puławska powszednie:8/12 wolne:15
11 Rondo Daszyńskiego Metro Młociny Prosta Kasprzaka Skierniewicka Wolska Połczyńska Powstańców Śląskich Reymonta Wólczyńska Nocznickiego powszednie:8/12 wolne:15
13 Kawęczyńska-Bazylika Koło Kawęczyńska Kijowska Targowa plac Wileński aleja Solidarności most Śląsko-Dąbrowski aleja Solidarności Młynarska Obozowa powszednie:8/12 wolne:15
14 Banacha Metro Wilanowska Banacha Grójecka plac Narutowicza Filtrowa Krzywickiego Nowowiejska plac Politechniki Nowowiejska plac Zbawiciela Marszałkowska plac Unii Lubelskiej Puławska powszednie:8/12 wolne:15
15 Marymont-Potok P+R Aleja Krakowska Mickiewicza plac Wilsona Mickiewicza plac Inwalidów Mickiewicza Andersa plac Bankowy Marszałkowska rondo Dmowskiego Marszałkowska plac Konstytucji Marszałkowska plac Zbawiciela Nowowiejska plac Politechniki Nowowiejska Krzywickiego Filtrowa plac Narutowicza Grójecka aleja Krakowska powszednie:8/12 wolne:(15)7/8 W soboty dodatkowe kursy na skróconej trasie Plac Narutowicza Grójecka(...)
17 Tarchomin Kościelny Służewiec Światowida Kuklińskiego Most Skłodowskiej-Curie Marymoncka Słowackiego Popiełuszki aleja Jana Pawła II rondo Zgrupowania AK„Radosław”aleja Jana Pawła II rondo Organizacji Narodów Zjednoczonych aleja Jana Pawła II Chałubińskiego aleja Niepodległości Rakowiecka Boboli Wołoska Marynarska powszednie:8/12(4/6)wolne:15(7-8)Wybrane kursy(jednokierunkowo)na skróconej trasie Metro Marymont Popiełuszki(...)
18 Służewiec Żerań FSO Marynarska Wołoska Woronicza Puławska plac Unii Lubelskiej Marszałkowska plac Zbawiciela Marszałkowska rondo Dmowskiego Marszałkowska plac Bankowy Andersa Między parkowa Słomińskiego most Gdański Starzyńskiego Jagiellońska powszednie:8/12 wolne:15
20 Boernerowo Żerań FSO Kaliskiego Dywizjonu 303 Obozowa Młynarska aleja Solidarności most Śląsko-Dąbrowski aleja Solidarności Jagiellońska powszednie:10/12 wolne:15
22 Wiatraczna Piaski Grochowska Zamoyskiego aleja Zieleniecka aleja Poniatowskiego most Poniatowskiego Aleje Jerozolimskie rondo Dmowskiego Aleje Jerozolimskie plac Zawiszy Towarowa rondo Daszyńskiego Towarowa Okopowa rondo Zgrupowania AK„Radosław”aleja Jana Pawła II Broniewskiego powszednie:8/12 wolne:15
23 Czynszowa Nowe Bemowo Czynszowa Stalowa(powrót:Stalowa Środkowa Wileńska Czynszowa)11 Listopada Targowa Ratuszowa Jagiellońska aleja Solidarności most Śląsko-Dąbrowski aleja Solidarności Młynarska Obozowa Dywizjonu 303 Radiowa Powstańców Śląskich powszednie:8/12 wolne:15
24 Gocławek Nowe Bemowo Grochowska aleja Waszyngtona aleja Poniatowskiego most Poniatowskiego Aleje Jerozolimskie rondo Dmowskiego Aleje Jerozolimskie plac Zawiszy Towarowa rondo Daszyńskiego Towarowa aleja Solidarności Młynarska Obozowa Dywizjonu 303 Radiowa Powstańców Śląskich powszednie:6/12 wolne:15
25 Annopol Banacha Annopol Rembielińska Matki Teresy z Kalkuty Odrowąża rondo Żaba 11 Listopada Targowa plac Wileński Targowa aleja Zieleniecka aleja Poniatowskiego most Poniatowskiego Aleje Jerozolimskie rondo Dmowskiego Aleje Jerozolimskie plac Zawiszy Grójecka plac Narutowicza Grójecka Banacha powszednie:8/12 wolne:15
26 Osiedle Górczewska Wiatraczna Górczewska Powstańców Śląskich Połczyńska Wolska aleja Solidarności most Śląsko-Dąbrowski aleja Solidarności plac Wileński Targowa Zamoyskiego Grochowska powszednie:8/12 wolne:15
27 Cmentarz Wolski Metro Marymont Wolska aleja Solidarności Okopowa rondo Zgrupowania AK„Radosław”aleja Jana Pawła II Popiełuszki powszednie:8/12 wolne:15
28 Dworzec Wschodni(Kijowska)Osiedle Górczewska Kijowska Targowa plac Wileński Targowa Ratuszowa Jagiellońska Starzyńskiego most Gdański Słomińskiego rondo Zgrupowania AK„Radosław”aleja Jana Pawła II Broniewskiego Reymonta Powstańców Śląskich Górczewska powszednie:8/12 wolne:15
31 Metro Wilanowska Służewiec Puławska Woronicza Wołoska Marynarska powszednie:4/12 wolne:15
33 Kielecka Metro Młociny Rakowiecka aleja Niepodległości Chałubińskiego aleja Jana Pawła II rondo Organizacji Narodów Zjednoczonych aleja Jana Pawła II rondo Zgrupowania AK„Radosław”aleja Jana Pawła II Broniewskiego Wólczyńska Nocznickiego powszednie:6/6 wolne:7-8
35 Nowe Bemowo Wyścigi Powstańców Śląskich Reymonta Broniewskiego aleja Jana Pawła II rondo Zgrupowania AK„Radosław”aleja Jana Pawła II Stawki Andersa plac Bankowy Marszałkowska rondo Dmowskiego Marszałkowska plac Konstytucji Marszałkowska plac Zbawiciela Marszałkowska plac Unii Lubelskiej Puławska powszednie:8/12 wolne:15
41 Zajezdnia Mokotów Żerań Wschodni Wołoska Boboli Rakowiecka aleja Niepodległości Chałubińskiego aleja Jana Pawła II rondo Organizacji Narodów Zjednoczonych aleja Jana Pawła II rondo Zgrupowania AK„Radosław”Słomińskiego most Gdański Starzyńskiego rondo Żaba Odrowąża Matki Teresy z Kalkuty Rembielińska Annopol powszednie:12/Linia kursuje tylko w szczycie
Pętle i krańce
W zestawieniu podano tylko istniejące krańce.
Nazwa Typ Linie Liczba torów
Aleja Zieleniecka Pętla brak 2
Annopol Pętla 1,3,25 3
Banacha Pętla 1,14,25 3
Boernerowo Pętla 20 1
Cmentarz Wolski Pętla 27 3
Czynszowa Pętla 23 2
Dworzec Wschodni(Kijowska)Pętla 28 1
Gocławek Pętla 3,6,9,24 3
Kawęczyńska-Bazylika Pętla 7,13 2
Kielecka Pętla 33 1
Koło Pętla 13 3
Marymont-Potok Pętla 15 2
Metro Marymont Pętla 17,27 3
Metro Młociny Pętla 2,6,11,33 6
Metro Wilanowska Pętla 14,31 2
Nowe Bemowo Pętla 23,24,35 3
Osiedle Górczewska Pętla 10,26,28 5
P+R Aleja Krakowska Pętla 7,9,15 3
Piaski Pętla 22 2
Plac Narutowicza Pętla 15 5
Plac Starynkiewicza Pętla brak 2
Ratuszowa-ZOO Pętla brak 1
Służewiec Pętla 17,18,31 3
Tarchomin Kościelny Pętla 2,17 2
Twardowska Pętla brak 1
Wiatraczna Pętla 9,22,26 4
Woronicza Pętla brak 2
Wyścigi Pętla 4,10,35 3
Żerań FSO Pętla 18,20 3
Żerań Wschodni Pętla 4,41 3
Cała sieć przystosowana jest do obsługi taboru jednokierunkowego umożliwiając tramwajom zawracanie za pomocą pętli.Do 23 grudnia 2014 wyjątkiem był kraniec Stare Świdry,który jako jedyny przystosowany był do obsługi wyłącznie tramwajów dwukierunkowych zastosowane zostały tam rozjazdy nakładkowe.Obecnie kraniec Stare Świdry przestał pełnić swą rolę i został rozmontowany w związku z uruchomieniem krańca Tarchomin Kościelny.Za pętle mogą także posłużyć zajezdnie,na terenie których tramwaj zawraca bez zatrzymania się(tj.pierwszy i ostatni przystanek ma przed zajezdnią).Takie rozwiązanie było stosowane na przykład przy budowie Trasy Mostu Północnego,kiedy to linia nr 5 została skrócona do zajezdni Żoliborz.
Planowane zmiany
W ramach remontu ulicy Wołoskiej w latach 2014–2016 nastąpi remont krańca Woronicza,po którym zamiast obecnych dwóch pętli do zawracania(po jednej w każdym kierunku)istnieć będzie tylko jedna pętla z jednym torem peronowym do zawracania w obu kierunkach.W planach jest brany również powrót tramwajów na ul.Kasprzaka od ul.Skierniewickiej do ul.Wolskiej(częściowo idący szlakiem zlikwidowanej w latach 90 XX wieku trasy tramwajowej).Budowa zacznie się w 2018 roku.
Tabor
Tramwaje wysoko podłogowe
Model Eksploatacja w Warszawie od Liczba wagonów Liczba składów
Konstal 105Na 1984 r.269 141
Konstal 105Nb 1992-1993 4 2
Konstal 105Nb/e 1994 r.4 2
Konstal 105Ne 1993–1994 18 9
Konstal 105Nf 1994 r.44 22
Konstal 105Ng 1993 r.2 1
Konstal 105Ni 1992 r.12 9
Konstal 105Nm 1996–1997 14 7
Konstal 105N2k 1995–2001 60 30
Konstal 105N2k/2000 2001 r.62 31
Konstal 105Nz 1997 r.2 2
FPS 123N 2007 r.30 17
Razem:521273
Tramwaje niskopodłogowe
Model Eksploatacja w Warszawie od Niska podłoga Liczba składów
Konstal 112N 1995 r.24% 1
Konstal 116N 1998 r.61% 1
Konstal 116Na 1999 r.61% 2
Konstal 116Na/1 1999–2000 61% 26
Pesa 120N 2007 r.100% 15
Pesa 120Na 2010 r.100% 180
Pesa 120NaDuo 2012 r.100% 6
Pesa 128N 2014-2015 100% 50
Pesa 134N 2015 r.100% 30
Razem:311
Udział wagonów nisko wejściowych i niskopodłogowych:40,18%
Tramwaje zabytkowe
Model Producent Rok produkcji Numery inwentarzowe
A Falkenried/MAN 1908 r.43
Lw Linke-Hoffman Werke 1925 r.541
C Lilpop,Rau i Loewenstein 1925 r.257
K Gdańska Fabryka Wagonów 1940 r.403
K Wspólnota Interesów Katowice 1940 r.445
N1 Konstal 1949 r.607
N3 Konstal 1951 r.674
4Nj Konstal 1957 r.838
13N Konstal 1969 r.795
102N Konstal 1969 r.5
102Na Konstal 1971 r.42
Statystyka
Typ wagonu Zakład Eksploatacji Tramwajów Razem
R-1 R-2 R-3 R-4
105Na 26 86 157 269
105Nb 4 4
105Nb/e 4 4
105Ne 4 14 18
105Nf 26 18 44
105Ng 2 2
105Nm 14 14
105Ni 12 12
105N2k 60 60
105N2k/2000 56 6 62
105Nz 2 2
112N 1 1
116N 1 1
116Na 2 2
116Na/1 26 26
120N 15 15
120Na 13 42 60 65 180
120NaDuo 6 6
123N 30 30
128N 8 11 19
134N 1
Razem 182 129 221 239 772
Numeracja
Typ wagonu Numery inwentarzowe
105Na 1100–1109,1111–1125,1127–1131,1133–1136,1138–1210,1212–1362,1366–1378,1381,2001,2003–2005
105Nb 1379–1380,1384–1385
105Nb/e 1383,1387–1389
105Ne 1393–1410
105Nf 1411–1422,1425–1456
105Ng 1423–1424
105Ni 1363–1364,1391–1392,2006–2009,2038–2039
105Nm 1457–1470
105N2k 1386,1390,2010–2027,2030–2037,2040–2073
105N2k/2000 2074–2135
105Nz 2028–2029
112N 3001
116N 3002
116Na 3003–3004
116Na/1 3005–3030
120N 3101–3115
120Na 3116–3295
120NaDuo 3501–3506
123N 2136–2165
128N 3601–3650
134N 3801–3830
O taborze
Obecnie spółka Tramwaje Warszawskie posiada 522 składy.47% z nich to pojazdy niskopodłogowe.Linie:6,27,28,14,15 oraz 31(w dni wolne)obsługiwane są głównie przez pojedyncze wagony(tzw.solówki).Resztę linii obsługują składy dwu wagonowe lub pojazdy przegubowe.18 sierpnia 2007 na jedną z brygad linii Z-9 wyjechał po raz pierwszy po trzynastu latach przerwy skład złożony z trzech wagonów.Składy trój wagonowe kursują obecnie na linii 31(na wybranych brygadach).W dniu 22 sierpnia 2008 ogłoszony został dwustopniowy przetarg na dostawę 186 wagonów całkowicie niskopodłogowych o pojemności 200/250 pasażerów(w zależności od przyjętego standardu podróży pasażerów stojących),tj.odpowiadających 186 składom dwu wagonowym tramwajów wysoko podłogowych.155 tramwajów przeznaczonych jest na wymianę istniejącego taboru typu 13N i dużą część 105N,31 do obsługi nowej trasy przez Most Północny na Tarchomin.Szacowana wartość kontraktu to niemal 1,5 mld złotych netto.13 czerwca 2010 pierwszy z nowo zamówionych składów typu 120Na Swing wyjechał na trasę.Według danych producenta kolejny Swing ma się pojawić w Warszawie w połowie lipca,a do końca roku dotrą 33 składy,a do Euro 2012 120.31 grudnia 2012 był ostatnim dniem eksploatacji wagonów typu 13N.W tym dniu uruchomiono również specjalną linę obsługiwaną przez te wagony.1 czerwca 2012 roku,spółka ogłosiła przetarg na dostawę 45 fabrycznie nowych dwukierunkowych tramwajów.Przetarg wygrała Pesa oferując tramwaj z nowej rodziny Jazz(128N).Tramwaje mają dotrzeć do stolicy w latach 2014–2015.3 lipca 2013 roku,został rozpisany przetarg na dostawę 30 nowych tramwajów,tym razem mają być krótsze(mają mieć maksymalnie 22 metry).21 listopada 2013 roku dostarczono ostatniego ze 186 Swingów,tym samym kończąc tzw.kontrakt stulecia.
Podsumowując:
- w roku 2007 zamówiono 15 nowych niskopodłogowych tramwajów Pesa 120N.Dotarły one w tym samym roku
- w roku 2008 zamówiono 186 nowych niskopodłogowych tramwajów Pesa 120Na.Dostawa rozpoczęła się w 2010 roku,a zakończyła się w 2013
- w roku 2012 zamówiono 45 nowych niskopodłogowych,dwukierunkowych tramwajów Pesa 128N.Rozpoczęła się dostawa, która potrwa do 2015 r.
- w roku 2013 zamówiono 30 nowych niskopodłogowych tramwajów Pesa 134N.Dostawa rozpoczęła się pod koniec 2014 r.
- w roku 2014 zamówiono 5 nowych niskopodłogowych,dwukierunkowych tramwajów Pesa 128N
Razem Tramwaje Warszawskie w roku 2015 będą w posiadaniu 281 tramwajów w pełni niskopodłogowych na 275 wysoko podłogowych.
Zajezdnie tramwajowe
Istniejące
Zajezdnia Adres Rok uruchomienia Obsługiwane linie
ZET R-1 Wola Młynarska 2 POL 1903 r.1,9,10,11,13,14,15,20,22,23,24,26,27,28,31,77
ZET R-2 Praga Kawęczyńska 16 1925 r.3,6,7,9,13,18,22,23,24,25,26,27,28,77
ZET R-3 Mokotów Woronicza 27 1955 r.1,4,7,9,10,11,14,15,17,18,25,31,33,35,37,41,77
ZET R-4 Żoliborz Zgrupowania Kampinos 10 1963 r.1,2,3,4,6,11,13,17,22,26,27,28,31,33,35,37,41,77
Planowane lub w budowie
- Zakład Eksploatacji Tramwajów R-5 Annopol
Nieistniejące
Zajezdnia Adres Lata istnienia Uwagi
Inżynierska ul.Inżynierska 6 1866–1925 Przejęcie obsługi przez R-2 Praga
Muranów ul.Sierakowska 8 1881 r.
Mokotów ul.Puławska 15 1882–1955 Przejęcie obsługi przez R-3 Mokotów
Rakowiec ul.Opaczewska 35 1930–1948 Zlikwidowano ją wraz z tramwajami szerokotorowymi
Solec 1945–1950 Zajezdnia prowizoryczna,zamknięta w 1950 roku wraz z likwidacją tramwajów szerokotorowych,faktycznie zlikwidowano ją w 1961 roku
Żoliborz 1946–1963 Przejęcie obsługi przez R-4 Północ(obecnie Żoliborz)
Warszawski Tramwaj Wodny
Warszawa jest jednym z sześciu(obok Bydgoszczy,Szczecinka,Gdyni,Gdańska i Krakowa)miast w Polsce,które posiadają tramwaj wodny.W 2006 r.Warszawski Tramwaj Wodny stanowiły dwa nieduże rzeczne statki wycieczkowe(w 2005 r.jeden Wars),które kursowały po Wiśle w okresie letnim.Ich trasa zaczyna się przy Starym Mieście a kończy na Przyczółku Czerniakowskim.Statki te podlegają zarządowi Tramwajów Warszawskich i dlatego właśnie nazywane są tramwajami wodnymi.
Warszawski Omnibus Konny
Warszawski Omnibus Konny to zabytkowy środek transportu przypominający tramwaj,lecz nie poruszający się po torach.Kursuje on na terenie Śródmieścia Warszawy w okresie wakacyjnym.Omnibus kursował po stolicy od 1836 do 1881 r. i został zastąpiony przez tramwaje konne.W 2005 r.omnibusy powróciły na stołeczne ulice jako atrakcja turystyczna.Żaden z obecnie eksploatowanych omnibusów nie jest jednak dokładną repliką pojazdów z XIX wieku.
Ciekawostki
- Standardową częstotliwością linii tramwajowych w Warszawie jest co 8 minut w szczycie,co 12 minut poza szczytem,co 15 w soboty i w święta,oraz co 20 minut wczesnym rankiem i późnym wieczorem
- Najczęściej kursującymi liniami tramwajowymi są:
- co 4-6 minut w szczycie,co 6 minut poza szczytem oraz co 7-8 w soboty i święta:
- 1 Annopol Banacha
- 2 Metro Młociny Tarchomin Kościelny
- 9 P+R Al. Krakowska Gocławek
- 33 Metro Młociny Kielecka
- co 6 minut w szczycie,12 minut poza szczytem oraz co 15 minut w soboty i święta:
- 24 Koło Gocławek
- co 3 minuty w szczycie,12 minut poza szczytem oraz co 15 w soboty i święta:
- 31 Metro Wilanowska Służewiec
- Jednym z największych i najbardziej uczęszczanych węzłów tramwajowych jest Rondo Wiatraczna znajdujące się na Grochowie.Znajduje się tam pętla dwóch linii(22,26) i przystanki przelotowe dla kolejnych czterech(3,6,9,24).Jest to jedno z najlepiej skomunikowanych miejsc w stolicy.Podobna sytuacja powtarza się w zespole Centrum,gdzie zatrzymuje się 9 linii tramwajowych(4,7,9,15,18,22,24,25,35),w zespole Okopowa,gdzie zatrzymuje się 7 linii tramwajowych(1,20,22,23,24,26,27)oraz w zespole Rondo Radosława gdzie spotykają się linie 1,6,11,17,22,27,33,35,37 oraz 41
- Najdłużej kursującymi liniami tramwajowymi są linie 1,9 oraz 26 kursują codziennie do ok.północy.Opłata za przejazd tymi liniami w godzinach nocnych jest taka sama jak w ciągu dnia
- Najkrótszą linią tramwajową w Warszawie jest linia 2,kursująca na trasie Metro Młociny Most Północny Tarchomin Kościelny.Ma ona 8 przystanków:Metro Młociny,Zajezdnia Żoliborz,Świderska,Stare Świdry,Myśliborska,Tarchomin,Mehoffera i Tarchomin Kościelny.W latach 2015–2016 linia będzie wydłużona do pętli„Winnica”
- Na ulicy Stawki,Stalowej,Nowowiejskiej między Politechniką a Placem Zbawiciela,11 Listopada oraz Młynarskiej w kierunku Bemowa torowisko jest ułożone na ulicy,a tramwaje mają podobne prawa co pojazdy kołowe.Na ulicy Młynarskiej w kierunku Centrum oraz na Moście Śląsko-Dąbrowskim torowisko również jest położone na ulicy,jednak został tam wydzielony specjalny pas dla tramwajów i autobusów
- 31 to jedyna warszawska linia,na której można spotkać potrójne zestawy wagonów 105Na
- W latach 90 i w pierwszej dekadzie XXI wieku,linią na której najczęściej testowano tramwaje była linia 36,która do 2001 r.oraz w latach 2006-2008 jako jedyna nie pokonywała żadnych zakrętów pod kątem prostym między krańcami jej trasa biegła ulicami Puławską,Marszałkowską,Andersa i Mickiewicza,które są wzajemnymi przedłużeniami
- W latach 2001-2007 w regularnej komunikacji,nie był wykorzystywany zakręt wschód-południe na placu Bankowym.W ramach objazdów skierowano tam jedynie kilkakrotnie linie 2 i 18,w latach 2001-2003 kursujące mostem Gdańskim,Między parkową i Andersa.Jedyną stałą linią wykorzystującą ten w zakręt we wspomnianym okresie,była linia nocna 640,która od 31 grudnia 2004 r.do końca lutego 2005 r.pokonywała ten zakręt w weekendowe noce.16 czerwca 2007 r.na wymieniony zakręt powróciła linia 4.W latach 2011-2014 był on czasowo obsługiwany przez linię 18,zmiana była związana z budową stacji II linii metra"Dw.Wileński"
- Do 2007 r.po Warszawie kursowały linie tramwajowe o częstotliwości 30 minut w weekendy.W latach 2006-2007 były to linie 20 i 21.Przed 2 stycznia 2006 r.co pół godziny kursowały również linie 8,23,24,27,29 i 32.Obecnie w Warszawie nie ma linii tramwajowej o tak niskiej częstotliwości kursowania
- Odcinek:PL.BANKOWY PL.ZBAWICIELA na ciągu ulicy Marszałkowskiej był w latach 1994-2001 obsługiwany przez siedem linii tramwajowych(do 1998 r.2,4,15,18,31,35 i 36,później 2,4,15,18,35,36 i 45),liczba ich uległa redukcji,w miarę przedłużania I linii metra.W 1998 r.kursowanie linii 31(Potocka plac Narutowicza)ograniczono do dni powszednich i przekształcono ją w okresową 45,która pod koniec swojego istnienia kursowała również w soboty.W 2001 r.po przedłużeniu I linii metra do stacji Ratusz Arsenał,zdecydowano o likwidacji linii 45,której rolę na Ochocie przejęła linia 36,a na Żoliborzu linia 4.W 2004 r.w związku z przedłużeniem I linii metra do stacji Dw.Gdański,Zarząd Transportu Miejskiego zdecydował się na wycofanie z Marszałkowskiej linii 2(Żerań Wschodni Banacha).Dwa lata później,w styczniu 2006 r.zawieszono linię 4,która została jednak przywrócona w czerwcu 2007 r.W kwietniu 2008 r.zlikwidowano jednak linię 15(Huta Okęcie) i od tego momentu ciąg jest obsługiwany przez cztery linie tramwajowe,początkowo 4,18,35 i 36,a od 2011 r.4,15,18 i 35
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz