Jan Stanisławski(malarz)

Jan Grzegorz Stanisławski(ur.24 czerwca 1860 w Olszanie k.Korsunia na Naddnieprzańskiej Ukrainie,zm.6 stycznia 1907 w Krakowie)polski malarz,wykładowca sztuki,inicjator i członek różnych ugrupowań artystycznych,jeden z głównych przedstawicieli polskiego modernizmu.
Życiorys
Był synem prawnika-poety Antoniego Roberta Stanisławskiego(1817-1883),wykładowcy na uniwersytecie w Charkowie i w Kazaniu.Ukończył studia matematyczne na Uniwersytecie Warszawskim zwieńczone srebrnym medalem.Malarstwa uczył się u Wojciecha Gersona w Warszawie,następnie studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie oraz w Paryżu pod kierunkiem Emila Carolus-Durana.Odbywał liczne podróże:odwiedził Włochy,Hiszpanię,Szwajcarię,Prusy,Austrię i rejony Naddnieprzańskiej Ukrainy.Od 1897 r.był profesorem w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie,gdzie wprowadził obowiązkowe wyjazdy studentów w plener,co przetrwało do dziś.Jego wczesne prace były wystawiane w Paryżu na inauguracyjnej wystawie Salon du Champ-de-Mars oraz na wystawie organizowanej przez Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie.W latach 90 XIX wieku intensywnie podróżował,co owocowało licznymi rysunkami z Berlina,Drezna,Pragi,Krakowa i różnych miejsc na dawnych rubieżach Rzeczypospolitej.Razem z Julianem Fałatem wykonał tła pejzażowe w panoramie Przejście Napoleona przez Berezynę.Był wykładowcą Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie,a także animatorem i jednym z założycieli powstałego w 1897 roku krakowskiego Towarzystwa Artystów Polskich„Sztuka”.Od 1898 r.należał do stowarzyszenia artystów Wiedeńska Secesja.Jego prace pojawiły się na jej wystawach w latach 1901,1902 i 1905.Charakterystyczną cechą postaci Jana Stanisławskiego była znaczna tusza,z czym wiązało się wiele anegdot dotyczących tego artysty.Opowiadano np.że pewnego razu,gdy malarz podczas pobytu w Zakopanem wybierał się do Kuźnic,przewożący go małą furką góral miał powiedzieć:Czy ja was,panie,aby na jeden raz całego zabiorę?Z figurą Stanisławskiego dziwnie kontrastowały niewielkie rozmiarami obrazy,które malował.Sprzeczność tę tak oto wyjaśnił sam Tadeusz Boy-Żeleński:Podobno tusza jego była przyczyną ich maleńkości:przy większym obrazie zanadto go męczył konieczny ruch ciągłego zbliżania się i oddalania.Ożenił się w wieku 39 lat,zmarł w pełni sił twórczych siedem lat później.W listopadzie w roku jego śmierci w Pałacu Sztuki otwarto dwie wystawy,jedną prezentującą 154 obrazy olejne,a także rysunki i pastele,oraz drugą,zawierającą dzieła jego wybitnych uczniów.Stanisławski został pochowany z honorami na Cmentarzu Rakowickim, w kwaterze XVI.Na krótko przed śmiercią w 1909 r.wdowa po artyście przekazała Muzeum Narodowemu w Krakowie jego 100 najbardziej wartościowych obrazów oraz szkicownik.Wykształcił ponad 60 uczniów.Byli wśród nich m.in.Stanisław Kamocki(1875-1944),Stanisław Czajkowski(1878-1954),Józef Czajkowski(1872-1947),Stefan Filipkiewicz(1879-1944),Henryk Szczygliński(1891-1944),Jan Bukowski(1873- 1943),Alfons Karpiński(1875-1961),Ludwik Konarzewski(1885-1954),Tadeusz Makowski(1882-1932).
Charakterystyka twórczości
Stanisławski malował wyłącznie pejzaże niewielkiego formatu.Charakterystyczne w jego twórczości jest traktowanie przedmiotu obrazu jako czegoś otwartego,a samego dzieła jako fragmentu większej całości.Często zostawała ona podporządkowywana jednemu motywowi.Na swoich obrazach nie umieszczał postaci ludzi czy zwierząt.Skupiał się na roślinach,obłokach,pogodzie.Zwracał uwagę na szczegóły.Dla dojrzałej fazy twórczości charakterystyczna jest syntetyzacja form.Posługiwał się szeroką plamą barwną,studiował zmiany światła i koloru o różnych porach dnia i roku,dążył do uchwycenia rytmu i nastroju przyrody.
Wybrane dzieła
Muzeum Narodowe w Warszawie:

• Barbakan(1903 r.)olej na tekturze,57×40 cm
• Biało cerkiew na Ukrainie(1890 r.)olej na tekturze,15×22 cm
• Bodiaki pod słońce(przed 1895 r.)olej na płótnie,40,5×30 cm
• Cerkiew Michajłowska w Kijowie(1903 r.)olejna tekturze,10×20 cm
• Obłok(1903 r.)olej na tekturze,22,5×16 cm
• Noc(Chata przy księżycu)(ok.1903 r.)olej na tekturze,15,5×20,5 cm
• Ogród wiejski(ok.1903 r.)olej na tekturze,24×32,5 cm
• Pustowarnia na Ukrainie(ok.1902 r.)olej na tekturze,24,5×33 cm

Muzeum Narodowe w Krakowie:

• Bazylika San Marco w Wenecji(1904 r.)olej na tekturze,16×22,5 cm
• Białe floksy(1905 r.)olej na tekturze,12×21,5 cm
• Bodiak(1885 r.)olej na tekturze,25,5×22,2 cm
• Bodiaki(1885 r.)olej na płótnie,33×28 cm
• Brama wśród drzew(1906 r.)olej na tekturze,15,7×22,5 cm
• Dniepr niebieski(Mielizny)(1904 r.)olej na tekturze,23,8×32 cm
• Dniepr szafirowy(1904 r.)olej na tekturze,16×24 cm
• Dziewanna(1887 r.)olej na desce,21×12,5 cm
• Dziki bez(ok.1885 r.)olej na desce,24×32 cm
• Dzwonnica cerkwi Sofijskiej(ok.1903 r.)olej na tekturze,19×22 cm
• Forteca w Weronie(1902 r.)olej na tekturze,22×16 cm
• Katedra w Sienie(1903 r.)olej na tekturze,22,2×17,5 cm
• Kościół Mariacki w Krakowie(ok.1940 r.)olej na desce,22,3×16 cm
• Kwitnące jabłonie(1903 r.)olej na tekturze,16,5×22,5 cm
• Malwy polska jesień(1900 r.)olej na tekturze,32×22 cm
• Malwy(1905 r.)pastel na tekturze,56×42 cm
• Obłok nad Dnieprem(1903 r.)olej na tekturze,24×32,3 cm
• Ogród w Pustowarni(1903 r.)olej na płótnie, 49×81 cm
• Pejzaż z wiatrakami(1905 r.)olej na tekturze,23,9×32,5 cm
• Perugia o zmroku(1904 r.)olej na tekturze,15,5×22,5 cm
• Planty krakowskie(ok.1905 r.)olej na tekturze,16×22,3 cm
• Rododendrony(1905 r.)olej na tekturze,16,2×22,5 cm
• Sad(Krajobraz jesienny)(ok.1895 r.)olej na tekturze,15,9×21,8 cm
• Słoneczniki(Sieniawa)(1903 r.)olej na tekturze,32×23 cm
• Sobór Michajłowski w Kijowie(ok.1898 r.)olej na tekturze,23,5×32,5 cm
• Stary mur(1884 r.)olej na desce,24×32,5 cm
• Step(1900 r.)olej na tekturze,23,8×32,4 cm
• Stodoły w Pustowarni(1898 r.)olej na tekturze,24×32,5 cm
• Tęcza(1902 r.)olej na tekturze,16×21,6 cm
• Topole nad wodą(1900 r.)olej na płótnie,145×80,5 cm
• Ule na Ukrainie(1895 r.)olej na płótnie,19×29 cm
• Wieczór(1905 r.)olej na płótnie,54,5×100,5 cm
• Zmrok(1900 r.)olej na płótnie,35×60 cm