czwartek, 21 kwietnia 2016

Zespół Szkół Plastycznych im.Antoniego Kenara w Zakopanem

Ogólnokształcąca szkoła sztuk pięknych i liceum plastyczne w Zakopanem,założone w 1876 r.jako szkoła rzemiosła artystycznego;od 1959 r.nosi imię Antoniego Kenara.
Historia
Początki
W roku 1876 Towarzystwo Tatrzańskie otworzyło w Zakopanem szkołę snycerską.Jej pierwszym nauczycielem został Maciej Murduła.W roku 1878 wydano zezwolenie na założenie państwowej szkoły snycerskiej,a w 1891 r.nadano jej nazwę C.K.Szkoła Zawodowa Przemysłu Drzewnego.Pierwszym dyrektorem został Czech Franciszek Neużil.Do Zakopanego został przeniesiony służbowo ze szkoły zawodowej w Grulich.Jego zasługą było osiągnięcie przez szkołę w krótkim czasie wysokiego poziomu nauczania.W 1896 r.dyrektorem został Węgier Edgar Kováts.Zarówno Neużil jak i Kovats,propagowali w budownictwie i zdobnictwie motywy tyrolskie.Było to powodem krytyki i licznych polemik ze strony Stanisława Witkiewicza.Rodzima sztuka górali podhalańskich została doceniona dopiero przez kolejnego dyrektora.Został nim w 1901 roku Stanisław Barabasz.
Dwudziestolecie międzywojenne
W 1918 r.szkoła przyjęła nazwę Państwowa Szkoła Przemysłu Drzewnego.W roku 1922 dyrekcję objął Karol Stryjeński.Pomimo ogromnych trudności materialnych,nowy dyrektor rozbudował budynek szkolny i internat,a jednocześnie przeprowadził gruntowną reformę szkoły.Przeprowadzone zmiany szybko zaowocowały sukcesami.Na Wystawie Sztuk Dekoracyjnych w Paryżu w 1925 roku,szkoła otrzymała trzy nagrody za:drzeworyty,metodę nauczania i dyplom złotego medalu za rzeźbę,a także wyróżnienie honorowe dla samego Stryjeńskiego."Kapliczka polska"autorstwa absolwenta szkoły,Jana Szczepkowskiego otrzymała Grand Prix.Po pięcioletnim okresie pobytu w Zakopanem Karol Stryjeński przeniósł się do Warszawy,zabierając ze sobą swoich uczniów,Antoniego Kenara i Mariana Wnuka.Od roku 1928,przez trzy lata,dyrektorem był rzeźbiarz Wojciech Brzega.Do czasu wybuchu II wojny światowej placówką kierowali Adam Dobrodzicki i Marian Wimmer.Nadal organizowane były liczne wystawy wewnątrz szkolne,a także w Gdańsku,Warszawie,Bukareszcie,Strasburgu,Berlinie oraz Paryżu w 1937 roku(srebrny medal).W tym okresie w szkole uczyli tacy pedagodzy jak Władysław Skoczylas,Wojciech Brzega,Roman Olszowski,Marian Wimmer,a od 1938 roku Antoni Kenar.
Okupacja
Wybuch wojny przerwał rozwój szkoły.Władze okupacyjne przemianowały ją na Berufsfachschule Für Goralische Volkskunst.Kilkudziesięciu uczniów zostało wywiezionych na roboty przymusowe do Niemiec.
Po wojnie
W 1948 roku Państwowa Szkoła Przemysłu Drzewnego rozdzieliła się na trzy resorty,z których wydział rzeźby przejęło MkiSZ jako Państwowe Liceum Technik Plastycznych.Dyrektorem tej nowej placówki zastała Halina Kenarowa,kierownikiem działu rzeźby Antoni Kenar.Staraniem Państwa Haliny i Antoniego Kenarów MkiSZ w 1953 roku przejęło zasadniczą szkołę stolarską i lutnictwa jako oddziały Liceum.W tych trudnych i pionierskich zarazem czasach Antoni Kenar samodzielnie formułuje swoje metody pedagogiczne,uwzględniające po pierwsze pełne możliwości indywidualnego rozwoju ucznia,następnie zaś całkowite utożsamianie pedagogiki z twórczością artystyczną.Antoni Kenar starał się zachować i utrzymać równowagę pomiędzy rzemiosłem a twórczością artystyczną.Był wybitnym pedagogiem.Jego praca z młodzieżą przeszła do legendy.Niestrudzenie towarzyszyła Antoniemu Kenarowi w jego pracy Halina Kenarowa jako dyrektor,nauczyciel wiedzy o sztuce,wspaniały pedagog i literat.Szkoła kontynuowała coroczne pokazy prac uczniowskich,uczestniczyła w wystawach w Warszawie,Berlinie,Szwecji,Mediolanie,Wenecji zdobywała nagrody,dyplomy i powszechne uznanie.Śmierć Antoniego Kenara w 1959 roku przerwała dziesięcioletni okres jego twórczej działalności.Wkrótce szkole nadano jego imię,powszechnie do dziś jest nazywana"Szkołą Kenara".Szkołę prowadził przez krótki okres malarz Tadeusz Brzozowski,następnie od 1961 roku rzeźbiarz Kazimierz Fajkosz.W szkole uczył nadal Grzegorz Pecuch,Antoni Rząsa i Władysław Hasior.Dokonano w tym czasie częściowej modernizacji warsztatów,rozbudowano pracownię ceramiczną i metalo-plastyki.Wzrosła aktywność szkoły na terenie samego Zakopanego.Wykonano wiele pamiątkowych tablic,opracowano projekty i zrealizowano wnętrza licznych obiektów publicznych.Z inicjatywy nauczycieli rozpoczęła działalność galeria"Pegaz",gromadząca zbiory sztuki współczesnej.W 1973 roku stanowisko dyrektora objął rzeźbiarz Michał Gąsienica Szostak.Szkoła nadal prezentowała swój dorobek na wystawach ogólnopolskich w Białymstoku,Zamościu,Poznaniu,Toruniu,a także w 100-lecie powstania w BWA w Zakopanem.Za dyrekcji Barbary Łuszczek-Adamskiej skatalogowano ostatecznie zbiory szkolnego archiwum(ponad 1000 prac).W 1980 roku szkoła ponosi bolesną stratę,umiera jeden z najwybitniejszych twórców i nauczycieli,Antoni Rząsa.W latach 80,po objęciu funkcji dyrektora przez Ireneusza Września,nastąpiła ożywiona współpraca kulturalna z Francją(Kraj Basków),Niemcami,Finlandią i Słowacją.Coroczne wystawy i plenery miały miejsce w Bayonne i Gannat we Francji,w San Sebastian w Hiszpanii,w Siegen w Niemczech,Savolinna w Finlandii i w Kremnicy na Słowacji.Liceum było także organizatorem ogólnopolskiej wystawy szkół plastycznych w Zakopanem.W 110-lecie powstania placówki rodzice ufundowali sztandar,a Rada Państwa odznaczyła Liceum Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski,przyznano mu także dyplomy honorowe Ministra Kultury i Sztuki.W tych latach przystąpiono do rozbudowy jedynego własnego budynku,jaki szkoła posiadała"Strugu" i jego całkowitej modernizacji.W 1989 roku dyrektorem została Anna Wrońska.Po trzech latach zastąpił ją Władysław Hyc,którego w roku 1994 zmienił rzeźbiarz Stanisław Cukier.W tym też roku w budynku"Marilor"rozpoczęła działalność szkolna galeria i zorganizowano I Ogólnopolskie Bienale Rzeźby w Drewnie.Od 1996 roku wszystkie zajęcia odbywają się w wyremontowanym budynku przy ulicy Kościeliskiej 35.Od 1 września 2002 roku szkoła nosi nazwę Zespołu Szkół Plastycznych im.Antoniego Kenara w Zakopanem.
Szczególne miejsce
Wchodząc w ulicę Kościeliską,by dojść do Szkoły Kenara przechodzimy koło Cmentarza Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku.W szczególny sposób jest on związany z historią Szkoły.Nie tylko spoczywa tu wiele osób z nią związanych,ale również znajduje tutaj wiele dzieł jej uczniów i nauczycieli.Jest tu pochowany pierwszy dyrektor szkoły Franciszek Nużil.Znajduje się tu grób Karola Stryjeńskiego,z krzyżem wykonanym przez Antoniego Kenara.Z kolei na grobie Antoniego Kenara i jego żony stanął krzyż wykonany przez jego ucznia i przyjaciela Antoniego Rząsę.W pracowni Władysława Hasiora uczniowie Szkoły wykonali rzeźby,które stanęły na wielu grobach znanych osób,takich jak Maria Witkiewiczowa,Wanda Gentil-Tippenhauer Widigierowa,Józef Fedorowicz,czy Juliusz Zborowski.Tutaj też został pochowany Władysław Hasior.Na jego grobie stanął krzyż wykonany przez Karola Gąsienicę Szostaka.
Cykliczne imprezy

  • Ogólnopolskie Bienale Rzeźby w Drewnie
  • Międzynarodowe Triennale drzeworytu

Specjalności

  • Snycerstwo
  • Meblarstwo
  • Lutnictwo
  • Reklama Wizualna

Znaczenie szkoły
Podczas całego swojego istnienia,przez szkołę przeszły wszystkie prądy,jakie występowały w sztuce światowej i polskiej na przełomie XIX i XX wieku,od eklektyzmu poprzez secesję,modernizm,prymitywizm,kubizm,aż po poszukiwanie stylu opartego na tradycjach sztuki ludowej.Wśród absolwentów szkoły można spotkać nazwiska znanych i cenionych artystów,ale również rzemieślników snycerzy,meblarzy czy lutników.
Absolwenci
Wybrani absolwenci według daty ukończenia szkoły

  • Antoni Święch(1882 r.)
  • Wojciech Brzega(1889 r.)
  • Jan Szczepkowski(1896 r.)
  • Karol Kłosowski(1900 r.)
  • Stanisław Gąsienica Sobczak"Johym"
  • Jan Wałach(1904 r.)
  • Roman Olszowski(1912 r.)
  • Wawrzyniec Kaim(1914 r.)
  • Wojciech Czerwosz
  • Antoni Kenar(1925 r.)
  • Marian Wnuk(1927 r.)
  • Roman Tarkowski
  • Stanisław Sikora(1930 r.)
  • Edward Piwowarski(1931 r.)
  • Władysław Jania(1934 r.)
  • Józef Potępa(1935 r.)
  • Tadeusz Świerczek(1938 r.)
  • Władysław Kandefer(1939 r.)
  • Henryk Burzec(1939 r.)
  • Józef Galica(1943 r.)
  • Stanisław Dobrowolski(1949 r.)
  • Stefan Borzęcki(1950 r.)
  • Grzegorz Pecuch(1950 r.)
  • Antoni Hajdecki
  • Antoni Rząsa(1952 r.)
  • Stanisław Kulon(1952 r.)
  • Władysław Hasior(1952 r.)
  • Ryszard Orski(1954 r.)
  • Michał Gąsienica Szostak(1956 r.)
  • Stanisław Słonina(1956 r.)
  • Henryk Morel(1957 r.)
  • Zygmunt Piekacz(1957 r.)
  • Adolf Ryszka(1957 r.)
  • Henryk Rasmus(1957 r.)
  • Maciej Szańkowski(1957 r.)
  • Edward Sitek(1960 r.)
  • Aleksander Dętkoś(1960 r.)
  • Władysław Pawlik(1960 r.)
  • Bronisław Tusk(1961 r.)
  • Włodzimierz Dreszer(1963 r.)
  • Piotr Gawron(1966 r.)
  • Urszula Kenar(1967 r.)
  • Paweł Szcześniak
  • Maciej Berbeka
  • Grażyna Bielska–Kozakiewicz(1975 r.)
  • Stanisław Cukier(1976 r.)
  • Władysław Klamerus(1976 r.)
  • Bronisław Krzysztof(1976 r.)
  • Andrzej Renes
  • Ireneusz Bęc
  • Jerzy Fober(1979 r.)
  • Czesław Podleśny(1979 r.)
  • Andrzej Szarek(1979 r.)
  • Grzegorz Klaman(1980 r.)
  • Piotr Bies(1981 r.)
  • Karol Gąsienica Szostak(1981 r.)
  • Grażyna Jaskierska(1981 r.)
  • Kazimierz Kowalczyk(1981 r.)
  • Jan Szczypka(1982 r.)
  • Wiesław Kwak(1983 r.)
  • Józef Polewka(1983 r.)
  • Paweł Rybczyński(1983 r.)
  • Krzysztof Tomalski(1983 r.)
  • Marcin Rząsa(1985 r.)
  • Antoni Grabowski(1986 r.)
  • Tomasz Ross(1986 r.)
  • Leszek Zachara(1986 r.)
  • Jerzy Treit
  • Kamil Kuskowski(1995 r.)
  • Małgorzata Wielek-Mandrela(1996 r.)

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz