Ksawery Pruszyński

Franciszek Ksawery Pruszyński(ur.4 grudnia 1907 w Wolicy Kierekieszynej na Wołyniu,zm.13 czerwca 1950,w Rhynern k.Düsseldorfu)polski reporter,publicysta,literat,dyplomata,przedstawiciel literatury faktu;brat Mieczysława.
Biografia
Urodził się w rodzinnym majątku Wolicy Kierekieszynej,którą to wieś zakupił od Czackich dziadek Ksawerego Mieczysław Pruszyński.Pruszyńscy majątek ten wraz z innymi gniazdami rodowymi ówczesnego powiatu staro konstantynowskiego(Wolica,Rześniówka,Semerynki,Beregiele,Werborodyńce,Brażyńce)utracili w 1920 roku,gdy władze polskie postanowiły oddać Rosji sowieckiej ziemie zabrane na wschód od rzeki Zbrucz.Absolwent gimnazjum jezuitów w Chyrowie(1927 r.)gdzie uzyskał maturę.Studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim na którym w 1931 r.uzyskał absolutorium.Tutaj także objął prezesurę(1927–1931)"Akademickiego Koła Kresowego".Wstąpił do konserwatywnej organizacji"Myśl Mocarstwowa";jej członkiem pozostał do 1933 r.Był prezesem koła krakowskiego Myśli Mocarstwowej.Drukował pierwsze artykuły w związanych z tą organizacją pismach:"Dniu Akademickim"oraz"Civitas Academica".Za przedmiot studiów wybrał niemieckie prawo średniowiecza,wykładane przez prof.Stanisława Estreichera.W 1929 r.został zastępcą asystenta u Estreichera.Ożenił się z Marią Meysztowicz.Podjął pracę w redakcji krakowskiego"Czasu"najpierw jako korektor,następnie autor przeglądów prasy zagranicznej,zaś od 1930 r.autor reportaży(pierwszy cykl reportaży z Węgier).W 1932 r.opublikował debiutancką książkę"Sarajewo"1914 r."Szanghaj"1932 r."Gdańsk",w której postawił tezę,że być może o Gdańsk wybuchnie nowa wojna europejska.W latach 30 publikował w piśmie"Bunt Młodych",redagowanym przez Jerzego Giedroycia i był członkiem środowiska młodych konserwatystów piłsudczyków związanych z tym pismem(Adolf Maria Bocheński,Aleksander Bocheński,Piotr Dunin-Borkowski i inni).Korespondent z terenu wojny domowej w Hiszpanii 1936 r.Popierał wojska republikańskie.
Po kampanii wrześniowej 1939 r.uczestniczył w formacjach armii polskiej na Zachodzie:

• w Brygadzie Podhalańskiej,z którą brał udział w bitwie o Narwik(Norwegia 1940 r.)
• z 1 Dywizją Pancerną uczestniczył w bitwie pod Falaise(Francja 1944 r.)

Dyplomata rządu polskiego na emigracji,1941-1942 attaché prasowy ambasady RP w Kujbyszewie(ZSRR).Po wojnie wrócił do Polski;W latach 1948–1950 poseł PRL w Holandii.W tym czasie był związany z polską poetką Julią Hartwig.Zginął w niewyjaśnionych do końca okolicznościach w wypadku samochodowym w Rhynern koło Düsseldorfu.Pochowany został na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.Był jednym z najbardziej aktywnych i operatywnych reporterów polskich gazet.Zjawiał się w miejscach zapalnych objętych wojną i okupacją,wszędzie,gdzie działo się coś ważnego.Ryszard Kapuściński stwierdził,że Pruszyński sprawił,że reportaż stał się nie tylko produktem oka, ale również i umysłu.Miał troje dzieci:Aleksandra,Marię i Stanisława(Stasha).Aleksander Pruszyński(ur.1934 r.)obywatel Polski i Kanady ożeniony z Białorusinką,niedoszły kandydat na prezydenta Białorusi,mieszka w Mińsku.Maria Pruszyńska-Boni mieszka w Toronto.Stanisław(Stash)Pruszyński(ur.1935 r.w Warszawie),pracował jako dziennikarz i reporter,m.in.w"Głosie Ameryki","Quebec Chronicle Telegraph","The Gazette" i "The Ottawa Journal"(Kanada),współpracował także z Rozgłośnią Polską Radia Wolna Europa.
Twórczość

• Sarajewo 1914 r.Szanghaj 1932 r.Gdańsk(1932 r.Czytelnik 2004 r.)
• Palestyna po raz trzeci(1933 r.)
• Podróż po Polsce(1937 r.Czytelnik 2000 r.)
• W czerwonej Hiszpanii(1939 r.Czytelnik 1997 r.)
• Droga wiodła przez Narvik(Londyn 1941 r.wydanie krajowe 1945 r.PIW 1984;1986 r.Wydawnictwo Siedmiogród 1996 r.)
• Księga ponurych niedopowiedzeń(1941 r.)
• 1000 mil od prawdy(1941 r.)
• Margrabia Wielopolski(Londyn 1944 r.wydanie krajowe 1946 r.)
• Russian Year(Londyn 1944 r.tłumaczenie z angielskiego:J.Roszko i M.Wójtowicz Noc na Kremlu,Warszawa 1989 r.)
• Trzynaście opowieści(Czytelnik 1946 r.PIW 1957 r.)
• Karabela z Meschedu(Czytelnik 1948 r.PIW 1957 r.)
• Opowieść o Mickiewiczu(PIW 1956 r.)
• Czarna Brygada.Wspomnienia normandzkie(Sponsor,1994 r.)

Antologie i inne zbiory

• Opowieści(PIW 1955 r.)
• Wybór pism publicystycznych(tom 1–2,1966 r.wydanie rozszerzone Podróże po Polsce.Podróże po Europie i Nasi nad Tamizą,1969 r.)
• Trębacz z Samarkandy i inne opowiadania(MAW,Warszawa 1983 r.)
• Opowieści wybór z tomu Trzynaście opowieści i Karabela z Meschedu(PIW,Warszawa 1974,1987 r.)
• Publicystyka.Tom 1.1931–1939.Niezadowoleni i entuzjaści(PIW 1990 r.)
• Publicystyka.Tom 2.1940-1948.Powrót do Soplicowa(PIW 1990 r.)
• Różaniec z granatów i inne opowieści(KAW,1999 r.)
• Wspomnienia, reportaże,artykuły,I(Wydawnictwo Książkowe Twój Styl,Warszawa 2000 r.ISBN 83-7163-191-X)
• Opowieści,II(Wydawnictwo Książkowe Twój Styl,Warszawa 2000 r.ISBN 83-7163-192-8)
• Artykuły i opowieści,III(Wydawnictwo Książkowe Twój Styl,Warszawa 2001 r.ISBN 83-7163-328-9)

Ekranizacje

• "Daleka jest droga",reż.Bohdan Poręba,1963 r.na kanwie utworów"Pomiędzy wilki",W Grywałdowej,Ziętarowe skarby
• "Różaniec z granatów",reż.Jan Rutkiewicz,1970 r.na kanwie utworu"Różaniec z granatów"
• "Gwiazda wytrwałości",reż.Paweł Komorowski,1971 r.na kanwie utworu Gwiazda wytrwałości
• "Pomiędzy wilki",reż.Juliusz Janicki,1988 r.na kanwie utworu Pomiędzy wilki
• "Wiatraki z Ranley",reż.Juliusz Janicki,1989 r.na kanwie utworu Wiatraki z Ranley