Konstanty Ildefons Gałczyński

Pseud.Karakuliambro(ur.23 stycznia 1905 w Warszawie,zm.6 grudnia 1953 tamże)polski poeta.Najbardziej znany za sprawą para dramatycznej serii podszytych absurdem humoresek Teatrzyk Zielona Gęś,w której pojawiła się galeria postaci takich jak Osiołek Porfirion,Piekielny Piotruś,Hermenegilda Kociubińska czy Zielona Gęś.
Życiorys
Syn Konstantego i Wandy Cecylii z Łopuszyńskich.Pochodził z rodziny drobnoszlacheckiej,która pieczętowała się herbem Sokola.Rodzina Gałczyńskich mieszkała na pierwszym piętrze niezachowanej kamienicy przy ul.Towarowej 54.Po wybuchu I wojny światowej Konstanty został wraz z rodzicami ewakuowany z Warszawy i w latach 1914–1918 mieszkał w Moskwie,gdzie uczęszczał do polskiej szkoły.Po powrocie do Warszawy studiował filologię angielską oraz klasyczną.Jego debiut literacki w prasie nastąpił w 1923 r.Związany był z grupą poetycką Kwadryga oraz pismami satyrycznymi i politycznymi stolicy,należał do bohemy artystycznej.Jego utwory publikowała także„Tęcza”,pismo społeczno-literackie wydawane w Poznaniu.W 1930 r.poślubił Natalię Awałow(ślub odbył się w soborze metropolitalnym Świętej Równej Apostołom Marii Magdaleny w Warszawie).W latach 1931–1933 przebywał w Berlinie na stanowisku attaché kulturalnego.W latach 1934–1936 Gałczyńscy mieszkali w Wilnie,na Zarzeczu(w domu przy ulicy Młynowej 2,obecnie Malunu 2) i tam w 1936 r.urodziła się ich córka Kira.W szeregu swoich utworów Gałczyński nawiązuje do atmosfery Wilna i śladów,jakie pozostawił w nim Adam Mickiewicz.W 1936 r.Gałczyńscy wrócili do Warszawy.W tymże roku został opublikowany w"Prosto z Mostu",wiersz"Skumbrie w tomacie",gorzka satyra na Polaków,którzy nie troszczą się o jedność państwa.Wraz z początkiem II wojny światowej,powołany do wojska,brał udział w kampanii wrześniowej.Trafił do niewoli radzieckiej,z której został przekazany do niewoli niemieckiej.Okres okupacji spędził w stalagu XI A w Altengrabow.Podczas okupacji jego wiersze ukazały się w drukowanych konspiracyjnie antologiach poezji„Werble wolności” i „Słowo prawdziwe”.Po wojnie w latach 1945–1946 przebywał w Brukseli i Paryżu,w 1946 r.urodził się jego syn,także Konstanty Ildefons.Do Polski powrócił w 1946 r. i zamieszkał w Krakowie.W 1948 i w 1949 roku mieszkał w Szczecinie,gdzie założył(wspólnie z Heleną Kurcyusz i Jerzym Andrzejewskim)Klub 13 Muz.W Szczecinie napisał m.in.wiersze:„Polskie gwiazdy”,„Satyra na Bożą krówkę”,„Wiosna w Szczecinie”,„Przygoda w Szczecinie”,„Szczecin”,„Wesoły sierpień”.3 czerwca 1949 uległ zawałowi serca.Podjęto decyzję o leczeniu w Warszawie.Po leczeniu i rekonwalescencji zlikwidował mieszkanie w Szczecinie i zamieszkał na stałe przy Alei Róż.Współpracował m.in.z tygodnikami„Bluszcz”,„Prosto z Mostu”(przed wojną),a po powrocie do kraju z„Przekrojem” i „Tygodnikiem Powszechnym”oraz krakowskim kabaretem Siedem kotów.Wiele z jego powojennych utworów w tym"Poemat dla zdrajcy"(atak na Czesława Miłosza),„Podróż Chryzostoma Bulwiecia do Ciemnogrodu”czy panegiryk„Umarł Stalin”(1953 r.)napisanych zostało w konwencji socrealistycznej.W roku 1950 sam stał się obiektem walki ideologicznej jego twórczość została potępiona na Zjeździe Literatów Polskich przez Adama Ważyka jako drobnomieszczańska.
W ostatnich latach życia stworzył kilka większych form poetyckich:

• "Wielkanoc Jana Sebastiana Bacha"(1950 r.)
• "Niobe"(1951 r.)
• "Wit Stwosz"(1952 r.)
• "Kronika olsztyńska"(1952 r.)

W latach 1950–1953 związany był z leśniczówką Pranie nad Jeziorem Nidzkim,gdzie napisał wiele utworów,m.in."Kronikę olsztyńską"(1950 r.)Tam też znajduje się obecnie jego muzeum.Wydał m.in.tomiki wierszy"Zaczarowana dorożka"(1948 r.)"Ślubne obrączki"(1949 r.)"Pieśni"(1953 r.)Autor tłumaczenia(a właściwie parafrazy)"Snu nocy letniej"Williama Szekspira(1952 r.)oraz"Ody do radości"Friedricha Schillera.Zmarł na skutek trzeciego zawału serca.
Gałczyński w piosenkach
Poezja K.I.Gałczyńskiego stała się inspiracją dla wielu twórców muzyki popularnej.Niektóre jego wiersze doczekały się kilku takich interpretacji.Teksty K.I.Gałczyńskiego wykorzystywane były także w kabaretach,takich jak:Kabaret Olgi Lipińskiej,Kabaret Potem czy też Barszcz z krokietem.W czasach PRL wykorzystano jego wiersz"Ukochany kraj"jako pieśń socjalistyczną.Natomiast w 2001 roku powstał musical"Ukochany kraj"w reżyserii Janusza Józefowicza w teatrze muzycznym Studio Buffo.
Do piosenek z tekstami Gałczyńskiego należą:

• "Ballada o dwóch siostrach",muz.Stanisław Staszewski,śpiewa Kazik Staszewski z zespołem Kult
• "Ballada o dwóch siostrach",muz.Adam Sławiński,śpiewa Stan Borys
• "Ballada o trąbiącym poecie",muz.WhiteHouse Magiera i L&A,śpiewa Tomasz Andersen(Rosja)
• "Barbara Ubryk",muz.Krzysztof Knittel,śpiewa Jan Kobuszewski
• "Cóżem winien",muz.Adam Tkaczyk,śpiewa Adam Tkaczyk z zespołem Wyspy Dobrej Nadziei
• "Deszcz",muz.Marek Jackowski,śpiewa Marek Jackowski i Anna Maria Jopek
• "Dzięcioł i dziewczyna",muz.Adam Sławiński,śpiewa Maryla Rodowicz
• "Dzikie wino",muz.Wojciech Trzciński,śpiewa Magda Umer
• "Dziś znowu leżałem",muz.Jerzy Derfel,śpiewa Jan Kobuszewski
• "Gdybyś mnie kiedyś",muz.Tomasz Łuc,śpiewa Katarzyna Groniec
• "Hola,wpuść nas"(II i III cz.wiersza"Siódme niebo") ,muz.Grzegorz Turnau,śpiewa Grzegorz Turnau(albumy"Naprawdę nie dzieje się nic" i "Kruchy świat,kruche szkło")
• "Kochanie moje,kochanie"(List jeńca),muz.A.Panas,śpiewa Michał Bajor
• "Kokaina",muz.Jerzy Derfel,śpiewa Piotr Fronczewski
• "Kołysanka"(List jeńca),muz.Jan Adam Maklakiewicz
• "Liryka,liryka",muz.Grzegorz Turnau,śpiewa Grzegorz Turnau(albumy"Nawet" i "Kruchy świat,kruche szkło")
• "Matka Ziemia",muz.Stanisław Syrewicz,śpiewa Piotr Fronczewski
• "Modlitwa do Anioła Stróża",muz.Adam Tkaczyk,śpiewa Adam Tkaczyk z zespołem Wyspy Dobrej Nadziei
• "Modlitwa do Anioła Stróża",muz.Robert Kasprzycki,śpiewa Robert Kasprzycki,Janusz Radek
• "Na sto dwa",muz.Jerzy Derfel,śpiewa Jan Kobuszewski
• "Noc",muz.Kwartet Pro Forma,śpiewa Przemysław Lembicz z zespołem Kwartet Pro Forma
• "Nie piszę listów",Wyk.Mroku,album Mroczne Nagrania
• "Ocalić od zapomnienia",muz.Marek Grechuta,śpiewa Marek Grechuta
• "Pieśń o Żołnierzach z Westerplatte",wyk.zespół Forteca
• "Piosenka",muz.Artur Gadowski,śpiewa Artur Gadowski
• "Piosenka o ulicy Sarg",muz.Rafał Kowalewski,śpiewa Rafał Kowalewski
• "Płacz po Izoldzie",wyk.Mirosław Czyżykiewicz na albumie Ave
• "Płacz po Izoldzie",muz.Grzegorz Turnau,śpiewa Grzegorz Turnau(albumy"Tutaj jestem" i "Kruchy świat,kruche szkło")
• "Pompa",muz.Grzegorz Turnau,śpiewa Grzegorz Turnau(albumy"To tu,to tam" i "Kruchyświat,kruche szkło")
• "Prośba o wyspy szczęśliwe",muz.Stanisław Syrewicz,śpiewa Magda Umer
• "Psy"muz.Zbigniew Raj,wyk.zespół Tropicale Thaiti Granda Banda
• "Pyłem księżycowym",muz.Stanisław Syrewicz,śpiewa Magda Umer
• "Romanca o trzech siostrach emigrantkach",muz.Wojciech Waglewski,śpiewa Jacek Bończyk
• "Sekretarka",muz.Ewa Kornecka,śpiewa Jacek Wójcicki
• "Sowa"(We śnie...)śpiewa Grzegorz Turnau(albumy"Pod światło","Turnau w Trójce" i "Kruchy świat,kruche szkło")
• "Spowiedź kretyna",muz.Stanisław Syrewicz,śpiewa Piotr Fronczewski
• "Straszna ballada wielkanocna o zatopionej szynce",muz.Krzysztof Knittel,śpiewa Jan Kobuszewski
• "Śmierć poety",muz.Stanisław Staszewski,śpiewa Kazik Staszewski z zespołem Kult
• "Śmierć poety",muz.Włodzimierz Korcz,śpiewa Marian Opania
• "Ty mnie,miła...",muz.Adam Tkaczyk,śpiewa Adam Tkaczyk z zespołem Wyspy Dobrej Nadziei
• "Wciąż uciekamy...",muz.Piotr Szauer,śpiewa Piotr Szauer
• "We śnie",muz.Adam Tkaczyk,śpiewa Adam Tkaczyk z zespołem Wyspy Dobrej Nadziei
• "Wiatru cień",muz.Grammatik,album"Światła miasta"
• "Wróci wiosna,baronowo",muz.Stanisław Staszewski,śpiewa Kazik Staszewski z zespołem Kult
• "Zaproszenie na wycieczkę",muz.Adam Tkaczyk,śpiewa Adam Tkaczyk z zespołem Wyspy Dobrej Nadziei

Upamiętnienie

• Czesław Miłosz sportretował Gałczyńskiego w książce"Zniewolony umysł"jako Deltę
• Od 1998 r.w Szczecinie organizowany jest konkurs poetycki(biennale),na cześć poety nazywany jest Gałczynaliami
• Kamień pamiątkowy na rogu ulic Towarowej i Grzybowskiej w miejscu,w którym znajdowała się kamienica,w której w latach 1905–1914 oraz 1918–1931 mieszkał Konstanty Ildefons Gałczyński.Kamień ustawiono z inicjatywy córki poety,Kiry Gałczyńskiej
• W Szczecinie,w domu przy ul.Marii Skłodowskiej-Curie 17,gdzie poeta wraz z rodziną mieszkał w latach 1948-1949,znajduje się tablica pamiątkowa
• We wrześniu 2007 r.powstała w Warszawie Fundacja Zielona Gęś imienia Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego
• Konstanty Ildefons Gałczyński jest patronem 30 szkół w całej Polsce
• W Szczecinie 8 maja 1997 roku odsłonięto rzeźbę w kształcie stylizowanej„Zaczarowanej dorożki”z wiersza Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego,upamiętniającą pobyt poety w tym mieście w latach 1948–1949.Autorem rzeźby jest Stanisław Biżek
• W Zabrzu organizowany jest Ogólnopolski Konkurs Recytatorski„Z Gałczyńskim łatwiej”pod honorowym patronatem Kiry Gałczyńskiej

Wydania

• Teatrzyk Zielona Gęś,Wydawnictwo Iskry 2009 r.
• Wiersze z Prania,Wydawnictwo Iskry 2003 r.
• Mydło,czyli radzimy się powiesić,Wydawnictwo Iskry 2010 r.

W listopadzie 2014 roku wydawnictwo Prószyński i S-ka rozpoczęło edycję dzieł zebranych poety z okazji 110 rocznicy urodzin pod redakcją Michała Nalewskiego.