Artur Rubinstein

Artur Rubinstein(ur.28 stycznia 1887 w Łodzi,zm.20 grudnia 1982 w Genewie)polski pianista pochodzenia żydowskiego.W swojej ponad 80-letniej karierze pianisty wystąpił ponad 6000 razy.Znany był jako wirtuoz i odtwórca muzyki Chopina,Brahmsa,Schuberta,Schumanna,Dvořáka,Rachmaninowa i Szymanowskiego.Występował z wieloma uznanymi orkiestrami i dyrygentami oraz grał m.in.z Pablem Casalsem,Jacques'em Thibaud i Romanem Totenbergiem.
Biografia
Od dziecka przejawiał uzdolnienia muzyczne,już w wieku siedmiu lat wystąpił w koncercie charytatywnym.Pierwsze lekcje gry na fortepianie pobierał u Adolfa Prechnera w Łodzi.Rodzice,zamożni łódzcy mieszczanie żydowscy,wysłali go do Warszawy,gdzie uczył się u Aleksandra Różyckiego.W 1897 r.wyjechał do Berlina,gdzie uczył się w Wyższej Szkole Muzycznej,pobierał lekcje gry na fortepianie u Henryka Bartha.Jego opiekunem był dyrektor akademii,Józef Joachim.W czasie studiów wiele koncertował przed berlińską publicznością,debiutował 1 grudnia 1900 w berlińskiej Beethoven-Saal.W kwietniu 1902 r.koncertował w Filharmonii Warszawskiej pod batutą Emila Młynarskiego.W 1902 r.z polecenia Joachima,zaprezentował się Paderewskiemu w Szwajcarii,zyskując jego przychylność i uznanie.W 1904 r.przeniósł się do Paryża,skąd odbywał liczne tournées po Stanach Zjednoczonych(1906 r.)Europie i Ameryce Południowej.Wielokrotnie koncertował też w Polsce w Łodzi,Warszawie,Lwowie,Krakowie i Zakopanem.W 1932 r.poślubił córkę polskiego dyrygenta,Emila Młynarskiego Anielę.W 1933 r.w Buenos Aires w Argentynie urodziła się Eva Rubinstein.W 1939 r.Rubinsteinowie opuścili Europę i zamieszkali w Stanach Zjednoczonych.W USA koncertował,m.in.na rzecz uchodźców z okupowanej Polski i innych krajów Europy.W 1945 r.podczas uroczystości podpisania Karty Narodów Zjednoczonych,wobec braku polskiej flagi,wyraził oburzenie i ostentacyjnie zagrał Mazurka Dąbrowskiego.Występ poprzedził słowami:“W tej Sali,w której zebrały się wielkie narody,aby uczynić ten świat lepszym,nie widzę flagi Polski,za którą toczono tę okrutną wojnę”i dodał:“A więc teraz zagram polski hymn narodowy”.W 1946 r.otrzymał obywatelstwo USA.W 1960 r.był honorowym przewodniczącym jury podczas VI Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im.Fryderyka Chopina.Podczas otwarcia konkursu wykonał Koncert fortepianowy f-moll Fryderyka Chopina z udziałem Orkiestry Filharmonii Narodowej pod dyrekcją Witolda Rowickiego.Ostatni raz odwiedził Polskę,w tym Warszawę,w 1979 r.W cukierni A.Bliklego przy ul.Nowy Świat znajdują się zdjęcia pamiątkowe z wizyty artysty.Polskie Nagrania„Muza”wydały wówczas płytę z jego koncertem z 1960 r.Rubinstein otrzymał też tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie.Zmarł 20 grudnia 1982 w Genewie.Urna z popiołem pochowana jest niedaleko Jerozolimy na zboczu góry Orah.
Odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski(1926 r.)

Ciekawostki
Artur Rubinstein był wielkim miłośnikiem cygar.Do czasu rewolucji komunistycznej miał nawet własną plantację tytoniu na Kubie.Podczas pierwszej konferencji ONZ w 1945 r.Rubinstein zamanifestował swój patriotyzm na koncercie dla delegatów.Wyraził swoje rozczarowanie faktem,że na konferencji nie było delegacji z Polski,po czym rozpoczął koncert od zagrania Mazurka Dąbrowskiego.Publiczność zareagowała na to owacjami na stojąco.Nela Rubinstein żona artysty jest autorką słynnej książki kucharskiej,Nela's Cookbook,opublikowanej w Nowym Jorku w 1983 r.W Polsce została wydana pt."Kuchnia Neli"(wyd.Muza,pełna wersja z 2001 r.)Książka jest zapisem upodobań kulinarnych jej męża i bohemy artystycznej Nowego Jorku,Los Angeles,Paryża.Nela's Cookbook nadal stanowi źródło inspiracji dla wielbicieli talentu i sztuki życia Artura Rubinsteina.Przyjaźnił się między innymi z Karolem Szymanowskim,Pablem Picassem,Grzegorzem Fitelbergiem.
Pamiętniki

• Moje młode lata(My Young Years),Polskie Wydawnictwo Muzyczne,Kraków 1976 r.ISBN 83-224-0303-8
• Moje długie życie(My Many Years),Polskie Wydawnictwo Muzyczne,Kraków 1988 r.ISBN 83-224-0367-4

Pamięć
Od 1974 r.w Izraelu organizowany jest Międzynarodowy Mistrzowski Konkurs Pianistyczny im.Artura Rubinsteina.Od 4 kwietnia 1984 Filharmonia Łódzka nosiła nazwę Państwowej Filharmonii im.Artura Rubinsteina w Łodzi.30 sierpnia 1999 Zarząd Województwa Łódzkiego uchwałą nadał placówce obecną nazwę:Filharmonia Łódzka im.Artura Rubinsteina.4 listopada 1991 Państwowy Zespół Szkół Muzycznych w Bydgoszczy przyjął imię Artura Rubinsteina.Od 1993 r.w Bydgoszczy odbywa się Międzynarodowy Konkurs Młodych Pianistów"Arthur Rubinstein in memoriam",którego dyrektorem i inicjatorem jest Ewa Stąporek-Pospiech,dyrektor Państwowego Zespołu Szkół Muzycznych w Bydgoszczy.Konkurs odbywa się pod patronatem Ewy Rubinstein,córki słynnego pianisty.Rok 2007 został w Polsce ogłoszony m.in.rokiem Artura Rubinsteina(obok Karola Szymanowskiego,Stanisława Wyspiańskiego,Josepha Conrada).W 2008 r.w Łodzi utworzono Międzynarodową Fundację Muzyczną im.Artura Rubinsteina,która organizuje Rubinstein Piano Festival.Dotychczas odbyły się trzy edycje festiwalu(2008 r.2011 r. i 2013 r.)