Stefan Engielman

Stefan Szczepan Engielman(Engelman)pseud.Żelazny(ur.2 sierpnia 1889 w Warszawie,zm.5 marca 1966 we Wrocławiu)działacz komunistyczny.Syn formierza-odlewnika Józefa,po ukończeniu szkoły miejskiej sam został formierzem-odlewnikiem.W 1906 r.wstąpił do SDKPiL,uczestniczył w masowych akcjach i wystąpieniach robotniczych,kolportował ulotki i plakaty rewolucyjne.W 1907 r.aresztowany i zesłany do guberni wiackiej,w 1912 r.wrócił z zesłania i pracował jako odlewnik w Łodzi.W 1915 r.wywieziony na roboty do Niemiec,w Düsseldorfie utrzymywał kontakty ze"spartakusowcami".W 1917 r.wrócił do Łodzi i wznowił działalność w SDKPiL.Na początku grudnia 1918 r.na międzydzielnicowej konferencji SDKPiL wybrany delegatem z Łodzi na Zjazd Założycielski KPRP w Warszawie,jednak nie wziął udziału w zjeździe,gdyż po 1 dniu pobytu w Warszawie otrzymał partyjne polecenie powrotu do Łodzi.Został członkiem Komitetu Dzielnicowego(KD)KPRP Łódź-Górna i delegatem z fabryki Johna do Rad Delegatów Robotniczych(RDR).W 1919 r.zagrożony aresztowaniem wrócił do Warszawy,gdzie pracował w sklepie Robotniczego Stowarzyszenia Spożywców"Samopomoc",obsługiwał też punkt kontaktowy KPRP mieszczący się w tym sklepie.W X 1920 r.wydany przez agenta policji w szeregach partii komunistycznej Józefa Cechnowskiego i aresztowany,więziony w Sieradzu i na Św.Krzyżu,we IX 1926 r.zwolniony.Nie mógł znaleźć stałej pracy i utrzymywał się z zarobków żony.Kilkakrotnie był członkiem Komitetu Łódzkiego KPP,działał też w Związku Robotników Przemysłu Metalowego w Polsce,gdzie kilka razy był wybierany do komitetów strajkowych.We IX 1939 r.udał się do Równego,potem do(zajętej przez ZSRR)Szepietówki,gdzie pracował w fabryce metalowej.W VI 1941 r.ewakuowany do Uralska.Wyróżniał się w pracy jako"stachanowiec",został kierownikiem wydziału odlewniczego fabryki.Od 1944 r.członek Zarządu Obwodowego ZPP w Uralsku.W IV 1946 r.wrócił do Polski,pracował w Dolnośląskiej Fabryce Krosien w Dzierżoniowie,potem w Fabryce Wagonów"Pafawag"we Wrocławiu.Od 1958 r.na emeryturze.Członek PPR i PZPR,odznaczony Orderem Sztandaru Pracy II klasy.Pochowany na Cmentarzu Osobowickim.