Eugeniusz Kwiatkowski

Eugeniusz Felicjan Kwiatkowski(ur.30 grudnia 1888 w Krakowie,zm.22 sierpnia 1974 tamże)polski wicepremier,minister przemysłu i handlu(1926–1930),minister skarbu(1935–1939)II Rzeczypospolitej.Kierował opracowaniem 4-letniego planu inwestycyjnego przewidującego rozbudowę infrastruktury,zwiększenie potencjału obronnego kraju,przygotowanie fundamentów dla przyszłej rozbudowy przemysłu,łącznie z aktywizacją Staropolskiego Okręgu Przemysłowego.Zainicjował budowę portu i miasta w Gdyni.Znacznie przyczynił się do powstania Stalowej Woli miasta leżącego w woj.podkarpackim.Wniósł wielki wkład w rozwój polskiego przemysłu chemicznego:zakładów azotowych w Chorzowie i Tarnowie.Jak napisał Jan Nowak-Jeziorański,przyjaciel rodziny:Przeszedł Kwiatkowski do historii jako twórca Gdyni,ale określenie to znacznie zawęża jego rolę.Polegała ona na ocaleniu i umocnieniu niezależności gospodarczej,bez której Polska nie mogła się ostać jako niepodległe Państwo.
Dzieciństwo i młodość
Ojciec prawnik był urzędnikiem kolei krakowskiej.Po odziedziczeniu majątku po bracie przeniósł się z rodziną do miejscowości Czernichowce pod Zbarażem(położonej na granicy Podola i Wołynia),w której Eugeniusz spędził dzieciństwo wraz z rodzeństwem:starszym Romanem,Janiną i Zofią.W 1898 r.rozpoczął naukę w Gimnazjum Franciszka Józefa we Lwowie nauka w tym czasie nie szła mu najlepiej.Od 1902 roku uczęszczał do(słynącego z wysokiego poziomu nauczania i patriotycznego wychowania młodzieży)Gimnazjum OO.Jezuitów w Bąkowicach pod Chyrowem.Po śmierci ojca,od 1903 r.matka zajęła się synem.W 1907 r.otrzymał świadectwo dojrzałości.Po maturze,w latach 1907–1910,studiował na Wydziale Chemii Technicznej Politechniki Lwowskiej,gdzie nauka szła mu bardzo dobrze.Jednak w 1910 r.Eugeniusz na prośbę matki,która bała się aktywności politycznej i niepodległościowej syna,wyjechał na dalsze studia na uniwersytet do Monachium(1910–1912).W 1913 roku powrócił do Lwowa,w którym odbył praktykę w Gazowni Miejskiej.We wrześniu 1913 r.poślubił Leokadię z Glazerów(bratanicę bp Jakuba Glazera),z którą miał troje dzieci:Jana(1914–1939),Annę(zm.26 czerwca 2007) i Ewę.W okresie studiów we Lwowie związał się z młodzieżowymi organizacjami niepodległościowymi Zet i Zarzewie,a następnie był członkiem Polskich Drużyn Strzeleckich.W czasie I wojny światowej walczył w Legionie Wschodnim,następnie w Legionach Polskich oraz zajmował się pracą konspiracyjną w Polskiej Organizacji Wojskowej.W okresie wojny polsko-bolszewickiej pracował w Głównym Urzędzie Zaopatrzenia Armii(sekcja chemiczna)przy Ministerstwie Spraw Wojskowych.W 1921 r.wystąpił z wojska w stopniu porucznika.
Kwiatkowski:menedżer i polityk
Jeszcze w trakcie I wojny światowej pełnił funkcję zastępcy dyrektora Gazowni Lubelskiej.Następnie,jako docent,wykładał chemię węgla kamiennego i gazu na Politechnice Warszawskiej.Jako inżynier chemik,podjął w 1921 r.pracę na stanowisku dyrektora technicznego w Państwowej Fabryce Związków Azotowych w Chorzowie(dyrektorem naczelnym zakładu był wówczas Ignacy Mościcki).W ciągu czterech lat doprowadził do rozkwitu fabryki,uprzednio pozbawionej przez Niemców dokumentacji i personelu technicznego.Po przewrocie majowym Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Ignacy Mościcki zarekomendował go na stanowisko ministra przemysłu i handlu w rządzie Kazimierza Bartla.Piastował ważne funkcje państwowe,m.in.ministra przemysłu i handlu(1926–1930).Włączył się w działalność Obozu Zjednoczenia Narodowego.Stał się szeroko znany jako autor koncepcji rozwoju handlu morskiego i budowniczy portu w Gdyni.W latach 1931–1935 był dyrektorem Państwowych Fabryk Związków Azotowych w Chorzowie i Mościcach.Od października 1935 do 30 września 1939 Eugeniusz Kwiatkowski pełnił funkcję wicepremiera i ministra skarbu w rządach:Mariana Zyndram-Kościałkowskiego i Felicjana Sławoja Składkowskiego.Od 1937 roku patronował Centralnemu Okręgowi Przemysłowemu,koncepcji autorstwa braci Kosieradzkich(Władysław Kosieradzki i Paweł Kosieradzki).W obliczu klęski wrześniowej wraz z rządem opuścił Polskę 17 września 1939.W latach 1939–1945 internowany w Rumunii.Po wojnie wrócił do kraju i w latach 1945–1948 był Delegatem Rządu dla Spraw Wybrzeża(jego zastępcą był Kazimierz Strzegocki).Ówczesne władze usiłowały wykorzystać jego doświadczenia i talenty organizatorskie,ale gdy nie chciał się im poddać,w 1948 r.został przeniesiony na przymusową emeryturę.W czasie pobytu na Wybrzeżu mieszkał w Sopocie,gdzie włączył się czynnie w działalność ZHP.Został przewodniczącym Zarządu Okręgu ZHP.W latach 1947–1952 był posłem na Sejm Ustawodawczy.W 1948 roku został odsunięty od działalności publicznej,z administracyjnym zakazem pobytu na Wybrzeżu i w Warszawie.Zajął się pracą naukową z dziedziny chemii,ekonomii i historii.Przez wiele lat był szykanowany przez władze PRL.Zamieszkał w Krakowie,tamże zmarł w 1974 r.Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim.
Twórca gospodarki morskiej
Eugeniusz Kwiatkowski w Gdyni jest traktowany jako jedna z bardziej zasłużonych postaci dla rozwoju miasta.Dzięki niemu budowa gdyńskiego portu,która początkowo prowadzona była dość ospale,w roku 1926 ruszyła w błyskawicznym tempie,a Gdynia stała się dla międzywojennej Polski oknem na świat.Poza budową portu przyczynił się do powstania polskiej floty handlowej, uwalniając Polskę od opłacania obcych armatorów.Jednocześnie z jego inicjatywy powstała Dalekomorska Flota Rybacka.
Wybrane prace naukowe
Jest autorem szeregu prac ekonomicznych:

• „Zagadnienie przemysłu chemicznego na tle wielkiej wojny”(1923 r.)
• „Postęp gospodarczy Polski”(1928 r.)
• „Polska gospodarcza w roku 1928”(1928 r.)
• „Powrót Polski nad Bałtyk”(1930 r.)
• „Dysproporcje.Rzecz o Polsce przeszłej i obecnej”(1932 r.)

W 2009 r.wydano„Archiwum Morskie Eugeniusza Kwiatkowskiego”(Wyższa Szkoła Administracji i Biznesu im.Eugeniusza Kwiatkowskiego w Gdyni,współpraca prof.Marian Marek Drozdowski).
Odznaczenia i wyróżnienia

• Order Orła Białego pośmiertnie(11 listopada 1996)
• Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski(9 listopada 1931„za zasługi na polu pracy państwowej”)
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski(1946 r.)

Honorowe obywatelstwa
Eugeniusz Kwiatkowski otrzymał tytuły honorowego obywatelstwa Gdyni(1928 r.)honorowego obywatelstwa Przeworska(21 grudnia 1938)],Rymanowa(13 stycznia 1939),honorowego obywatelstwa Sanoka(styczeń 1939 r.)honorowego obywatelstwo Szczecina(1946 r.)
Inne
19 sierpnia 1974 Uniwersytet Gdański przyznał Eugeniuszowi Kwiatkowskiemu tytuł doktora honoris causa za wkład w rozwój polskiej gospodarki morskiej oraz ogólnej teorii ekonomii.
Upamiętnienie
Filmy biograficzne

• U narodzin nowoczesności,realizacja:Sergiusz Sprudin(1984 r.)
• Kalendarium Historyczne.Wielcy,znani i nieznani Eugeniusz Kwiatkowski,reżyseria:Lucyna Smolińska,Mieczysław Sroka(1978 r.)

Inne formy
Jego imię noszą:

• Trasa im.Eugeniusza Kwiatkowskiego w Gdyni
• Wyższa Szkoła Administracji i Biznesu w Gdyni im.Eugeniusza Kwiatkowskiego
• liczne polskie szkoły i organizacje oraz nagrody i odznaczenia

Ponadto w szeregu polskich miast znajdują się jego pomniki i tablice pamiątkowe.