wtorek, 8 grudnia 2015

Bolesław Bujalski

Ur.21 marca 1888 w Załoźcach,w powiecie brodzkim,zm.12 marca 1945 w Stanisławowie polski geolog,specjalista w zakresie kartografii geologicznej,tektoniki i geologii naftowej,znawca geologii Karpat.
Młodość i wykształcenie
Był synem lekarza kopalnianego,dr Mariana Bujalskiego i Michaliny ze Stankiewiczów.Szkołę podstawową ukończył w Obertynie,w latach 1899–1906 uczęszczał do gimnazjum w Kołomyi.Po maturze wstąpił na Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Lwowskiego,gdzie studiował nauki przyrodnicze specjalizując się w geologii.Studia ukończył w 1911 r.a w następnym roku został doktorem filozofii na podstawie rozprawy Dolny cenoman w Nieźwiskach i okolicy wykonanej pod kierunkiem prof.Rudolfa Zubera.W latach uniwersyteckich należał do Związku Walki Czynnej,tajnej organizacji wojskowej,która przygotowywała kadry przyszłych Legionów Polskich.W 1912 r.został powołany do rocznej służby w armii austriackiej w Alpach Wschodnich(Trydent,13 pułk piechoty strzelców alpejskich).Po powrocie,do czasu wybuchu I wojny światowej pracował jako nauczyciel w prywatnym gimnazjum w Komarnie koło Lwowa.
Lata wojenne 1914–1920
W latach 1914–1918 służył w wojsku austriackim na froncie włoskim i rosyjskim uzyskując stopień podporucznika.W czerwcu 1916 r.został ranny na Bukowinie.Po rocznym leczeniu uczestniczył w walkach nad Piawą.Podczas podróży służbowej do Trembowli znalazł się we Lwowie w przeddzień zajęcia miasta przez Ukraińców i 2 listopada przystąpił do formujących się oddziałów polskich.Został dowódcą I Odcinka Obrony Lwowa.Wyróżnił się męstwem i zdolnościami dowódczymi i został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari.Następnie dowodził III batalionem 39 pułku piechoty.W styczniu 1919 r.był ranny pod Prusami koło Lwowa.Do służby frontowej wrócił w maju.Od października pełnił funkcję dowódcy kadry w Jarosławiu.Z końcem roku został przeniesiony do rezerwy w stopniu kapitana.W okresie od lipca do końca października 1920 r.brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej.W 1924 r.jako rezerwista dostał awans na majora.
Okres międzywojenny
W styczniu 1920 r.podjął pracę w Państwowym Urzędzie Naftowym w Krakowie,a w 1922 r.przeniósł się do Towarzystwa Naftowego Galicja S.A.w Bitkowie w Karpatach Wschodnich.Jednocześnie był współpracownikiem Państwowego Instytutu Geologicznego, a od 1928 r.geologiem PIG w VI stopniu służbowym.W 1920 r.ożenił się z Kwiryną,z domu von Hoffmann,z którą miał dwóch synów:Lesława i Janusza.Podczas całego życia zawodowego zajmował się kartografią geologiczną w skomplikowanych stratygraficznie i tektonicznie Karpatach fliszowych,wyjaśniając wiele szczegółów ich budowy.Uczestniczył w wykonaniu Mapy geologicznej Polski w skali 1:100000.Jest autorem jednego z czterech wykonanych przed wojną arkuszy tej mapy,a mianowicie karpackiego arkusza Nadwórna,1938 r.(obok arkuszy:Opatów Jana Samsonowicza,1934 r.Skole Konstantego Tołwińskiego,1935 r. i Kielce Jana Czarnockiego,1938 r.)Pracował nad czterema innymi arkuszami wschodniokarpackimi,ale wybuch wojny uniemożliwił ich ukończenie.Arkusz Stanisławów Bujalski zdążył przygotować w formie egzemplarza rękopiśmiennego,jednak, podobnie jak szczegółowe zdjęcia do pozostałych arkuszy.zaginął on podczas wojny.Jest ponadto współautorem Mapy geologicznej polskich Karpat Wschodnich w skali 1:200000 i autorem wielu innych map,z których zachowały się tylko nieliczne,opublikowane jako załączniki do artykułów.Obok tematyki ściśle karpackiej zajmował się stratygrafią i tektoniką utworów budujących przedgórze Karpat Wschodnich.Drugim ważnym kierunkiem działalności Bujalskiego,mocno związanym z kartografią i tektoniką,była geologia naftowa.W celu rozpoznania wgłębnego potencjalnie roponośnych struktur fałdowych Bujalski projektował i nadzorował wiele wierceń w rejonie Bitkowa,Borysławia,Schodnicy i Starego Sambora.Prace poszukiwawcze i rozpoznawcze prowadził na obszarach naftowych Gorlic i Sanoka i w innych rejonach.W 1928 r.odkrył złoże gazu ziemnego w Starochcinie.Po wojnie okazało się ono jednym z największych złóż gazu w polskich Karpatach.Łącznie wyznaczył ponad 200 otworów wiertniczych,opracował kilkanaście ekspertyz geologicznych,stworzył jedno z największych archiwów materiałów wiertniczych,profilów wierceń,map topograficznych i geologicznych,zestawień produkcji w przemyśle naftowym itp.z których wiele zaginęło podczas wojny.Uczestniczył w przygotowaniu międzynarodowego I Zjazdu Asocjacji Karpackiej we wrześniu 1925 r.w Karpatach Wschodnich i był jednym z geologów prezentujących na nim tematykę geologiczną i złożową.Brał udział w pracach wykopaliskowych w kopalni wosku w Staruni w 1929 r.które doprowadziły do wydobycia nosorożca włochatego i innej fauny plejstoceńskiej.
II wojna światowa
Podczas okupacji sowieckiej w latach 1939–1941 Bujalski na wezwanie władz okupacyjnych wrócił do pracy geologa w kopalni ropy naftowej w Bitkowie.Po wkroczeniu Niemców w lipcu 1941 r.został zatrudniony jako geolog w Beskiden Erdöl GmbH w Stanisławowie i pozostał w przemyśle naftowym do czasu ucieczki Niemców w 1944 r.W latach 1942–1944 zaangażował się w pracę w Polskim Komitecie Opieki w Stanisławowie,który stanowił lokalną strukturę ogólnokrajowej Rady Głównej Opiekuńczej i został jego przewodniczącym.Po powrocie Sowietów Komitet nie zaprzestał działalności i nadal niósł pomoc Polakom,szczególnie uciekinierom ze wsi,którzy masowo chronili się w mieście przed ukraińskimi pogromami.5 stycznia 1945 Bujalski został aresztowany przez NKWD i osadzony w miejscowym więzieniu.Kontakt z nim urwał się w marcu.Polski Czerwony Krzyż w piśmie z 23 grudnia 1959 podał jako datę jego śmierci 12 marca 1945.Według relacji współwięźniów,którzy przeżyli,zmarł w więzieniu na skutek chorób.Symboliczny grób Bolesława Bujalskiego znajduje się na Starym Cmentarzu w Jaśle przy ul.Zielonej.
Odznaczenia

  • Srebrny Krzyż Orderu Wojennego Virtuti Militari(1921 r.)
  • Krzyż Walecznych(1921 r.)
  • Krzyż Niepodległości(1933 r.)
  • Złoty Krzyż Zasługi(1938 r.)

Wybrane publikacje

  • 1911 r.Dolny cenoman w Nieźwiskach i okolicy.Kosmos,36:423–447
  • 1925 r.Budowa geologiczna Karpat w obszarze Bitkowa.Biul.Stacji Geol.Borysław,9:1–103
  • 1925 r.Mapa geologiczna polskich Karpat Wschodnich,1:200000.Stacja Geol.Borysław,Państw.Inst.Geol.Warszawa,jako współautor z E.Jabłońskim,K.Tołwińskim i S.Weignerem
  • 1930 r.Budowa geologiczna przedgórza Karpat Wschodnich między Łukwią a Rybnicą.Spraw.Pol.Inst.Geol.4:235–292
  • 1930 r.Kilka spostrzeżeń geologicznych z okolic Zarytego.Spraw.Pol.Inst.Geol.5:367–376
  • 1934 r.Mapa geologiczna doliny Prutu,1:75000,ark.2 Przew.Pol.Tow.Geol.Oddz.Lwów
  • 1938 r.Ogólna mapa geologiczna Polski,1:100000,ark.Nadwórna.Państw.Inst.Geol.Warszawa

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz