Zagłębie Dąbrowskie

Region geograficzno-historyczny w zachodniej Małopolsce,na pograniczu z Górnym Śląskiem,zlokalizowany w widłach trzech rzek:Białej Przemszy,Czarnej Przemszy oraz Brynicy.Obecnie stanowi północno-wschodnią część Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego i leży w północno-wschodniej części województwa śląskiego.Główne miasta Zagłębia Dąbrowskiego to:Sosnowiec,Dąbrowa Górnicza,Będzin oraz Czeladź.


Nazwa
Przymiotnik„dąbrowskie”wziął się od jednego z najsilniejszych ośrodków przemysłowych regionu Dąbrowy Górniczej.Nazwę„Zagłębie Dąbrowskie”wymyślił około 1850 r.Józef Cieszkowski,wówczas naczelny zawiadowca kopalni rządowych Zachodniego Okręgu Węglowego w Dąbrowie.
Historia
Zagłębie Dąbrowskie jako region uformowało się w XIX wieku i dopiero od tego czasu można mówić o nim jako osobnym regionie.Do czasów rozbiorów Polski obszar ten(Będzin,Sławków)był częścią województwa krakowskiego.Część zachodnia(Siewierz,Czeladź)dzieliła z kolei losy księstwa siewierskiego.
Okres rozbiorów Polski
Po III rozbiorze teren ten należał krótko(1795–1807)do Prus jako nowo utworzona prowincja pod nazwą Nowy Śląsk,a następnie do Księstwa Warszawskiego w departamencie krakowskim i Królestwa Kongresowego(1815–1914)najpierw jako część województwa krakowskiego,później guberni radomskiej,a po powstaniu styczniowym guberni piotrkowskiej.
Industrializacja
Od początku XIX wieku region ulegał znacznym przeobrażeniom i napływowi ludności związanym z odkryciem na jego terenie pokładów węgla.Główna Dyrekcja Górnicza w Kielcach utworzyła tu wówczas Dozorstwo Olkusko-Siewierskie,a w 1833 roku,gdy pieczę nad rozwojem rządowych kopalń i hut przejął Bank Polski,zostało ono włączone wraz z dozorstwem pankowskim do nowo powstałego Zachodniego Okręgu Górniczego ze stolicą w Dąbrowie Górniczej.W 1848 roku została ukończona linia kolejowa łącząca Warszawę z Sosnowcem tzw.Kolej Warszawsko-Wiedeńska.
Zrywy niepodległościowe
Pod zaborem rosyjskim miały tu miejsce walki w trakcie powstania styczniowego.Bitwa o Sosnowiec,zakończona sukcesem,pozwoliła na krótki okres kontroli tego terenu przez władze Rządu Narodowego.Podobna sytuacja powtórzyła się w trakcie rewolucji 1905 roku,kiedy to powołano do istnienia Republikę Zagłębiowską.
II Rzeczpospolita
W II Rzeczypospolitej obszar Zagłębia wraz z Częstochową i Kielcami jako stolicą wszedł w skład województwa kieleckiego.1 stycznia 1927 roku powstał powiat zawierciański,a 12 kwietnia 1928 roku utworzony został powiat grodzki:Sosnowiec.W roku 1928 z Zagłębia Dąbrowskiego pochodziło ok.18% polskiego wydobycia węgla kamiennego,w 1938 r.17%.Do dzisiaj istnieją znaczne różnice kulturowe w porównaniu z sąsiednim Górnym Śląskiem.Granica między Śląskiem a Zagłębiem,mająca charakter historyczny,kulturowy i dialektowy,biegnie rzekami:Brynicą i Czarną Przemszą.