Edward Szczepanik

Edward Franciszek Szczepanik(ur.22 sierpnia 1915 w Suwałkach,zm.11 października 2005 w Worcestershire)ekonomista i premier Rządu Polskiego na uchodźstwie w latach 1986–1990.

Życiorys
Edward Franciszek Szczepanik urodził się 22 sierpnia 1915 w Suwałkach,podczas gdy kraj był częścią imperialnej Rosji pod okupacją niemiecką.
Lata młodości
E.F.Szczepanik uczęszczał do Gimnazjum Męskiego(obecnie I Liceum Ogólnokształcące)w Suwałkach,a następnie w Warszawie do Szkoły Głównej Handlowej,którą ukończył w 1936 roku uzyskując tytuł magistra na Wydziale Ekonomii Politycznej pod kierunkiem profesora Edwarda Lipińskiego.W czasie pełnienia zasadniczej służby wojskowej stacjonował w Oficerskiej Szkole Artylerii 29 Pułku Artylerii Lekkiej.Po odbyciu służby wojskowej,uzyskał stypendium naukowe Londyńskiej Szkoły Ekonomicznej(LSE)na studia pod kierunkiem profesorów Lionel Robbins,Friedrich Hayek i Paul Narcyz Rosenstein-Rodan.Po powrocie ze stypendium został asystentem na Wydziale Ekonomii Politycznej SGH.Po przerwie spowodowanej wojną,kontynuował edukację uzyskując tytuł magistra nauk ekonomicznych na LSE w 1953 r.a następnie tytuł doktorancki w 1956 roku.Członek Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie i jego prezes w latach 1981–2003.
II wojna światowa
Podczas Inwazji na Polskę,Szczepanik był internowany na Litwie,a później pojmany przez władze sowieckie.W okresie od 1940 do 1942 r.był więźniem sowieckich łagrów w obozie w Kozielsku i na Półwyspie Kolskim.Po uwolnieniu w następstwie wybuchu wojny niemiecko-rosyjskiej i podpisaniu paktu Sikorski-Majski,trafił do II Korpusu WP gen.Władysława Andersa.Jako oficer(a następnie major)Wojska Polskiego,służył w Piątym Pułku Artylerii Polskiej biorąc udział w bitwach o Monte Cassino,Anconę i Bolonię.Był jednym z pierwszych żołnierzy Wojsk Alianckich wkraczających do Bolonii.Służył także jako oficer łącznikowy w Drużynie Szkoleniowej Artylerii Królewskiej dowodzonej przez pułkownika R.R.Hoare.W 1945 roku został odznaczony Krzyżem Walecznych,a w roku następnym otrzymał Krzyż Zasługi z Mieczami,jak również kilka innych odznaczeń polskich i brytyjskich.
Rodzina
Edward Szczepanik poślubił Hannę Marię Janikowską 29 czerwca 1946 w Rzymie.Mieli czworo dzieci Barbarę,Tadeusza,Zofię i Tomasza,wszyscy urodzeni w Londynie.
Kariera zawodowa
Kariera Szczepanika jako ekonomisty objęła wiele placówek oświatowych,wliczając w to stanowiska:

• wykładowca pomocniczy w Warszawskiej Szkole Głównej Handlowej(1938-1939)
• profesor pomocniczy na Uniwersytecie Polskim w Londynie(1947-1953)
• starszego wykładowcy na Uniwersytecie w Hongkongu(1953-1961)
• doradca w grupie doradczej Uniwersytetu Harvarda w Karachi,Pakistan(1961-1963)
• starszego pracownika badawczego na Uniwersytecie Sussex w Anglii(1978-1981)
• profesor ekonomii Polski Uniwersytet na Obczyźnie(PUNO)w Londynie(1981-2005)

Poza tym,E.F.Szczepanik udzielał konsultacji dla następujących organizacji:

• Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców(UNHCR United Nations High Commission for Refugees),Hongkong(1954 r.)
• Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych ds.Azji i Dalekiego Wschodu(ECAFE United Nations Economic Commission for Asia and the Far East),Bangkok,Tajlandia(1956 r.)
• Międzynarodowej Organizacji Kawy(ICO International Coffee Organisation),Londyn(1975 r.)
• pierwszy doradca ONZ do spraw Hongkongu(1954-1955)
• Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa(FAO Food and Agriculture Organization of the United Nations)(1963-1977)

Polityka polska

Szczepanik był założycielem i Prezesem polskiego Instytut Badań Zagadnień Krajowych w Londynie od 1951 do 1953 i od 1983 do 1986 roku.W okresie od 1963 do 1977 r.pełnił również funkcję polskiego przedstawiciela do Stolicy Apostolskiej w Rzymie jednej z dwóch funkcji sprawowanych dla Polskiego Rządu na uchodźstwie.Był także członkiem Zarządu Rady Porozumiewawczej Badań nad Polonią i Prezesem Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie(PTNO) w Londynie.W 1981 r.został Ministrem Spraw Wewnętrznych i wicepremierem Polskiego Rządu na uchodźstwie.W dniu 7 kwietnia 1986 został desygnowany na stanowisko Premiera Rządu na Uchodźstwie.Po śmierci Kaziemierza Sabbata,jego następca Ryszard Kaczorowski jako Prezydent Polski na uchodźstwie poprosił E.F.Szczepanika o kontynuację sprawowania funkcji szefa rządu.Przestał sprawować ten urząd w 1990 roku wskutek przekazania insygniów władzy przez Ryszarda Kaczorowskiego Lechowi Wałęsie jako„Prezydentowi Rzeczypospolitej wybranemu przez polski naród w wolnych wyborach powszechnych”.Gabinet Szczepanika popierał działania Ryszarda Kaczorowskiego w kwestii przekazania insygniów władzy do kraju.W latach 1990–1991 kierował Komisją Likwidacyjną Rządu RP.
Odznaczenia i wyróżnienia

E.Szczepanik otrzymał w 1981 r.Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski(Rząd Polski na uchodźstwie).W 1985 r.w Londynie Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie odznaczył go Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta.W 1989 r.otrzymał Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski.W 1992 r.uzyskał tytuł honorowego obywatela swojego rodzinnego miasta Suwałk.W 1995 r.Szkoła Główna Handlowa w Warszawie przyznała mu tytuł doktora honoris causa.W 1996 r.Szczepanik otrzymał od Starosty Powiatu Suwałki Medal za Zasługi dla Powiatu Suwalskiego,a od Ministra Kultury,Medal za Zasługi dla Kultury Polskiej.Edward Szczepanik zmarł 11 października 2005 w Worcestershire.Jego prochy zostały złożone na cmentarzu w jego rodzinnym mieście Suwałkach.
Publikacje

• 1938 r.Zagadnienia neutralnego pieniądza.(Warszawa,1938 r.)SGH
• 1953 r.Zarys polityki dobrobytu gospodarczego.(Londyn,1953 r.)
• 1954 r.A study in the economic problems of central&eastern Europe(Seria wykładów o problemach ekonomicznych Europy Wschodniej i Centralnej).Lectures.(Londyn,1954 r.)
• 1955 r.co-author(we współpracy z)MA,Ronald A.The National Income of Hong Kong,1947-1950(Dochód Narodowy Hongkongu).(Hong Kong University Press:Hongkong,1955 r.)
• 1956 r.The Cost of Living in Hong Kong(Koszty utrzymania w Hongkongu).(Hong Kong University Press:Hongkong,1956 r.)
• 1958 r.The Economic Growth of Hong Kong(with special reference to the post-war industrialisation).(Wzrost ekonomiczny Hongkongu)(University of London/Oxford University Press:Londyn,1958 r.)c.f./Britannica
• 1960 r.Edytor,The Economic Role of Middlemen and Co-operatives in Indo-Pacific Fisheries.(Funkcja gospodarcza pośredników i spółdzielczości w rybołówstwie basenu Oceanu Spokojnego i Indyjskiego)(Food and Agriculture Organization of the United Nations,Rzym,1960 r.)
• 1962 r.Editor,Economic and social problems of the Far East:Symposium:Golden jubilee congress:Papers and discussions.(Zagadnienia ekonomiczne i socjalne Dalekiego Wschodu:Sympozjum:Kongres Złotego Jubileuszu:Wykłady i Dyskusje)(Hong Kong University Press,1962 r.)
• 1965 r.National accounting as a tool of economic planning.(Rachunkowość jako narzędzie planowania gospodarczego).(Wykłady).(Mouton&Co.Haga,1965 r.)
• 1976 r.Agricultural policies at different levels of development.(Polityka rolna na różnych etapach rozwoju)(Rzym,1976 r.)
• 1979 r.Kształtowanie się poglądów polskiego ruchu oporu na politykę gospodarczą.(London,1979 r.)SGH
• 1985 r.we współpracy z Duchêne,François,New limits on European agriculture:politics and the Common Agricultural Policy.(Nowe ograniczenia dla rolnictwa europejskiego:polityka a wspólna polityka rolna)(Totowa:Rowman&Allanheld/Croom Helm,London,1985 r.)ISBN 0-8476-7375-8(U.S.)/ISBN 0-7099-0858-X(UK)c.f.Duchêne
• 1985 r.Edytor,Napaść sowiecka i okupacja polskich ziem wschodnich,wrzesień 1939 r.praca zbiorowa pod auspicjami.(Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie,Polska Fundacja Kulturalna,Londyn,1985 r.)ISBN 0-85065-165-4/(Warsaw:Między zakładowa Struktura„Solidarności”V,1985 r.)
• 1986 r.Edytor,Kongres Kultury Polskiej Ojczyzna w sercach: pokłosie kongresowe:prace Kongresu Kultury Polskiej:tom 1(Polskie Towarzystwo Naukowe na Obczyźnie,Londyn,1986 r.)ISBN 1-870027-06-X
• 2003 r.Edytor,The Polish Cultural And Scientific Heritage at the Dawn of the Third Millennium(Polskie Dziedzictwo Kulturalne i Naukowe na Progu Trzeciego Tysiąclecia)(Polish Society of Arts and Sciences Abroad/Polskie Towarzystwo Naukowe na Obczyźnie,240 King Street,London,W6 ORF,2003 r.)