Bródno

Duże osiedle mieszkaniowe w warszawskiej dzielnicy Targówek.Tradycyjnie nazwą Bródno określano tereny na zachód i północ od Targówka i Zacisza.W okresie międzywojennym zachodnia część Bródna,leżąca bliżej torów Kolei Nadwiślańskiej tzw.Nowe Bródno,wraz z Cmentarzem Bródnowskim,należała do Warszawy i miała bardziej miejski charakter(granica miasta przebiegała w przybliżeniu w rejonie ul.Rembielińskiej i Bolesławickiej).Równocześnie istniała wiejska gmina Bródno,obejmująca tereny leżące dalej na wschód,w tym wieś Stare Bródno.Obszar gminy Bródno(oprócz gromad Brzeziny i Grodzisk)przyłączono do stolicy w 1951 r.W latach 70 XX wieku na dużym obszarze Starego i Nowego Bródna wybudowano nowe osiedla mieszkaniowe:Osiedle Kondratowicza,Osiedle Podgrodzie,Osiedle Toruńska,Osiedle Wysockiego.Obecnie od podziału historycznego bardziej znany jest podział na obszary Miejskiego Systemu Informacji.Dawne Nowe Bródno wraz z osiedlami:Wysockiego,Toruńska i Kondratowicza oraz cmentarzami objęto obszarem Bródno,natomiast tereny Starego Bródna rejon osiedla Podgrodzie wraz z Parkiem Leśnym Bródno(Lasem Bródnowskim)objęto rozciągniętą"na wyrost"nazwą Bródno-Podgrodzie.

Lokalizacja

Osiedla mieszkaniowe znajdują się między torami linii kolejowej nadwiślańskiej,ulicą Toruńską,ulicą Rembielińską i ulicą Matki Teresy z Kalkuty(d.Budowlaną).W dużej mierze zabudowane jest blokami mieszkalnymi z lat 70.Zachowały się jednak liczne relikty przedwojennej zabudowy.Do najciekawszych można zaliczyć:drewniany dom rodziny Borowców(ul.Siedzibna 43),kamienicę Kurkowskich(Krakusa 7a),kamienicę firmy Klotz Sp.z o.o.(Wysockiego 32a).Na ulicy Wysockiego dzięki Oddziałowi Bródno Towarzystwa Przyjaciół Warszawy zachowano sześć dziesięciometrowy fragment bruku,szyny tramwajowe i cztery słupy trakcji tramwajowej.
Historia
Początki Bródna sięgają IX–X wieku,gdy na terenie obecnego Lasu Bródnowskiego powstał warowny gród,jeden z trzech na terenie obecnej Warszawy.Nazwa pochodzi od przepływającej w pobliżu rzeki Brodni.W XVI wieku istniała już królewska wieś Bródno,zaś w 1570 roku odnotowano 11 włók nieoczynszowanych i jeden łan wójtowski.W XVII wieku założono tu dwunastołanowy folwark,istniały także dwa młyny i dwie karczmy.Kres szybkiemu rozwojowi Bródna przyniósł potop szwedzki i trwająca trzy dni bitwa w okolicach Bródna(28-30 lipca 1656).Ponowny rozwój Bródna miał miejsce w II połowie XIX wieku,gdy uruchomiono linię Kolei Nadwiślańskiej i otwarto stację Praga(1875 r.)W roku 1880 na Bródnie odnotowano 360 domów i 960 mieszkańców.W roku 1884 pomiędzy szosą białołęcką(ul.I.J.Odrowąża),drogą do Starego Bródna(ul.św.Wincentego)a cmentarzem starozakonnych na terenach należących do wojska,a częściowo do szpitala św.Ducha

założono Cmentarz Bródzieński.Zajął on miejsce nieużytków,poligonu i rozległych wyrobisk piasku i gliny.Pod koniec XIX wieku na terenach dawnych dóbr bródnowskich powstał folwark należący do Szpitala św.Ducha oraz kilka nowych kolonii mieszkalnych:Zacisze(z dóbr Zygmunta Jórskiego),Elsnerów(z dóbr Józefa Elsnera),Drewnica i Pustelnik.Wiosną 1917 r.katastrofalna powódź sprawiła,że Pelcowizna i Nowe Bródno zostało zalane.Przy brukowanym kamieniem polnym odcinku ul.Wysockiego znajduje się pomnik„Cudu nad Wisłą”,ufundowany przez mieszkańców dzielnicy w 1925 roku.Po wojnie zdewastowało go UB.Monument odtworzył Oddział Bródno TPW w 1995 roku.W latach 60 planowano wybudowanie osiedli oraz parku(zrealizowanego aczkolwiek mniejszego)m.in.duże centrum handlowo-kulturalne(miejsce zajmowane obecnie przez kościół św.Włodzimierza przy Kondratowicza),a zamiast bloków przy Poborzańskiej park.Plany m.in.opisano w książce“Praga Północ 1964-1968″.Osiedle nabrało obecnego kształtu w latach 70,którego projekt przygotowano i zaakceptowano 29 maja 1961 roku.Bloki wzniesiono według planów J.Szuleckiej i J.Stanisławskiego.W 1973 r.rozpoczęto budowę Szpitala Bródnowskiego(ukończoną w latach 1980-1984),podczas budowy w 1977 r.odnaleziono armatę przeciwpancerną wz.36,która jest eksponowana w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.Obecnie na Bródnie znajduje się ostatnie w Warszawie Państwowe Gospodarstwo Rolne Bródno(ob.PGR Bródno Sp.z o.o.)znajdujące się w wyniku podziału Miejskiego Systemu Informacji dzielnicy Targówek na obszarze Zacisze(część terenów również w obszarze Targówek Mieszkaniowy).