Życiorys
Urodziła się w rodzinie polsko-żydowskiej.Była córką aktora specjalizującego się w rolach szekspirowskich,uchodzącego za gwiazdę początku XX wieku Ferdynanda Feldmana i aktorki teatralnej i śpiewaczki operowej Katarzyny Feldman z domu Sawickiej.Grała małe role od piątego roku życia.Po śmierci ojca(zm.3 czerwca 1919)matka kształciła ją w prywatnym lwowskim studio aktorskim prowadzonym przez aktora Janusza Strachockiego.W 1934 r.ukończyła gimnazjum im.Królowej Jadwigi we Lwowie;maturę zdała eksternistycznie,aby zdążyć na egzaminy do szkoły teatralnej.Po trzech latach nauki,w 1937 r.ukończyła Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej w Warszawie.Niedługo potem debiutowała w Teatrze Miejskim we Lwowie.W 1939 r.została zaangażowana do teatru w Łucku,jednak po wybuchu II wojny światowej wróciła do Lwowa.W 1942 r.została zaprzysiężona jako żołnierz Armii Krajowej.Pełniła w niej funkcję łączniczki.Na scenę teatru lwowskiego powróciła po wyzwoleniu miasta w 1944 r.Zagrała wówczas męską rolę Staszka w"Weselu"Wyspiańskiego,reżyserowanym przez Aleksandra Bardiniego.Po wojnie występowała w teatrach,między innymi Łodzi(przez kilkanaście lat była aktorką i pomocnikiem reżysera oraz reżyserem u Kazimierza Dejmka w Teatrze Nowym,występowała również w tamtejszym Teatrze Powszechnym),Katowic,Szczecina,Opola,Krakowa(w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie) i Poznania(w Teatrze Polskim oraz od 1983 r.w Teatrze Nowym).Zagrała również kilkanaście ról w spektaklach Teatru Telewizji,między innymi u Jerzego Antczaka,Andrzeja Barańskiego,Rudolfa Zioły,Olgi Lipińskiej i trzykrotnie u Izabelli Cywińskiej.W 1980 roku Służba Bezpieczeństwa wszczęła wobec aktorki sprawę operacyjnego rozpoznania o kryptonimie„Aranżerka”.Krystynę Feldman zaczęto nękać po tym,jak podpisała list w obronie autonomii Uniwersytetu im.Adama Mickiewicza w Poznaniu.Mimo kontroli korespondencji,częstych rewizji w mieszkaniu i wielu utrudnień w rozwoju kariery,aktorka nie dała się złamać.Jej mężem był 30 lat od niej starszy Stanisław Bryliński,zmarły w 1953 roku.Zmarła w swoim poznańskim mieszkaniu 24 stycznia 2007.Pochowano ją w alei Zasłużonych na cmentarzu Miłostowskim w Poznaniu.Zgodnie z życzeniem,złożono ją do grobu w kostiumie z ostatniego spektaklu monodramu"I to mi zostało".
Kariera filmowa
Już pierwsza filmowa rola dewotki w"Celulozie"(1953 r.)Jerzego Kawalerowicza na długo ukształtowała jej kinowe emploi.Podobną postać,wyraźnie jednak różnicowaną charakterologicznie,obdarzaną stale indywidualnym rysem,powtarzała w"Kaloszach szczęścia"(1958 r.)"Awanturze o Basię"(1959 r.)"Dwu żebrach Adama"(1963 r.)"Piekle i niebie"(1966 r.)"Czerwonym i złotym"(1969 r.)czy w"Głosie z tamtego świata"(1962 r.)Stanisława Różewicza,gdzie po raz pierwszy pojawiła się w roli nieepizodycznej.Stała się jedną z najbardziej wyrazistych aktorek drugiego i trzeciego planu.Na ekranie tworzyła różne,często sprzeczne wewnętrznie typy,w których groteska mieszała się z powagą,ekscentryczność ze spokojem,fizyczna słabość z siłą i charyzmą.Grała postaci hrabin("Godzina pąsowej róży",1963 r.)żebraczek("Mansarda",1963 r."Dwa księżyce,1993 r.)działaczek społecznych("Święta wojna",1965 r.)chłopek("Samotność we dwoje",1968 r.)pijaczek("Nad rzeką,której nie ma",1991 r.)oszustek(odcinek 4 serialu"Kapitan Sowa na tropie"),sędzin("Otello z M-2",1968 r.)czy królowych("Ubu król",2003 r.)Szerokiej publiczności dała się poznać dopiero w latach osiemdziesiątych,po roli zdziwaczałej ciotki głównego bohatera w"Yesterday"Radosława Piwowarskiego.Często współpracowała z młodymi,debiutującymi twórcami,w tym Janem Jakubem Kolskim("Pogrzeb kartofla"),Konradem Szołajskim("Człowiek z...") i Mariuszem Trelińskim("Łagodna").Masową popularność zyskała w wieku 83 lat,kiedy zagrała babcię Rozalię w popularnym serialu"Świat według Kiepskich".W 2004 roku,w wieku osiemdziesięciu ośmiu lat,wystąpiła po raz pierwszy w głównej roli.W"Moim Nikiforze"Krzysztofa Krauze wcieliła się w postać malarza Nikifora Krynickiego.Jej kreacja spotkała się z entuzjastycznym przyjęciem publiczności,krytyków oraz jurorów polskich i zagranicznych festiwali filmowych.Nikifor nie był jednak pierwszą męską rolą w jej dorobku.Oprócz wspomnianego wcześniej Staszka z"Wesela",w teatrze grała także role Kaja w"Królowej Śniegu" i pana Ciuciumkiewicza w"Domu otwartym".Feldman aktywnie wspierała działalność poznańskiego studenckiego Teatrzyku Towarzyskiego Jacka Kowalskiego.
Filmografia(wybór)
- 2006–2007:"Na dobre i na złe"(serial,odc.264,280,284)jako pani Kazia
- 2007 r."Ryś"jako Wizuch
- 2006 r."Przybyli ułani"jako Janikowa
- 2006 r."Dublerzy"(serial)jako babcia Gambini
- 2006 r."Dublerzy"jako babcia Gambini
- 2004 r."Mój Nikifor"jako Nikifor Krynicki
- 2004 r."Stara baśń"jako wróżka
- 2003 r."Ubu Król"jako królowa Rozamunda
- 2003 r."Stara baśń kiedy słońce było bogiem"jako wróżka
- 2003 r."Plebania"(serial)jako pani Gienia,woźna
- 2002 r."Na dobre i na złe"(serial,odc.102)jako pani Maria Lach
- 2002 r."Pianista"jako Żydówka
- 2002 r."Miodowe lata"jako sąsiadka Obrochtowa
- 2001 r."Boże skrawki"jako Wanda
- 2000 r."To ja,złodziej"jako babcia Piotra„Jajo”
- 1999–2005 r."Świat według Kiepskich"jako Rozalia Kiepska
- 1999 r."Ogniem i mieczem"jako Ukrainka
- 1998 r."Złoto dezerterów"jako łuczniczka Wilhelmina Koroniecka
- 1997 r."Pokój 107"(serial)jako sprzątaczka
- 1996 r."Maszyna zmian.Nowe przygody"jako sprzedawczyni rybek(odc.1)
- 1995 r."Horror w Wesołych Bagniskach"jako służąca
- 1995 r."Łagodna"jako ciotka starsza
- 1995 r."Ciemno"jako babka
- 1993 r."Człowiek z..."jako archiwistka MSW
- 1992 r."Mama Nic"jako asystentka
- 1991 r."Panny i wdowy"jako dyrektorka pensji(odc.3)
- 1991 r."Nad rzeką,której nie ma"jako Magotka
- 1991 r."Latające machiny kontra Pan Samochodzik"jako Zofia,gosposia Lejwody-Arizony
- 1990 r."Śmierć dziecioroba"jako stara pijaczka
- 1990 r."Pogrzeb kartofla"jako Maryśka,matka Gorzelaka
- 1989 r."Szklany dom"jako dozorczyni Bogdańska
- 1988 r."Mistrz i Małgorzata"jako Anuszka
- 1987 r."Pociąg do Hollywood"jako pani Krysia
- 1987 r."Rzeka kłamstwa"jako Bocianicha
- 1986 r."Na kłopoty...Bednarski"jako Tzarowa,gospodyni Bednarskiego
- 1984 r."Yesterday"jako ciotka„Ringa”
- 1984 r."Zabicie ciotki"jako Emilka
- 1981 r."Jan Serce"(serial,odc.3,6 i 7)jako sąsiadka Krukowskich
- 1977 r."Palace Hotel"jako staruszka na dworcu
- 1976 r."Czterdziestolatek"jako dyrygent orkiestry w Pałacu Młodzieży(odc.16)
- 1975 r."Kradzież"jako matka kolegi
- 1970 r."Abel,Twój brat"jako nauczycielka śpiewu
- 1970 r."Dzięcioł"jako panna Klara,sekretarka dyrektora
- 1969 r."Czerwone i złote"jako dewotka
- 1968 r."Samotność we dwoje"jako wiejska kobieta
- 1968 r."Otello z M-2"jako sędzia
- 1968 r."Weekend z dziewczyną"jako gospodyni
- 1968 r."Lalka"jako rajfurka,„opiekunka”Magdalenki
- 1967 r."Stawka większa niż życie"jako sekretarka profesora Reila
- 1967 r."Długa noc"jako kobieta z zepsutym zegarkiem
- 1967 r."Stajnia na Salvatorze"jako sąsiadka Teresy
- 1966 r."Piekło i niebo"jako pasażerka autobusu
- 1966 r."Sublokator"jako pielęgniarka
- 1965 r."Kapitan Sowa na tropie"(serial,odc.4)jako Kwiecińska
- 1964 r."Przerwany lot"jako urzędniczka
- 1963 r."Yokmok"jako gosposia
- 1962 r."Głos z tamtego świata"jako Hela Fabiańczykowa
- 1959 r."Wspólny pokój"jako dozorczyni
- 1958 r."Noc poślubna"jako swatka
- 1957 r."Kapelusz Pana Anatola"jako koleżanka z pracy
- 1953 r."Celuloza"jako dewotka
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski(11 listopada 2005)
- Srebrny Krzyż Zasługi(1955 r.)
- Odznaka Zasłużony Działacz Kultury(1966 r.)
- Honorowa Odznaka Miasta Łodzi(1966 r.)
- Odznaka Honorowa miasta Poznania(1979 r.)
- Order Uśmiechu przyznany przez Międzynarodową Kapitułę Orderu Uśmiechu w 2006 r.na wniosek dzieci z Poznania.Na prośbę Krystyny Feldman order miał być wręczony 14 lutego 2007,ale ze względu na śmierć aktorki nie doszło do ceremonii.Zarząd Kapituły pierwszy raz w historii tego odznaczenia wydał zgodę na przekazanie Orderu na ręce spadkobierców i uznał aktorkę za pełnoprawnego Kawalera Orderu Uśmiechu
- 2004 r.29 Festiwal Polskich Filmów Fabularnych:
- Nagroda za pierwszoplanową rolę kobiecą za"Mojego Nikifora"
| poprzedniczka:Katarzyna Figura |
| Najlepsza aktorka pierwszoplanowa na FPFF 2004 r.za"Mojego Nikifora" |
| następczynie:Karolina Gruszka Krystyna Janda |
- Polskie Nagrody Filmowe Orły:
- 2005 r.Najlepsza aktorka pierwszoplanowa za"Mojego Nikifora"
- 2001 r.Najlepsza aktorka drugoplanowa za"To ja,złodziej"
- Inne nagrody za rolę Nikifora Krynickiego w"Moim Nikiforze":
- najlepsza aktorka na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Autorskich w Rabacie
- najlepsza aktorka na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Pune w Indiach
- najlepsza aktorka na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Valladolid
- najlepsza aktorka na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Manili
- najlepsza aktorka na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Kijowie
- najlepsza aktorka na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Karlovych Varach
- Złota Kaczka, nagroda dla najpopularniejszej aktorki,przyznawana przez czytelników miesięcznika"Film"(2005 r.)
- "Gigant"roku 2004 według poznańskiego oddziału"Gazety Wyborczej"
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz