Biografia
Pochodził z mieszczańskiej,od kilku pokoleń spolonizowanej,rodziny żydowskiej.W 1919 roku został ochrzczony(uczęszczał na religię,także do spowiedzi i komunii).W 1927 r.rozpoczął naukę w gimnazjum w Warszawie.W 1929 r.założył grupę"Młoda Swastyka" i odbijał na hektografie pismo o tej samej nazwie.W latach 1932-36 studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim oraz romanistykę na Sorbonie.Równocześnie związał się z Kołem Polonistów UW i Kołem Socjologii Pozytywnej.Na początku studiów wstąpił do Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej,z którego wystąpił w 1934 r.Jego debiutem literackim był artykuł Kryzys zamiłowań estetycznych w piłsudczykowskiej"Kuźni Młodych"z 1932 r.W 1934 r.wraz z Ryszardem Matuszewskim i Włodzimierzem Pietrzakiem założył Klub Artystyczny„S”w wydawnictwie Hoesicka,do czego namówił ich pracujący w księgarni wydawnictwa subiekt Adam Bromberg.Działalność w Kole Polonistów,zdominowanym przez marksistę Stefana Żółkiewskiego,miała duże znaczenie w kształtowaniu światopoglądu Kotta(wówczas wziął udział w nielegalnej demonstracji komunistycznej,za co przesiedział kilka dni w areszcie).W 1936 r.przeszedł kurs podchorążówki w Zambrowie.Po odbyciu rocznej służby pracował krótko w Państwowym Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.W czerwcu 1939 r.poślubił Lidię Steinhaus,córkę Hugona.Uczestniczył w kampanii wrześniowej 1939 r.Następnie mieszkał w Warszawie,po stronie aryjskiej,ukrywając swoje żydowskie pochodzenie.Od 1943 r.był członkiem PPR,od 1944 r.oficerem AL i redaktorem konspiracyjnego czasopisma"Młoda Demokracja".Po wojnie blisko związany z władzą komunistyczną,współzałożyciel i redaktor lewicowego tygodnika"Kuźnica"organu PPR dla intelektualistów.(1945-48).W 1948 r.współzałożyciel Instytutu Badań Literackich PAN.Był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.W latach pięćdziesiątych atakował"wrogów"socjalizmu od Kościoła katolickiego,zbrojnego podziemia i gen.Andersa po"reakcyjnych"twórców.Dyskredytował m.in.dorobek Zygmunta Krasińskiego,Stanisława Wyspiańskiego,Stefana Żeromskiego,Henryka Sienkiewicza i Josepha Conrada.Gwałtownie atakował wymowę"Lorda Jima"Conrada,widząc w głoszonych w nim ideałach heroizmu i honoru wzór"niebezpiecznej"ideologii,wyznawanej później przez żołnierzy AK,którą oskarżał o faszyzację.Krytykował"Kamienie na szaniec"Aleksandra Kamińskiego,uważając je za groźną książkę,na której wychowało się pokolenie kondotierów.Ewa Siedlecka,wspominając o jego działalności we wczesnych latach 50,określiła go mianem"cynicznego młodego marksisty".Po V Zjeździe Związku Literatów Polskich w 1949 r.który uczynił socrealizm obowiązującą doktryną,skoncentrował na działalności dydaktycznej oraz badaniu twórczości Stanisława Trembeckiego.Był profesorem Uniwersytetu Wrocławskiego(1949-1952) i Uniwersytetu Warszawskiego(1952-1969).W 1957 r.wystąpił z PZPR i związał się ze środowiskami kontestującymi rzeczywistość PRL-u,a w 1964 r.podpisał List 34 skierowany przeciwko cenzurze.W działalności krytycznoliterackiej skoncentrował się na Szekspirze,stając się z czasem światowej sławy znawcą tematu.W 1966 r.wyjechał do Stanów Zjednoczonych,gdzie wykładał na Uniwersytecie Yale i Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley.Po wydarzeniach marca 1968 r.został przez władze PRL pozbawiony tytułu profesora i wystąpił o azyl w USA.Od 1969 r.wykładał na Nowojorskim Uniwersytecie Stanowym w Stony Brook(do emerytury w 1983 r.)W 1979 roku otrzymał obywatelstwo amerykańskie.Publikował książki i artykuły,m.in.w"The New Republic","Partisan Review","The New York Review","Theater Quarterly"czy"The Drama Review",współpracował też z londyńskimi"Wiadomościami".W 1976 r.został głównym dramaturgiem w Burgtheater w Wiedniu.Po przejściu na emeryturę wykładał jeszcze w The Getty’s Center w Santa Monica.Członek honorowy Modern Language Association of America,członek prestiżowego Stowarzyszenia Phi Beta.W ostatnich latach życia publikował w"Tygodniku Powszechnym","Zeszytach Literackich","Dialogu" i "Twórczości".Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.Archiwum Jana Kotta znajduje się w Archiwum Emigracji w Bibliotece Uniwersyteckiej w Toruniu.W 1949 roku Prezydent RP Bolesław Bierut nadał mu Order Sztandaru Pracy II klasy.
Publikacje
- Podwojony świat(1936 r.)(zbiór wierszy)
- Mitologia i realizm.Szkice literackie(1946 r.)
- Węgiel(1946 r.)(publicystyka)
- Po prostu.Szkice i zaczepki(1946 r.)
- O społecznym awansie(1947 r.)(publicystyka)
- O"Lalce"Bolesława Prusa(1948 r.)
- Szkoła klasyków(1949 r.)
- Nowy Świętoszek(1950 r.)(komedia,razem ze Stanisławem Dygatem)
- Trembecki w świetle rękopisów i pierwodruków(1950 r.)
- Trwałe wartości literatury polskiego Oświecenia(1951 r.)
- Wiktor Hugo pisarz walczący(1952 r.)
- Jak wam się podoba(recenzje teatralne,cz.1 1955 r.cz.2 1957 r.cz.3 1962 r.)
- Postęp i głupstwo.Szkice(t.1 Publicystyka.Notatki z podróży 1945-1956,tom 2 Krytyka literacka.Wspomnienia 1945-1956,1956 r.)
- Szkice o Szekspirze(1961 r.)
- Szekspir współczesny(1965 r.)
- Aloes.Dzienniki i małe szkice(1969 r.)
- Zjadanie bogów.Szkice o tragedii greckiej(1986 r.)
- Kamienny potok.Szkice(1981 r.)
- Przyczynek do biografii(1990 r.)
- Pisma wybrane(tom 1-3,1991 r.)
- Płeć Rozalindy.Interpretacje.Marlowe,Szekspir,Webster,Büchner,Gautier(1992 r.)
- Nowy Jonasz i inne szkice(1994 r.)
- Bajeczki dla Lidusi(1994 r.)
- Kadysz.Strony o Tadeuszu Kantorze(1997 r.)
- Lustro.O ludziach i teatrze(2000 r.)
- Powiastki dla wnuczek(2002 r.)
- tłumaczenie Ladacznicy z zasadami Sartre'a
Najważniejsze nagrody- Nagroda Państwowa II stopnia w dziedzinie literatury
- 1964 r.Nagroda im.Herdera
- 1985 r.amerykańska nagroda George'a G.Nathana dla najlepszego krytyka teatralnego roku
- 1988 r.nagroda Sekcji Krytyków Teatralnych Polskiego Ośrodka ITI(Międzynarodowego Instytutu Teatralnego)za Zjadanie bogów
|
|
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz