Życiorys
Urodził się 20 kwietnia 1910 w Warszawie w rodzinie inteligenckiej, był synem Ludwika Dobraczyńskiego,urzędnika, i Walerii z Markiewiczów.Uczęszczał do Gimnazjum im.św.Stanisława Kostki w Warszawie,Gimnazjum im.Joachima Lelewela i Gimnazjum im.Adama Mickiewicza,gdzie w 1928 r.zdał maturę.Następnie studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim,po roku przeniósł się jednak do Wyższej Szkoły Handlowej,którą ukończył w 1932 r.W czasie studiów związał się z chrześcijańską organizacją studencką Iuventus Christiana i jej czasopismem„Iuventus Christiana”,w którym debiutował(1934 r.) i z którym związany był do 1936 r.Po studiach zatrudnił się na krótko jako urzędnik Wydziału Opieki Społecznej Urzędu Miejskiego,w 1935 r.przeniósł się jednak do Lublina,gdzie pracował w Międzykomunalnym Związku Opieki Społecznej.W tym samym roku ożenił się z Danutą Kotowicz.W czasie pobytu w Lublinie prowadził wykłady zlecone dla Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.Współpracował też z wydawanym na KUL miesięcznikiem„Prąd”.W okresie tym związał się z ruchem narodowym,był członkiem Stronnictwa Narodowego.Został członkiem Zrzeszenia Pisarzy Katolickich.Pisał wtedy dla prasy katolickiej i narodowej,w związanym z ONR ABC piśmie kulturalnym„Prosto z Mostu”(w latach 1936–1939),w„Myśli Narodowej”(w latach 1936–1939) i poznańskiej„Kulturze”(w latach 1937–1939).W 1938 r.powrócił do Warszawy,gdzie objął posadę referenta w Stowarzyszeniu Kupców Polskich.Walczył w kampanii wrześniowej,służąc w 2 Pułku Strzelców Konnych.W czasie okupacji hitlerowskiej przebywał w Warszawie,pracował(od 1941 r.)w Wydziale Opieki Społecznej Zarządu Miejskiego.Od grudnia 1939 r.był współredaktorem pisma„Walka”,organu prasowego NOW i Zarządu Głównego Stronnictwa Narodowego,(którego był członkiem)oraz dodatku do„Walki”„Żołnierz Wielkiej Polski”.„Walkę”założył w grudniu 1939 r.razem ze Stanisławem Piaseckim.Inne czasopisma,które redagował w czasie okupacji,to„Sprawy Narodu”jako kierownik działu kulturalnego 1943–1944,„Głos Ojczyzny”pismo skierowane do Polaków wywiezionych do Niemiec.Współpracował też z czasopismami„Prawda” i „Prawda Młodych”(1942-1944).Był współpracownikiem Żegoty.Dzięki jego determinacji uratowano ok.500–700 żydowskich dzieci.Jako oficer NOW i AK brał udział w powstaniu warszawskim,początkowo jako oficer sztabu Grupy„Północ”na Starym Mieście kierował wtedy oddziałem Biura Informacji i Propagandy(BiP)Armii Krajowej.Po likwidacji Grupy„Północ”od 6 września kierował BiP-em na Mokotowie.Redagował też„Komunikat informacyjny”BiP.Został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami.Po kapitulacji przebywał w niemieckich obozach jenieckich w Bergen-Belsen,a następnie w Grossborn i Sandbostel.Po wyzwoleniu z obozu jenieckiego powrócił do Polski w maju 1945 r.W tym samym roku został członkiem ZLP.W latach 1945–1946 był redaktorem związanego z narodowo-katolickim Stowarzyszeniem„Pax”tygodnika„Dziś i Jutro”.W latach 1953–1956,po przejęciu pisma przez prokomunistycznych dziennikarzy katolickich związanych z„Pax”-em,przewodniczył komitetowi rady redakcyjnej„Tygodnika Powszechnego”.W latach 1952–1956 był posłem na Sejm PRL I kadencji z ramienia Stowarzyszenia„Pax”.W 1949 r.był delegatem Krajowej Rady Obrońców Pokoju na Kongres Obrońców Pokoju w Paryżu.Po przemianach politycznych w PRL w 1956 r.współredagował czasopisma„Słowo Powszechne”,„Kierunki” i „Wrocławski Tygodnik Katolicki”.W tym ostatnim prowadził stały cykl felietonów Z tygodnia na tydzień.Działał w wielu organizacjach i stowarzyszeniach od 1958 r.należał do Polskiego PEN Clubu,w latach 1966–1970 był członkiem Zarządu Głównego Związku Literatów Polskich,od 1968 r.był przewodniczącym Rady Stowarzyszenia ZAiKS,od 1980 r.wiceprezesem Rady Naczelnej Zarządu Głównego ZBoWiD.Należał też do Stowarzyszenia Kultury Europejskiej(SEC)od 1977 r.był członkiem jego Rady Wykonawczej,a w 1981 r.wiceprezesem Oddziału Polskiego.Przez cały okres istnienia PRL wspierał władze komunistyczne.Jednym z ważniejszych elementów jego działalności społeczno-politycznej była funkcja członka prezydium Frontu Jedności Narodu,którą pełnił w latach 1970–1983.W 1982 r.został przewodniczącym Tymczasowej Rady Krajowej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego(PRON),powołanej w związku ze stanem wojennym przez władze PRL w latach 1983–1989 był przewodniczącym Rady Krajowej tej organizacji.W 1983 r.został wybrany w skład Krajowej Rady Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej.W latach 1985–1989 ponownie został posłem na Sejm.W październiku 1988 r.awansowany do stopnia generała brygady w stanie spoczynku.Nominację wręczył w Belwederze przewodniczący Rady Państwa PRL,I sekretarz KC PZPR gen.armii Wojciech Jaruzelski.Po 1989 r.nie angażował się w działalność polityczną.Zmarł w Warszawie 5 marca 1994.
Odznaczenia i nagrody
Otrzymał wiele polskich i zagranicznych nagród i odznaczeń.
Do ważniejszych należą:
- 1944 r.Polska Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami
- 1949 r.Polska Nagroda im.Włodzimierza Pietrzaka
- 1951 r.Polska Złoty Krzyż Zasługi
- 1954 r.Polska Nagroda im.Włodzimierza Pietrzaka
- 1954 r.Polska Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- 1969 r.Polska Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- 1970 r.Polska Nagroda Państwowa II stopnia za osiągnięcia literackie
- 1970 r.Polska Nagroda im.Włodzimierza Pietrzaka
- 1972 r.RFN nagroda im.R.Schneidera za osiągnięcia literackie Hamburg
- 1977 r.Polska nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za osiągnięcia literackie
- 1979 r.Polska nagroda Przewodniczącego Komitetu do Spraw Radia i Telewizji I stopnia za osiągnięcia literackie
- 1980 r.Polska Nagroda im.Włodzimierza Pietrzaka
- 1980 r.Polska nagroda miasta Warszawy za osiągnięcia literackie
- 1980 r.Włochy nagroda miasta Prato za osiągnięcia literackie
- 1982 r.Polska Order Sztandaru Pracy I klasy
- 1984 r.Polska Order Budowniczych Polski Ludowej
- 1985 r.Polska Krzyż Srebrny Krzyż Virtuti Militari
- 1985 r.Włochy nagroda miasta San Remo za osiągnięcia literackie
- 1985 r.NRD nagroda im.O.Nuschke za osiągnięcia literackie
- 1986 r.Polska Nagroda Państwowa I stopnia za całokształt twórczości
- 1986 r.Polska nagroda im.B.Piaseckiego
- 1993 r.Izrael medal„Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”przyznawany przez instytut Yad Vashem w Jerozolimie za pomoc Żydom w czasie okupacji hitlerowskiej odebrany w Warszawie
Był autorem licznych opowiadań,szkiców literackich,powieści i wspomnień.Jego twórczość charakteryzuje się tradycyjną formą narracyjną,a w warstwie problemowej podejmuje tematykę metafizyczną oraz moralną,starając się opierać ją na katolickim nauczaniu moralnym.Fabuła miewa posmak melodramatyczny lub sensacyjny,charakteryzuje się pewnym rozmachem i inwencją w sferze konstrukcji.Negatywne reakcje krytyki w tym katolickiej,wywoływała jednak nadmierna typowość i schematyzm w ukazywaniu wyborów moralnych jednostek.Debiutował jako eseista w 1934 r.na łamach czasopisma„Iuventus Christiana”(nr 2,1932 r.)artykułem Z rozważań o Biblii.Przed wojną wydał studium Bernanos powieściopisarz(Lublin 1937 r.) i Lawa Gorejąca. Studium o Papinim(Poznań 1939 r.)napisał też pierwszą powieść(Ottonowa obietnica),powstałą ok.1938 r.a nagrodzoną w konkursie Instytutu Akcji Katolickiej jej rękopis uległ zniszczeniu podczas wojny,lecz fragmenty opublikowano w 1946 r.w„Polsce Zachodniej”(nr 50/51).Popularność przyniosły mu realistyczne powieści o tematyce okupacyjnej pisane w latach wojny W rozwalonym domu(1946 r.)oraz Najeźdźcy(w dwóch częściach,1946–1947).W rozwalonym domu mówi o religijności i walce harcerzy w powstaniu warszawskim,w powieści Najeźdźcy o wydarzeniach wojennych ukazanych jako złożona,wielowątkowa panorama.Fabuła tego utworu koncentruje się wokół postaci oficerów niemieckich,pokazując też duchową przemianę jednego z nich pod wpływem katolicyzmu,co ma ilustrować poglądy Dobraczyńskiego dotyczące możliwości duchowego odrodzenia narodu niemieckiego po wojnie.Powieść A znak nie będzie mu dany(1957 r.)podobnie jak Dłonie na murze(1960 r.) i Doścignięty(1967 r.)stanowiły kontynuację problematyki poruszonej w powieściach wojennych wraz z nowymi próbami określenia relacji Niemiec powojennych względem przeszłości.Wiele jego powieści opiera się na motywach biblijnych.Tworzą one cykl powieściowy,do którego należą Wybrańcy gwiazd(1948 r.)o Jeremiaszu,Pustynia(1955 r.)opowiadająca o Mojżeszu,Cień Ojca(1977 r.)o św.Józefie,Święty miecz(1949 r.)o św.Pawle.Bardzo poczytne były wydane w 1951 r.Listy Nikodema,pośrednio opowiadające dzieje samego Chrystusa,przedstawiające uczonego faryzeusza skłaniającego się ku przyjęciu chrześcijaństwa pod wpływem rozważań nad sensem ludzkiego cierpienia.Tematykę historii Kościoła podejmował w powieściach Klucz mądrości(1951 r.) i Przyszedłem rozłączyć(1959 r.)mówiących o chrześcijaństwie w Europie i w Azji na przełomie XII i XIII wieku.Błękitne hełmy na tamie(1965 r.) i Spalone mosty(1969 r.)mówią o Kościele współczesnym w konfliktach społecznych i politycznych krajów rozwijających się.Natomiast powieścią Wyczerpać morze(1961 r.)próbował dokonać wglądu w przyszłość,rozważając,jak może wyglądać Kościół w przyszłości i jaką rolę odegrają w nim chrześcijanie z Afryki.Powieści z dziejów polskich to Kościół w Chochołowie(1954 r.)o powstaniu chochołowskim,Piąty akt(1962 r.)o Traugutcie i Bramy Lipska(1976 r.)o ks.Józefie Poniatowskim.W latach 80 napisał poświęconą Romanowi Dmowskiemu powieść Spadające liście,którą wydano dopiero w 2010 r.(w stulecie urodzin autora),gdyż wcześniej nie było to możliwe ze względów politycznych.Był również autorem wielu powieści obyczajowych i opowiadań,a także dramatu Przędziwo Joanny(1948 r.)Jego zainteresowania literackie obejmowały studia o Bernanosie(1937 r.) i o Papinim(1939 r.)oraz zbiory esejów o literaturze katolickiej Gwałtownicy(1951 r.)Książki,idee i człowiek(1955 r.)Wielkość i świętość(1958 r.)Historii Kościoła poświęcił pięciotomowy cykl Głos czasu(1966–1974).Był także jednym z tłumaczy pism św.Teresy od Dzieciątka Jezus.Jeszcze przed wojną przetłumaczył powieść Mauriaca Pielgrzymi(Poznań 1936 r.Warszawa 1957 r.)Napisał scenariusz i dialogi do filmu"W cieniu nienawiści"(1985 r.wzorowanego na opowiadaniu Ewa,razem z Wojciechem Żółtkowskim),był współautorem scenariusza do filmu"Miasteczko"(1958 r.wzorowanego na utworze Odpust),a także współautorem scenariusza do serialu dla młodzieży"Karino" i filmu"Karino"(1976 r.)Istnieje kilka wydań zbiorowych jego dzieł.Jego utwory przede wszystkim Listy Nikodema,przetłumaczono na kilkanaście języków.
Publikacje książkowe
- A to jest zwycięzca:opowieść o Zygmuncie Szczęsnym(1986 r.)
- A zebrany stał się jedno:szkice historyczne z XVIII-XX w.(1974 r.)
- A znak nie będzie mu dany(1957 r.)
- Bernanos powieściopisarz(1937 r.)
- Błękitne hełmy na tamie(1965 r.)
- Brama niebios(1994 r.)
- Bramy Lipska(1976 r.)
- ...byśmy ten Pański dźwignęli świat(1980 r.)
- Cień Ojca(1977 r.)
- Czas letnich chrześcijan:szkice historyczne z poł.XVI-XVIII w.(1973 r.)
- Dłonie na murze(1960 r.)
- Dmowski i katolicyzm(1947 r.)
- Doba krucjat:szkice historyczne z XI-XIII w.(1968 r.)
- Doścignięty(1967 r.)
- Drzewa chodzące(1953 r.)
- Dwa stosy(1947 r.)
- Dwudziesta brygada(1956 r.)
- Dzieci Anny(1983 r.)
- Ewa(1985 r.)
- Głosy czasu:szkice historyczne(1966 r.)
- Gra w wybijanego: wspomnienia(1962 r.)
- Grom uderza po raz trzeci(1985 r.)
- Gwałtownicy:eseje(1951 r.)
- ...I jak Pan serca mego żąda(modlitewnik,1978 r.)
- Jak drzewa z tajgi...(1986 r.)
- Jak węgiel jeszcze zielony(1973 r.)
- Jezus Chrystus i Jego apostołowie(1953 r.)
- Judyta i klocki(1963 r.)
- Klucz mądrości(1951 r.)
- Kościół w Chochołowie:powieść(1954 r.)
- Książki,idee i człowiek(1955 r.)
- Kto was zabije...powieść(1985 r.)
- Lawa gorejąca:studium o Janie Papinim(1939 r.)
- Lepsza cząstka:opowieść o Franciszce Siedliskiej(1949 r.)
- Listy do Zofii Kossak(2010 r.)
- Listy Nikodema(1952 r.)
- Literatura bolszewicka(1986 r.)
- Magdalena(1988 r.)
- Małżeństwo Anny(1981 r.)
- Manna i chleb(1954 r.)
- Marcin powraca z daleka(1967 r.)
- Miara wybranych(1985 r.)
- Mocarz: opowieść o św.Andrzeju Boboli(1947 r.)
- Moje boje i niepokoje(1964 r.)
- Najeźdźcy(1946 r.)
- Największa miłość:opowiadania(1950 r.)
- Nędze wydziedziczonego króla(1975 r.)
- Nieistniejące konflikty(1937 r.)
- Niepotrzebni(1964 r.)
- Niezwyciężona armada(1960 r.)
- Nim ziemia powstała...(1976 r.)
- Notatki z kraju przyjaciół(1973 r.)
- Notatnik podróżny(1955 r.)
- O każdego człowieka(1987 r.)
- Odpust(1958 r.)
- Opowiadania(1955 r.)
- Pacierz,co płacze i piorun,co błyska(1983 r.)
- Piąty akt(1962 r.)
- Pikuś(dla dzieci 1986 r.)
- Przędziwo Jolanty(dramat 1948 r.)
- Przyszedłem rozłączyć…(1959 r.)
- Ptaki śpiewają,ryby słuchają(1987 r.)
- Pustynia(1955 r.)
- Rozdarty kościół:szkice historyczne z XIV w.-poł.XVI w.(1970 r.)
- Samson i Dalila(1979 r.)
- Skąpiec Boży(1946 r.)
- Spadające liście(2007 r.)
- Spalone mosty(1969 r.)
- Spotkania Jasnogórskie(1979 r.)
- Sprawy ludzi mocnych(1978 r.)
- Straszny dom:opowiadania(1947 r.)
- Stworzenie i naprawa(1956 r.)
- Szata godowa:powieść(1947 r.)
- Śladem olbrzymów(1937 r.)
- Świat popiołów(1986 r.)
- Święty miecz:powieść(1948 r.)
- Tajemnica gawronka(1986 r.)
- Tak biały jak czerwona jest krew(1972 r.)
- Tak traktuję moich przyjaciół(1990 r.)
- Truciciele(1974 r.)
- Tylko w jednym życiu(1970 r.)
- W co wierzę?(1970 r.)
- W Państwie Środka:notatki z podróży do Chin(1987 r.)
- W rozwalonym domu(1946 r.)
- Wielkość i świętość:eseje(1958 r.)
- Wybrańcy gwiazd(1948 r.)
- Wyczerpać morze(1961 r.)
- Ziemia Ewangelii(1983 r.)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz