Leżące na terenie dzielnicy stare osady i wsie(Służew,Służewiec,Wolica,Kabaty,Imielin(osiedle w Warszawie),Wyczółki,Moczydło,Dąbrówka,Pyry)mają wielowiekową przeszłość.Jednak dopiero po 1977 roku zaczęły na
ich terenie powstawać osiedla mieszkaniowe i bloki z tzw.wielkiej płyty.Wybudowano je na ziemi,która w prehistorii tak zresztą jak i większa część lewobrzeżnej Warszawy była pustką osadniczą.Na terenie Moczydła i Lasu Kabackiego znaleziono niedawno krzemienne narzędzia do obróbki skóry sprzed około 6 tys.lat p.n.e.(mezolit).Potem jednak długo nie było tutaj niczego oprócz lasów i dopiero urna z okresu kultury łużyckiej(1300–400 r.p.n.e.)znaleziona na Służewie pozwala domyślać się
kiedy na terenie współczesnego Ursynowa rozpoczęło się osadnictwo.Około 1065 r.w Służewie benedyktyni z Mogilna koło Kruszwicy ulokowali ośrodek misyjny.Przesiedlił ich książę Konrad I mazowiecki,który oddał Służew swemu rycerzowi Gotardowi jako villa militari,w zamian za obronę tych ziem przed Prusami,Litwinami i Jaćwingami,a także jako zapłatę.W 1238 r.w Służewie założono parafię i kościół św.Katarzyny,które istnieją do dziś i są uznawane za najstarsze w całej Warszawie.Służew leżał wtedy u ujścia Potoku Służewieckiego do Wisły,płynącej u samych stóp dzisiejszej Skarpy Warszawskiej.W jego pobliżu znajdował się bród,którym wiódł szlak handlowy z południa Francji do Kijowa.Na początku XVI wieku przy kościele powstała szkoła parafialna,a z czasem także sierociniec,dom starców i niewielki szpital.W XIV wieku do potomków Gotarda rodziny Służewskich herbu Radwan należało już 17 miejscowości ulokowanych na terenie dzisiejszego Ursynowa.Dwa stulecia później,w XVII i XVIII wieku ich coraz bardziej rozdrobnioną własność stopniowo wykupywali magnaci,coraz liczniej rezydujący w nowej stolicy Polski Warszawie.Służew nabyli ówcześni właściciele Wilanowa Sobiescy.Niedługo później w okolicy powstały także majątki Leszczyńskich,Radziwiłów
i innych rodów.Płody rolne zbierane na tym obszarze żywiły mieszkańców
rozwijającej się Warszawy,z lokatorami arystokratycznych rezydencji
włącznie. Ich"rekreacyjnym zapleczem"były wykupywane tutejsze wsie.Po potopie szwedzkim zaczęto tu wytwarzać mocne i bardzo poszukiwane cegły.Rosła liczba cegielni,a tradycja ich wyrobu przetrwała aż do połowy XX wieku.W 1898 roku dla obsługi transportowej lokalnych cegielni założono linię kolejki wąskotorowej biegnącej od warszawskich Rogatek Mokotowskich do Piaseczna i Góry Kalwarii.W pobliżu kościoła św.Katarzyny w 1817 roku Stanisław Kostka Potocki wybudował rekreacyjny pałacyk Gucin.Po jego śmierci wdowa po nim założyła Gucin Gaj,znany i podziwiany ogród pomnik,w którym drzewom towarzyszyły
obeliski i kamienie poświęcone słynnym Polakom.Ogród został zniszczony
podczas drugiej wojny światowej.Ursynów,od którego wzięła miano cała dzisiejsza dzielnica,powstał w latach 1775–1780.Początkowo nosił nazwę Rozkosz,nadaną dla upamiętnienia miesiąca miodowego Stanisława Kostki Potockiego i Aleksandry z Lubomirskich.W 1822 r.Rozkosz kupił Julian Ursyn Niemcewicz,który bardzo chciał nazwę folwarku przez pamięć swego pobytu w
Stanach Zjednoczonych zmienić na"Amerykę"lub"Waszyngton".Od tego
pomysłu odstąpił pod wpływem przyjaciół,którzy ostrzegali go,że"nazwisko wolnego kraju wzięte będzie za bunt i sprzysiężenie"przez
zaborcę.Ostatecznie folwarczek został nazwany Ursynowem od rodowego przydomku swego właściciela.Do Ursynowa przybywało wielu znamienitych gości,wśród nich także młody Juliusz Słowacki.W jednym z listów do matki poeta opisał Niemcewicza,a także jego dom i
ogród"zarosły wielkimi drzewami,bardziej do dzikiego lasu niż do
ogrodu podobny".Kolejny właściciel Ursynowa wnuk Zygmunta Krasińskiego Adam ofiarował w 1906 roku 120 hektarowy folwark Ursynów,włącznie z istniejącym do dziś pałacem,Polskiej Macierzy Szkolnej.Pół wieku później teren ten objęła Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego.W roku 1912,powstaje tu Pierwsza Ursynowska Drużyna Harcerzy im.Juliana Ursyna Niemcewicza.Jej drużynowym był harcmistrz Władysław Olędzki
Harcerz Rzeczypospolitej.W 1929 roku Pierwsza Ursynowska liczyła 61
harcerzy w 6 zastępach.W 1928 roku dziesiątka harcerzy z Pierwszej
Ursynowskiej Drużyny Harcerzy reprezentowała Polskę na Międzynarodowym
Zlocie Skautów Wodnych w Budapeszcie zajmując pierwsze miejsce w klasyfikacji ogólnej.Aleksander Kamiński
opisał później ich osiągnięcia w swojej książce pt."Narodziny
dzielności"(Warszawa,1947 r.)Tradycję ursynowskich harcerzy
kontynuuje Hufiec ZHP Warszawa Ursynów i Ursynowski Hufiec Harcerzy"Rawicz".W 1934 roku skrajem Ursynowa przeciągnięto linię kolejową Warszawa-Radom,a tuż obok zbudowano międzynarodowe lotnisko Okęcie,obecnie nazywane Lotniskiem Chopina.Od 1937 r.w Pyrach znajdował się tajny ośrodek Biura Szyfrów(Referat Niemiecki,BS-4).W 1938 roku do Warszawy włączono wsie Służew i Służewiec,gdzie został zbudowany nowoczesny hipodrom.Z kolei prezydent Warszawy Stefan Starzyński wykupił dla stolicy Las Kabacki,wykorzystując na ten cel fundusze uzyskane z miejskich obligacji.Dziś
jest to rezerwat przyrody nazwany imieniem Starzyńskiego.W latach II wojny światowej,a przede wszystkim w czasie powstania warszawskiego,wielu mieszkańców terenów wchodzących w skład obecnej dzielnicy Ursynów,walczyło w oddziałach pułku AK"Baszta",a mogiły powstańców tworzą oddzielną kwaterę na parafialnym cmentarzu w
Pyrach.Pomnik głaz upamiętniający natarcie batalionu Karpaty pułku"Baszta"na koszary SS na Służewcu stanął po wojnie przed bramą główną Torów Wyścigów Konnych.
Ważniejsze obiekty w obrębie dzielnicy |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz