czwartek, 26 maja 2016

Tadeusz Fijewski

Ur.14 lipca 1911 w Warszawie,zm.12 listopada 1978 tamże polski aktor teatralny,filmowy i telewizyjny oraz radiowy.


Życiorys
Urodził się i wychował na warszawskim Powiślu;miał dziesięcioro rodzeństwa,a w domu panowała bieda.Był synem Wacława(malarza pokojowego) i Marianny z Lubańskich.Pochodził z robotniczego Powiśla,rodzina Fijewskich nie mogła więc legitymować się tradycjami artystycznymi,niemniej zarówno siostra Barbara Fijewska,jak i brat Włodzimierz Fijewski także związali swoje losy z teatrem.
II Rzeczpospolita
Zadebiutował w 1921 r.jako statysta w"Chorym z urojenia"Moliera,w Teatrze Polskim w Warszawie,kierowanym przez jego założyciela Arnolda Szyfmana.Aktorem Teatru Polskiego był następnie aż do śmierci w 1978 r.Po debiucie występował w spektaklach amatorskich i przedstawieniach dla dzieci,a od 1927 r.również w filmie.Na ekranie zadebiutował jako szesnastoletni laureat konkursu zorganizowanego przez dziennik„ABC”w filmie"Zew morza"w reż.Henryka Szaro,wcielając się w rolę dziesięcioletniego Stacha.W 1927 r.po nieudanym podejściu do aktorskiego egzaminu eksternistycznego,podjął przerwaną naukę w gimnazjum,nadal występując na scenie i w filmach.W 1936 r.ukończył Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej w Warszawie.Po studiach aktorskich grał w objazdowym Teatrze dla Dzieci„Płomyku” i „Płomyczku”.Do września 1939 r.był związany ponadto z warszawskimi scenami Teatru Malickiej i Teatru Ateneum oraz teatrem w Sosnowcu.
II wojna światowa
Po wybuchu II wojny światowej zgłosił się do Wojska Polskiego,ale do służby nie został powołany.W czasie wojny był więźniem obozów koncentracyjnych Oranienburg i Dachau.Po uwolnieniu z obozów w 1941 r.pracował w warszawskich barach,współpracował z AK.Uczestniczył w powstaniu warszawskim,a po jego upadku był więziony w obozach jenieckich na terenie III Rzeszy.Po wyjściu na wolność był aktorem teatru powstańczego BIiP AK(1944 r.)Leona Schillera oraz członkiem zespołu estradowego stworzonego przez Kazimierza Krukowskiego,który występował w polskich obozach na terenie okupowanych Niemiec.
Powrót do Polski
W 1945 r.powrócił do Polski.Występował na deskach teatrów w Toruniu,Łodzi i Warszawie.Aktor teatrów warszawskich:Nowego(1947–1949),Narodowego(1949–1954),Współczesnego(1954–1968) i Polskiego(1968–1978).Wystąpił w ponad 50 filmach.Pracował z takimi aktorami jak:Józef Kalita,Iwa Młodnicka,Marek Obertyn,Ryszard Ostałowski czy Krzysztof Zaleski.Występował w radiowej powieści"Matysiakowie"oraz w radiowym Teatrze Eterek Jeremiego Przybory w roli Mundzia,syna wdowy Eufemii,granej przez Irenę Kwiatkowską.W pamięci widzów pozostaje jako Rzecki w"Lalce"w reż.Wojciecha Jerzego Hasa oraz Kuba w"Chłopach" w reż.Jana Rybkowskiego i stary Czereśniak w serialu telewizyjnym"Czterej pancerni i pies"w reż.Konrada Nałęckiego.Jego żoną była Helena Makowska-Fijewska.Został pochowany wraz z żoną w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Role teatralne(wybór)
Sezon 1945/46 Teatr Ziemi Pomorskiej w Toruniu(dyr.Wilam Horzyca)

•"Sen nocy letniej"Williama Szekspira Dudka
•"Major Barbara"Adolf Ciusins
•"Szczęśliwe dni"Bernard Gassin
Sezon 1946/47 Teatr Wojska Polskiego w Łodzi(dyr.Leon Schiller)

•"Cud mniemany,czyli Krakowiacy i Górale"Wojciecha Bogusławskiego Świstos
Sezon 1947/48 i 1948/49 Teatr Nowy w Warszawie(dyr.Marian Meller)

•"Wesele Figara"Pierre’a de Beaumarchais’go Don Guzman Gąska(1947 r.)
•"Rewizor"Nikołaja Gogola Piotr Iwanowicz Bobczyński(1947 r.)
•"Słomkowy kapelusz"Eugene’a Labiche’a Bobin(1948 r.)
•"Zemsta nietoperza"Johanna Straussa Książę Gigi(1949 r.)
Sezon 1949/50–1955/56 Teatr Narodowy w Warszawie

•"Jegor Bałyczow i inni"Maksyma Gorkiego w reż.Władysława Krasnowieckiego(1949 r.)
•"Sułkowski"Stefana Żeromskiego Zalesiak(1951 r.)
•"Rewizor"Nikołaja Gogola Chlestakow(1952 r.)
•"Bobrowe futro"Gerharta Hauptmanna Krueger(1953 r.)
•"Niemcy"Leona Kruczkowskiego Juryś(1955 r.)
Sezon 1956/57–1967/68 Teatr Współczesny w Warszawie

•"Czekając na Godota"Samuela Becketta Gogo(1957 r.)
•"Historia fryzjera Vasco"Georges’a Schehade’a Cezar(1961 r.)
•"Kariera Artura Ui"Bertolta Brechta Fish(1962 r.)
•"Trzy siostry"Antona Czechowa Fierapont(1963 r.)
•"Dożywocie"Aleksandra Fredry Twardosz(1963 r.)
•"Androkles i lew"George’a Bernarda Shawa Androkles(1964 r.)
•"Tango"Sławomira Mrożka Wuj Eugeniusz(1965 r.)
•"Dwa teatry"Jerzego Szaniawskiego Ojciec(1968 r.)
Sezon 1968/69–1977/78 Teatr Polski w Warszawie

•"Martwe dusze"Nikołaja Gogola Pluszkin(1969 r.)
•"Szkoła żon"Wojciecha Bogusławskiego Anzelm(1969 r.)
•Intryga i miłość Friedricha Schillera Miller(1969 r.)
•Cymbelin Williama Szekspira Cymbelin(1970 r.)
•"Chłopcy"Stanisława Grochowiaka Kalmita(1970 r.)
•"Pan Benet"Aleksandra Fredry Pan Benet(1975 r.)
•"Pigmalion"George’a Bernarda Shawa Alfred Doolittle(1975 r.)
•"Maria Stuart"Friedrich Schiller George Talbot(1976 r.)
Filmografia

Filmy(lata 1927–1939)

  • 1927 r."Zew morza"(reż.Henryk Szaro)jako Stach w wieku dziecięcym
  • 1928 r."Przedwiośnie"(reż.Henryk Szaro),film nie zachował się
  • 1928 r."Dzikuska"(reż.Henryk Szaro),film nie zachował się
  • 1928 r."Kropka nad i"(reż.Juliusz Gardan)jako chłopiec sierota
  • 1929 r."Ponad śnieg"(reż.Konstanty Meglicki)jako Felek
  • 1929 r."Pod banderą miłości"(reż.Michał Waszyński)jako kadet szkoły morskiej,film nie zachował się
  • 1929 r."Mocny człowiek"(reż.Henryk Szaro)
  • 1930 r."Uroda życia"(reż.Juliusz Gardan)jako uczeń
  • 1932 r."Legion ulicy"(reż.Aleksander Ford)jako Władek
  • 1933 r."10% dla mnie"(reż.Juliusz Gardan)jako boy hotelowy
  • 1933 r."Prokurator Alicja Horn"(reż.Michał Waszyński)jako gazeciarz
  • 1934 r."Córka generała Pankratowa"(reż.Józef Lejtes)jako skazany rewolucjonista
  • 1934 r."Młody las"(reż.Józef Lejtes)jako uczeń
  • 1935 r."Nie miała baba kłopotu"(reż.Michał Waszyński i Aleksander Ford)
  • 1935 r."Dwie Joasie"(reż.Mieczysław Krawicz)jako goniec Antoś
  • 1936 r."Tajemnica panny Brinx"(reż.Bazyli Sikiewicz)jako steward
  • 1937 r."Trójka hultajska"(reż.Henryk Szaro)jako najstarszy syn Wyciora
  • 1938 r."Florian"(reż.Leonard Buczkowski)jako Gaweł,wnuk Wereszczyńskiego
  • 1938 r."Paweł i Gaweł"(reż.Mieczysław Krawicz)jako Stefek,pracownik Pawła
  • 1939 r."Kłamstwo Krystyny"(reż.Henryk Szaro)jako goniec
Filmy(po 1945 r.)

  • 1946 r."W chłopskie ręce"(reż.Leonard Buczkowski)jako Józiek,pomocnik Witolda Patyka
  • 1948 r."Ulica Graniczna"(reż.Aleksander Ford)jako Bronek Cieplikowski i fryzjer strzygący Kuśmiraka(dwie role)
  • 1954 r."Trudna miłość"(reż.Stanisław Różewicz)jako Biedronka
  • 1954 r."Pod gwiazdą frygijską"(reż.Jerzy Kawalerowicz)jako dorożkarz
  • 1954 r."Pokolenie"(reż.Andrzej Wajda)jako niemiecki wartownik w tartaku
  • 1956 r."Nikodem Dyzma"(reż.Jan Rybkowski)jako nadinspektor Jarec
  • 1957 r."Kapelusz pana Anatola"(reż.Jan Rybkowski)jako Anatol Ryszard Kowalski,kasjer w PZU
  • 1957 r."Pętla"(reż.Wojciech Jerzy Has)jako Władek,alkoholik w barze„Pod Orłem”
  • 1958 r."Kalosze szczęścia"(reż.Antoni Bohdziewicz)jako Hipek Michalak,pomocnik fotografa
  • 1958 r."Pan Anatol szuka miliona"(reż.Jan Rybkowski)jako Anatol Kowalski,kasjer
  • 1958 r."Żołnierz królowej Madagaskaru"(reż.Jerzy Zarzycki)jako Saturnin Mazurkiewicz
  • 1959 r."Inspekcja pana Anatola"(reż.Jan Rybkowski)jako Anatol Kowalski
  • 1961 r."Złoto"(reż.Wojciech Jerzy Has)jako Edzio,puzonista
  • 1962 r."Czarne skrzydła"(reż.Ewa i Czesław Petelscy)jako Falkiewicz,geometra
  • 1962 r."Dom bez okien"(reż.Stanisław Jędryka)jako clown Jankowski
  • 1964 r."Pierwszy dzień wolności"(reż.Aleksander Ford)jako doktor Rhode,ojciec Ingi,Luzzi i Lorchen
  • 1965 r."Człowiek z kwiatem w ustach"(reż.Jan Rybkowski)jako spóźniony letnik
  • 1965 r."Lenin w Polsce"(reż.Siergiej Jutkiewicz)jako pisarz więzienny w Nowym Targu
  • 1965 r."Trzy kroki po ziemi"(reż.Jerzy Hoffman,Edward Skórzewski)jako notabl Majchrowski(w noweli"Dzień urodzin")
  • 1967 r."Katarynka"(reż.Stanisław Jędryka)jako pan Tomasz
  • 1967 r."Ojciec"(reż.Jerzy Hoffman)jako Hipolit Dymek,woźnica
  • 1968 r."Lalka"(reż.Wojciech Jerzy Has)jako Ignacy Rzecki
  • 1969 r."Księżyc"(reż.Stanisław Brejdygant)jako Pietruchow
  • 1971 r."Kamizelka"(reż.Stanisław Jędryka)jako doktor
  • 1971 r."Na przełaj"(reż.Janusz Łęski)jako ojciec
  • 1973 r."Chłopi"(reż.Jan Rybkowski)jako Kuba Socha,parobek Macieja Boryny(cz.1 Boryna)
  • 1974 r."Wiosna panie sierżancie"(reż.Tadeusz Chmielewski)jako Wyderko
  • 1975 r."Kazimierz Wielki" (reż.Ewa i Czesław Petelscy)jako Nanker,biskup krakowski i wrocławski
  • 1975 r."Noce i dnie"(reż.Jerzy Antczak)jako Łuczak,chłop w Serbinowie
  • 1979 r."Pełnia"(reż.Andrzej Kondratiuk)jako dziadek Foton(ostatnia rola Fijewskiego,produkcję filmu zakończono już po jego śmierci)
Seriale telewizyjne

  • 1966–1970"Czterej pancerni i pies"(reż.Konrad Nałęcki)jako stary Czereśniak,ojciec Tomka Czereśniaka(odc.4 Psi pazur,odc.9 Zamiana i odc.21 Dom)
  • 1972 r."Chłopi"(reż.Jan Rybkowski)jako Kuba Socha,parobek Macieja Boryny(odc.1 Boryna,odc.2 Jarmark,odc.3 Zrękowiny i odc.4 Wesele)
  • 1977 r."Noce i dnie"(reż.Jerzy Antczak)jako Łuczak,chłop w Serbinowie(odc.2 Piotruś i Teresa,odc.3 Babcia,odc.4 Wieczne zmartwienia,odc.6 Miłość,odc.7 Wiatr w oczy i odc.10 Rodzimy się,umieramy,a życia wciąż wystarcza...)
Upamiętnienie

  • W listopadzie 2008 r.skwerowi zlokalizowanemu u zbiegu ulic Zajęczej i Topiel na warszawskim Powiślu nadano nazwę:Tadeusza,Marii,Barbary,Włodzimierza Fijewskich
  • Imieniem Tadeusza Fijewskiego nazwano ulicę w Katowicach
Odznaczenia i nagrody

  • Medal 10-lecia Polski Ludowej(1955 r.)
  • Złoty Krzyż Zasługi(1955 r.)
  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski(1959 r.)
  • Order Sztandaru Pracy II klasy(1970 r.)
  • Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego(1967 r.)
  • Nagroda Komitetu do Spraw Radia i Telewizji za rolę Wojciecha Grzelaka w radiowej powieści"Matysiakowie"(1958 r.)
  • Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za całokształt pracy aktorskiej w teatrze i w filmie(1967 r.)
  • „Złoty Ekran”nagroda tygodnika„Ekran”za rolę Hipolita Dymka w filmie"Ojciec"w reż.Jerzego Hoffmana(1968 r.)
  • Nagroda na VII Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Panamie za rolę Ignacego Rzeckiego w filmie"Lalka"w reż.Wojciecha Hasa(1969 r.)
  • Nagroda na XII Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu za rolę Kalmity w spektaklu"Chłopcy"Stanisława Grochowiaka w Teatrze Polskim w Warszawie(1971 r.)

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz