Kasztanka

Ur.prawdopodobnie w 1909 lub 1910 roku w Czaplach Małych,zm.23 listopada 1927 roku w Mińsku Mazowieckim klacz marszałka Józefa Piłsudskiego.

Opis
Kasztanka była niewysoką(ok.150 cm w kłębie),szlachetną klaczą o maści jasno kasztanowatej z białą łysiną i czterema nierówno ułożonymi białymi nadpęciami.Nerwowo reagowała na ogień artyleryjski.Odznaczała się przywiązaniem do Piłsudskiego i tylko jego uznawała.Nie została nauczona specjalnych chodów.
Życie
Kasztanka przyszła na świat w 1909 lub w 1910 r.w Folwarku w Czaplach Małych hrabiego Eustachego Romera.Została podarowana przez właścicielkę Marię z hr.Romerów zamężną Tytusową Duninową(córkę Eustachego hr.Romera)strzelcom I Brygady Legionów Polskich i trafiła na służbę do Komendanta Józefa Piłsudskiego.Wiadomo już,że na niej Piłsudski wkroczył do Kielc.Po raz ostatni Marszałek dosiadał Kasztanki 11 listopada 1927 roku podczas defilady w Warszawie na Placu Saskim.Dziesięć dni po uroczystościach niepodległościowych została odtransportowana do Mińska Mazowieckiego.W trakcie transportu doznała urazu wewnętrznego i mimo pomocy weterynaryjnej lekarza 7 Pułku Ułanów stacjonującym w Mińsku Mazowieckim,Władysława Koepe,nie była w stanie podnieść się na mińskim dworcu.W nocy 21/22 listopada pomocy udzielali jej pułkownicy lekarze weterynarii Józef Kulczycki i Konrad Millak.Kasztanka padła 23 listopada 1927 roku o piątej rano,dwa dni po przewiezieniu jej do koszar.Sekcja przeprowadzona przez płk.Kulczyckiego potwierdziła wcześniejszą diagnozę pęknięcie dwóch ostatnich kręgów grzbietowych.
Źrebięta
W koszarach 7 Pułku Ułanów po ogierach państwowych Kasztanka urodziła dwa źrebięta.Informacje o stadzie,z którego pochodziły ogiery,nie zachowały się.

1. Niemen siwy ogier,który chociaż odziedziczył po Kasztance urodę,to cechy psychiczne miał inne od klaczy był leniwy.Miał zostać następcą Kasztanki w służbie Piłsudskiego,jednak do tego nie doszło
2. Mera klacz,urodzona 10 kwietnia 1925 roku.Imię nadał jej Józef Piłsudski na pamiątkę rzeki,przepływającej przez Zułów,gdzie się urodził.Prawdopodobnie miała maść kasztanowatą i była takiego samego wzrostu,jak Kasztanka.

Upamiętnienie
Skóra Kasztanki po śmierci została zdjęta i wypchana przez płk.Millaka,który we wspomnieniach wskazał brak pożądanego efektu swojej pracy,zaś szczątki zostały pochowane obok klombu przed budynkiem dowództwa 7 Pułku Ułanów.W miejscu pochówku ustawiono głaz z napisem:Tu leży Kasztanka,ulubiona klacz bojowa Marszałka Piłsudskiego.Wypchana postać klaczy Kasztanki została tymczasowo umieszczona w Centrum Wyszkolenia Weterynaryjnego,a następnie w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie po jego przeniesieniu z Podwala do Muzeum Narodowego przy Alei 3 Maja.Od 1935 roku(śmierć Marszałka)do wybuchu drugiej wojny światowej znajdowała się w Belwederze.W okresie drugiej wojny światowej wypchana skóra Kasztanki znajdowała się w magazynie Muzeum Wojska w Warszawie i nie była poddawana konserwacji,po 4 latach w wilgotnym,nieogrzewanym magazynie,z wybitymi szybami skóra Kasztanki została poważnie uszkodzona przez mole,odpadło z niej też dużo sierści.We wrześniu 1945 r.marszałek Michał Rola-Żymierski przeprowadził inspekcję Muzeum Wojska Polskiego w towarzystwie dyrektora muzeum majora Szacherskiego i kilku pracowników muzeum.Marszałek zwiedził wszystkie pomieszczenia muzeum,także te nieprzystosowane do zwiedzania.Marszałek zauważył wypchaną Kasztankę,mimo,że rotmistrz Pruszyński,pracownik muzeum i były legionista,próbował ratować sytuację przedstawiając Kasztankę jako manekin do wystawiania końskiego osiodłania.
Żymierski,dawny oficer w Pierwszej Brygadzie Legionów Polskich poznał Kasztankę:

Poznaję to bydle,już mnie raz kiedyś kopnęło,nie ma potrzeby tych szczątków przechowywać.

Skóra Kasztanki wobec jednoznacznej dyspozycji marszałka i braku możliwości jej odnowienia została usunięta ze zbiorów muzeum i zniszczona.