Okoliczna przyroda
Na lewym brzegu Wisły,kilkanaście kilometrów od Dęblina,znajduje się jeden z większych kompleksów leśnych w Polsce Puszcza Kozienicka.Większość jej drzewostanu głównie w części wschodniej stanowi sosna.Występują w niej też dęby i graby.W części zachodniej rosną lasy mieszane z jodłą,brzozą,grabem,świerkiem,osiką i jesionem.Miejscami zachowały się nieliczne jawory i modrzewie.Na prawym brzegu Wisły,na północ od Dęblina występują bory sosnowe i sosnowo-dębowe,a w podmokłych dolinach łęgi,najczęściej wierzbowo-topolowe i jesionowo-olszowe.Na tym terenie do większych kompleksów leśnych należą lasy garwolińskie,ciągnące się wzdłuż nadwiślańskiej krawędzi Wysoczyzny Żelechowskiej.Na lewym brzegu Wieprza w północno-zachodniej części Wysoczyzny Lubartowskiej rosną lasy Gołębskie.
Struktura powierzchni
Dęblin ma obszar 38,51 km²(2002 r.)w tym:
- użytki rolne:28%
- użytki leśne:15%
Demografia
Dane z 31 grudnia 2014:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka osób % osób % osób % populacja 17876 100 8456 51 8437 49 gęstość zaludnienia(mieszk./km²)464 227 236 |
W średniowiecznych zapiskach można się spotkać z nazwami Deblin(1505 r.) i Deblyn(1508 r.)co oznacza,że osada nazywana była wtedy Deblinem.W połowie XVI wieku pojawia się obecna nazwa.Nie istnieje żadna potwierdzona dostatecznymi argumentami hipoteza dotycząca jej pochodzenia.W okresie zaborów,po wybudowaniu w 1842 r.w pobliżu Dęblina twierdzy,miasto nosiło nazwę Iwanogród(ros.Ивангород),na cześć Iwana Paskiewicza,namiestnika Królestwa Polskiego.W jednym z przedmieść Chicago,Oak Lawn,Illinois,w którym prawie co piąty mieszkaniec jest polskiego pochodzenia,znajduje się ulica Deblin Lane.Legenda głosi,że nazwa wzięła się od tego,że w Dęblinie rosło dużo dębów,a w rzekach pływały ryby liny.W latach 1961–1981 pod polską banderą pływał po morzach europejskich drobnicowiec„Dęblin”.
Historia
- 1397 r.wzmiankowany jako wieś
- 1838–1878 u ujścia Wieprza do Wisły rozpoczęta została budowa twierdzy według projektu rosyjskiego generała Iwana Dehna,twórcy twierdz w Modlinie,Warszawie i Brześciu
- 1840 r.car Mikołaj I Romanow podarował dobra dęblińskie Iwanowi Paskiewiczowi,stąd do 1915 r.obowiązywała nazwa Iwanogród
- 1854 r.powstała osada Irena(obecna starówka Dęblina z Rynkiem)
- 1893 r.powstał jeden z pierwszych oddziałów aeronautycznych wojsk carskich wyposażonych w balony obserwacyjne
- 1914 r.w sąsiedztwie twierdzy trwały zacięte bitwy pomiędzy wojskami niemieckimi i austriackimi a rosyjskimi
- sierpień 1920 r.wyruszyła kontrofensywa wojsk polskich do Bitwy Warszawskiej
- 1929 r.założono Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa,obecnie siedziba Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrznych
- lipiec 1944 r.oddział AK Mariana Bernaciaka podczas Akcji Burza w Dęblinie samodzielnie uratował przed zniszczeniem ważne obiekty wojskowe i gospodarcze,uchronił mieszkańców przed wywózką i znęcaniem się przez wycofujących się żołnierzy niemieckich
- 1954 r.Dęblin otrzymał prawa miejskie
- 2011 r.1 kwietnia powstało Muzeum Sił Powietrznych
Zabytki w Dęblinie:
- Twierdza Dęblin fortyfikacje na prawym brzegu Wisły(forty na lewym brzegu znajdują się na terenie woj.mazowieckiego)
- Cytadela w Dęblinie
- Pozostałości fortu I„Nadwiślanka”w Nadwiślance,gm.Stężyca
- Fort II„Mierzwiączka”w Mierzwiączce
- Pozostałości fortu III„Dęblin”w Dęblinie
- Pozostałości fortu IV„Borowa”w Borowej,gm.Puławy
- W parku Zespół pałacowy(córka właściciela Dęblina,Jerzego Mniszcha Maryna Mniszchówna była żoną cara Dymitra Samozwańca I,a po jego śmierci poślubiła Dymitra Samozwańca II)
- Cmentarz wojenny Balonna pomnik ofiar faszyzmu
- Cmentarz komunalny groby nieznanego żołnierza i symboliczne pomnik ofiar faszyzmu
- Brama Lubelska i brama Warszawska
- Pomnik lotników
- Muzeum Sił Powietrznych
- Kościół pw.Chrystusa Miłosiernego(pierwotnie cerkiew w Łosicach z I poł.XVIII w.)przeniesiona do Dęblina w 1928–1929
- Zespół Dworca Kolei Nadwiślańskiej
- Synagoga w Dęblinie zbudowana w połowie XIX wieku,przy ulicy Okólnej.Podczas II wojny światowej,zdewastowana przez hitlerowców.Po wojnie budynek synagogi służył jako łaźnia miejska,następnie przebudowano ją na magazyn.Obecnie nieistniejąca na jej miejscu stoi sklep AGD-RTV
Na początku lat 90 wraz z całym krajem Dęblin przeszedł okres zasadniczych przemian ekonomicznych.Duże państwowe przedsiębiorstwa,związane z obronnością kraju,zwalniały pracowników i zmniejszały produkcję.Obecnie obiekty w niektórych wojskowych zakładach są w pełni wykorzystywane i odnajmowane dęblińskim przedsiębiorcom.W mieście powstało około tysiąca nowych prywatnych podmiotów gospodarczych.Otworzono między innymi przedsiębiorstwa przemysłu dziewiarskiego, konfekcyjnego,materiałów budowlanych,przetwórstwa owocowo-warzywnego.Przedsiębiorstwo komunalne przekształcone w spółkę z o.o.również notuje systematyczny wzrost.Najwięcej osób zatrudnionych jest w przemyśle na rzecz wojska tj.w Wojskowych Zakładach Lotniczych Nr 3 oraz w Wojskowych Zakładach Inżynieryjnych.
Transport
Dęblin posiada wiele połączeń drogowych i kolejowych.Rangę miasta podnosi usytuowane w nim wojskowe lotnisko Dęblin-Irena.Obecnie lotnisko służy przede wszystkim szkoleniu pilotów.Dęblin ma liczne połączenia kolejowe,m.in.z Lublinem,Warszawą,Otwockiem,Radomiem,Bydgoszczą,Białą Podlaską,Łukowem,Przemyślem,Szczecinem i Kielcami.Funkcjonuje również komunikacja prywatna.Główne linie to Dęblin PKP Dęblin Rynek,Dęblin Stawy Ryki Lublin,Dęblin Ryki Otwock Warszawa oraz Dęblin Puławy.Dęblin jest ważnym węzłem kolejowym.Przebiegają przezeń:linia kolejowa 7 Warszawa Wschodnia Dorohusk(przez Lublin) i linia 26 do Radomia(przez Pionki).Dziennie na stacji zatrzymuje się kilkadziesiąt pociągów regionalnych i międzyregionalnych.
Przez miasto przechodzą drogi krajowe i wojewódzkie:
Edukacja
Szkoły podstawowe
- Szkoła Podstawowa Nr 2 im.Władysława Broniewskiego
- Szkoła Podstawowa Nr 3 im.Marii Curie Skłodowskiej
- Szkoła Podstawowa Nr 4 im.Bohaterów Lotnictwa Polskiego
- Szkoła Podstawowa Nr 5 im.gen.Władysława Sikorskiego
- Szkoła Podstawowa Nr 6 im.Wojska Polskiego
- Gimnazjum Nr 1
- Gimnazjum Nr 2
- Gimnazjum Nr 3
- Zespół Szkół Zawodowych Nr 1 im.Gen.F.Kleeberga
- Zespół Szkół Zawodowych Nr 2 im.Marii Dąbrowskiej
- Liceum Ogólnokształcące im.15 P.P.„Wilków”
- Ogólnokształcące Liceum Lotnicze im.F.Żwirki i S.Wigury
Kościoły i wspólnoty wyznaniowe
Większość mieszkańców Dęblina stanowią katolicy.W mieście działają parafie rzymskokatolickie św.Piusa V,Chrystusa Miłosiernego oraz wojskowa parafia Matki Boskiej Loretańskiej.Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzi także zbór Kościoła Chrześcijan Baptystów,oraz Zbór Kościoła Ewangelicznych Chrześcijan,protestancka wspólnota o charakterze ewangelicznym.Działalność religijną prowadzi też zbór Świadków Jehowy posiadający Salę Królestwa.
Sport
Największym klubem sportowym w miejscowości jest występujący aktualnie w A klasie MKS"Orlęta 1925"Dęblin.Orlęta 1925 są kontynuatorem tradycji założonego w 1925 roku Wojskowego Klubu Sportowego Orlęta Dęblin.Na dzisiaj we wszystkich sekcjach klubu zrzeszonych jest ponad 200 osób w tym 100 dzieci.Drużyna szachowa Czarni Dęblin z powodzeniem występuje w II Lidze Seniorów.W miejscowości działa również klub piłkarski Gabaryty Dęblin.Drużyna występuje obecnie w B klasie.Działa też klub tenisa stołowego U-MKTS LOB Dęblin,którego dwa zespoły występują obecnie w IV Lidze Lubelskiej.
Miasta partnerskie
Sąsiednie gminy
Puławy,Ryki,Stężyca,Sieciechów.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz