poniedziałek, 26 października 2015

Nowa Ruda

Niem.Neurode,w dialekcie kłodzkim Noiroode,czes.Nová Ruda miasto w województwie dolnośląskim,nad Włodzicą,w powiecie kłodzkim.Wchodząca w skład aglomeracji wałbrzyskiej.W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa wałbrzyskiego.Obecnie miasto pełni funkcje ponadgminnego ośrodka administracyjno-edukacyjnego dla mikroregionu noworudzko-radkowskiego.Według danych z 31 marca 2011 r.miasto miało 23896 mieszkańców.
Położenie
Nowa Ruda położona jest nad rzeką Włodzicą.Miasto położone u podnóża Gór Sowich zamieszkuje ponad 23 tys.mieszkańców,co czyni je drugim miastem pod względem liczby ludności w powiecie(po Kłodzku),oraz piętnastym w województwie dolnośląskim.Nowa Ruda jest ważnym węzłem komunikacyjnym,krzyżują się tutaj trasy wojewódzkie.W mieście znajduje się stacja kolejowa i dworzec autobusowy,dzięki czemu można do Nowej Rudy dotrzeć koleją lub autobusami PKS-u.Miasto położone jest w Sudetach Środkowych.Podzielone jest na trzy dzielnice:Centrum,Drogosław i Słupiec.
Historia
Nowa Ruda,miasto położone w dolinie rzeki Włodzicy,swą historią sięga XIII wieku.Miasto założone zostało za czasów kolonizacji niemieckiej pod rządami króla czeskiego Przemysława Otokara II.Panował on w latach 1253-1278.Pierwsza pisana wzmianka o Nowej Rudzie datowana jest na rok 1337.Od 1352 r.dobra noworudzkie były własnością rodu Donynów.W latach 1350-1470 w mieście znacząco rozwinęło się rzemiosło takie jak tkactwo,szewstwo,oraz sukiennictwo.Poskutkowało to nadaniem cechu szewcom noworudzkim w 1404 r.oraz miejskim sukiennikom w roku 1416.Podczas wojen husyckich miasto było parokrotnie najeżdżane w latach 1427-1429 i doszczętnie zniszczone.Odbudowywało się ono długo i powoli na podstawie nowo nadanych praw poprzez rodzinę Donynów,którzy prawa te nadali w 1434 r.Rok ten to także rok,w którym po raz pierwszy wzmiankowana była kopalnia węgla kamiennego w mieście.Nowa Ruda w 1472 r.przechodzi pod władanie Jerzego Stillfrieda jednego z rycerzy króla Czech,którym był Jerzy z Podiebradów.Jerzy Stillfried zaślubia także siostrę Donynów Annę von Donyn.Wiek XVI zapisuje się w historii miasta najazdem hrabiego Bernarda Thurna w 1622 r.Z racji tego,iż Bernard I i jego syn Henryk byli orędownikami wyznania protestanckiego miasto zostaje zniszczone w czasie wojny trzydziestoletniej(1618-1648).Uwięzieni Stillfriedowie nawracają się jednak na katolicyzm,w efekcie czego uzyskują wolność i ponowne prawo do dóbr noworudzkich.Miasto od 1742 r.zostaje włączone do Państwa Pruskiego na skutek zakupienia ziemi kłodzkiej przez króla Prus Fryderyka II.Stillfriedowie w ciągu następnych lat stali się właścicielami 1/3 obszaru ziemi kłodzkiej.Jednakże w 1810 r.Nowa Ruda wraz z przyległościami przeszła na własność rodziny Magnisów.Pozostali oni właścicielami miasta aż do 1945 r.Wcześniej,bo już w 1855 r.Nowa Ruda stała się siedzibą powiatu,który obejmował dwa miasta Nową Rudę i Radków,oraz 37 osad wiejskich.Miasto rozwijało się gospodarczo.Powstawały nowe zakłady włókiennicze,lecz przede wszystkim rozwijało się intensywnie górnictwo.Powstało wiele kopalni na terenie miasta m.in.kopalnia"Ruben"w Nowej Rudzie,"Johann Baptysta"w Słupcu,"Rudolph"w Przygórzu,oraz"Wenceslaus"w Ludwikowicach Kłodzkich.Z rokiem 1871 miasto należało do II Rzeszy Niemieckiej.W 1879 r.doprowadzono do miasta kolej z Kłodzka,a w 1880 r.na stację w Nowej Rudzie wjechał pociąg z Wałbrzycha.Korzystny rozwój gospodarczy przerwał najtragiczniejszy pożar w dziejach miasta,który miał miejsce 23 maja 1884 r.Spłonęła wówczas spora część śródmieścia,m.in.rynek i kościół parafialny.Działania wojenne podczas I wojny światowej szczęśliwie ominęły miasto,jednak nastąpiła stagnacja gospodarcza miasta,która,pogłębiając się,doprowadziła do odebrania statusu miasta powiatowego Nowej Rudzie w roku 1932.W 1937 r.obchodzono uroczyście 600-lecie miasta,a słynny mieszkaniec miasta prof.Joseph Wittig wydał obszerną kronikę Nowej Rudy.II wojna światowa,jej zawieruchy,szczęśliwie ominęły miasto,nie niszcząc jego zabudowy.Jednak okres ten to czas największej katastrofy górniczej w historii noworudzkiego górnictwa.W kopalni"Ruben"na skutek zawału w 1941 r.zginęło 187 górników.Armia radziecka zajęła miasto bez walki dopiero po kapitulacji Niemiec 8 maja 1945 r.W czerwcu tegoż roku przybyli pierwsi Polacy.Początkowo prowadzone były spory z Czechami o to,do kogo ma należeć ziemia kłodzka.Jednak po ich rozwiązaniu Nowa Ruda znalazła się ostatecznie w granicach Polski i przyjęła obecną nazwę.Wybrano pierwszego polskiego burmistrza,którym został Edward Miernik.Administracja polska dokonała wysiedlenia dotychczasowej ludności miasta do Niemiec;w jej miejsce napływali Polacy z centralnej części kraju oraz przesiedleńcy z Kresów.Pojawili się też polscy górnicy z Francji oraz Polacy z innych krajów.Spowodowało to trudności integracyjne społeczeństwa Nowej Rudy.Miasto po wojnie znacznie się rozbudowało.Powstało wiele zakładów przemysłowych dających pracę mieszkańcom,głównie w przemyśle wydobywczym i włókienniczym.Powstawały kopalnie(Kopalnia Węgla Kamiennego"Piast",dawny"Ruben",oraz Kopalnia Węgla Kamiennego"Słupiec",dawniej"Johann Baptysta").Wybudowano Zakłady Przemysłu Jedwabniczego"Nowar"oraz oddział Dzierżoniowskich Zakładów Radiowych"Diora".W 1954 r.Nowa Ruda po raz drugi w swej historii została stolicą powiatu.Do 1975 r.w którym ten status utraciła,była stolicą najmniejszego powiatu w ówczesnym województwie wrocławskim.W 1970 r.noworudzianie otrzymali nowy budynek Miejskiego Ośrodka Kultury,w 1972 r.zorganizowano w mieście Festiwal Studentów Szkół Artystycznych,a w 1973 r.Nową Rudę połączono administracyjnie w jeden organizm miejski z sąsiednim miastem Słupiec,(który niespełna kilka lat wcześniej uzyskał prawa miejskie).II połowa lat 70.XX w.to okres kolejnych tragicznych wypadków górniczych.W 1976 r.w KWK"Nowa Ruda"zginęło 17 górników,a w 1979 r.zginęło kolejnych 7 górników.W okresie stanu wojennego w kopalni miał miejsce strajk,który zakończył się aresztowaniami i procesami.Okres transformacji gospodarki nie ominął miasta.Mieszkańcy aktywnie włączyli się w przemiany zachodzące w ich mieście.Kandydaci Komitetu Obywatelskiego uzyskali w czasie pierwszych wolnych wyborów samorządowych wszystkie 28 mandatów w Radzie Miejskiej Nowej Rudy.W 1990 r.ukazał się pierwszy numer„Gazety Noworudzkiej”oraz podpisano umowę o współpracy partnerskiej z niemieckim miastem Castrop-Rauxel.Rok później z czeskim miastem Broumov i francuskim Wallers-Arenberg podpisano podobne umowy.Transformacja niestety odbiła się głębokim echem na mieście.Skutkiem tego była likwidacja wszystkich większych zakładów w mieście.W 1992 r.w stan likwidacji postawiona została KWK"Nowa Ruda",w 1994 r.zamknięto także pole"Piast".Pole"Słupiec"działało do 2000 r.kiedy także uległo likwidacji.Los taki spotkał także pozostałe zakłady przemysłowe miasta.W 2001 r.upadły Zakłady Przemysłu Jedwabniczego"Nowar",a nieco wcześniej filia dzierżoniowskiej"Diory".Obecnie bezrobocie jest głównym problemem miasta.W latach 1945–1975 Nowa Ruda należała do województwa wrocławskiego,lata 1975-1998 to okres przynależności do województwa wałbrzyskiego,a od 1999 r.Nowa Ruda należy do powiatu kłodzkiego,województwa dolnośląskiego.
Właściciele Nowej Rudy

  • 1472-1482 Georg I von Stillfried und Rattonitz(zm.1482 r.)
  • 1482-1492 Georg II von Stillfried und Ratienitz(1459-1492)
  • 1492-1518 Georg III von Stillfried
  • 1518-1524 Jakob von Stillfried und Rattonitz(1483-1524(9))
  • 1524-1518 Georg IV von Stillfried
  • 1560 r.Georg V von Stillfried
  • 1586 r.Georg VI von Stillfried
  • 1586-1615 Henryk von Stillfried Starszy(1519-1615)
  • 1605-1609 Jan(Hans)von Stillfried Rattonitz(1549-1609)
  • 1609-1620 Tobias Stillfried von Rattonitz(1580-1620)
  • 1628-1658 Hans Bernhard Stillfried von Rattonitz(1615-1658)
  • 1658-1669 Bernhard II von Stillfried
  • 1669-1702 Bernhard III von Stillfried und Rattonitz(1641-1702)
  • 1702-1720 Raymund Erdmann Anton baron Stillfried von Rattonitz(1672-1720)
  • 1720-1739 Johann Joseph I baron Stillfried von Rattonitz(1695-1739)
  • 1739-1761 Anna von Stillfried hrabina von Salburg(1703-1761),żona Johanna Josepha I
  • 1761-1796 Michael Raymund baron Stillfried und Rattonitz(1730-1796)
  • 1790-1808 Friedrich Stillfried und Rattonitz(ur.przed 1790-1808)
  • 1796-1805 Johann Joseph II,hrabia Stillfried und Rattonitz(1762-1805)

Zabytki
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa, nr rej.A/934/499 z 24.08.1959 na listę zabytków wpisane są obiekty:
  • dom,ul.Kościelna 12,z końca XVIII,przebudowany w XX w.
  • dom,ul.Łukowa 10
  • dom tkaczy,ul.Nadrzeczna 1,z XVIII/XIX w.
  • dom tkaczy,ul.Nadrzeczna 2,z XVIII/XIX w.
  • dom tkaczy,ul.Nadrzeczna 3,z XVIII/XIX w.
  • dom tkaczy,ul.Nadrzeczna 5,z XVIII/XIX w.
  • dom tkaczy,ul.Nadrzeczna 6,z XVIII/XIX w.
  • dom tkaczy,ul.Nadrzeczna 7,z XVIII/XIX w.
  • dom,ul.Piastów 1 z 1815 r.
  • dom,ul.Piastów 5 z 1786 r.przebudowany w 1925 r.
  • dom,ul.Piastów 7 z drugiej połowy XVIII,przebudowany w XX w.
  • dom,ul.Piastów 19 z XVI w.przebudowany w 1890 r.
  • dom,ul.Piastów 21 z XVIII w.
  • dom,ul.Piastów 23 z 1799 r.przebudowany w końcu XIX w.
  • dom, ul.Piastów 25 z XVIII w.przebudowany w końcu XIX w.
  • dom,ul.Piastów 27 z pierwszej połowy XVIII w.
  • Dwór Górny,ul.Kościelna 30,z XVII w.przebudowany w XIX w.
  • Dwór Stillfriedów w Drogosławiu oraz park w zespole dworskim, z XVII-XIX w.ul.Stara Droga 31
  • Dwór w Nowej Rudzie-Słupcu,z 1685 r.nie istnieje
  • dom,ul.Rynek 3,z 1706 r.przebudowany w XIX/XX w.
  • kamienica,ul.Rynek 7,z XVI/XVII w.w XVIII w.1884 r.
  • klasztor ss.salezjanek,ul.Kościelna 10,z 1630 r.przebudowany w XIX/XX w.
  • kościół ewangelicki,obecnie pw.Bożego Ciała,ul.Kolejowa 10,z lat 1866-68
  • kościół parafialny pw.św.Barbary w Drogosławiu,ul.Jana Pawła II,z lat 1910-11
  • kościół parafialny pw.św.Katarzyny Aleksandryjskiej w Nowej Rudzie-Słupcu,ul.Radkowska 27,z lat 1885-87;ogrodzenie mur.-kam.z pocz.XX w.
  • kościół parafialny pw.św.Mikołaja,ul.Kościelna 9,z lat 1885-87 z murami oporowymi i schodami od strony ul.Fredry
  • kościół pomocniczy pw.MB Bolesnej,na Górze Wszystkich Świętych
  • kościół pomocniczy pw.Wniebowzięcia NMP,ul.Cmentarna 31,z początku XVI w.przebudowany w latach 1725-30
  • kościół pw.św.Anny,na Górze św.Anny,z XVIII w.
  • kościół pw.Podwyższenia Krzyża Świętego,ul.Cmentarna 53,z XVIII w.
  • maszynownia szybu„Lech”,z 1890 r.teren dawnej KWK„Piast”
  • nadszybie z wieżą szybu„Anna”,z 1898 r.teren dawnej KWK„Piast”
  • pałac przy ul.M.J.Piłsudskiego 20,(dawnej ul.M.Nowotki),z 1890 r.
  • piece szybowe 28-32,z lat 1898-99,teren dawnej KWK„Piast”
  • ratusz,Rynek 1,z lat 1892-1894
  • Wieża widokowa na Górze Świętej Anny,z lat 1906-07
  • zamek Stillfriedów,ul.Piłsudskiego 2(dawniej ul.M.Nowotki)
Inne obiekty

  • browar,obecnie MBP,ul.Bohaterów Getta 10
  • budynek starostwa powiatowego,ob.Sąd Rejonowy,Niepodległości 2
  • cmentarz,ul.Cmentarna 11
  • cmentarz żydowski,ul.Kopalniana
  • domek-kaplica loretańska,barokowa z lat 1765-68,ul.Cmentarna
  • dworzec kolejowy,ul.Kolejowa 24
  • drukarnia W.W.Klambta,ul.Mikołaja Kopernika 8
  • DZPJ Nowar,ul.M.J.Piłsudskiego 27/29
  • figura św.Floriana,Rynek 1
  • figura św.Jana Nepomucena,ul.Cmentarna 1
  • figura św.Jana Nepomucena,ul.Piastów
  • figura Trójcy Świętej,ul.Strzelecka 2
  • fontanna z Janem Chrzcicielem i Jezusem z 1909 r.Rynek 1
  • Gimnazjum nr 1,ul.M.Kopernika 6
  • komisariat policji,obecnie MOPS,ul.Kolejowa 18
  • nowa szkoła ewangelicka,obecnie Przedszkole Plastuś,Kolejowa 15
  • poczta,ul.Niepodległości 1
  • rządcówka,ul.Niepodległości 17
  • sąd,obecnie komisariat Policji,ul.Bohaterów Getta 29
  • Szkoła Podstawowa nr 2,ul.Sportowa 2
  • Szkoła Podstawowa nr 3,ul.Srebrna 11
  • szpital bracki,ul.Szpitalna 2
  • szpital miejski,ul.M.J.Piłsudskiego 16
  • Urząd Gminy,obecnie ZWiK,ul.Niepodległości 56
  • wiadukt kamienny,z najstarszych na Dolnym Śl.ul.Podjazdowa
  • wiadukt kolejowy,z lat 1879-80,ul.Cicha
  • Wieża widokowa na Górze Wszystkich Świętych w Nowej Rudzie-Słupcu
  • willa rodziny Rose,ul.Mikołaja Kopernika 8

Inne ciekawe miejsca

  • Samolot MiG-21 z licytacji WOŚP(ustawiony obok stacji paliw Orlenu,pomiędzy dzielnicami Centrum i Słupiec)
  • Kompleks Sportowy-Rekreacyjny CTS w dzielnicy Słupiec(hala widowiskowo-sportowa,boiska,korty tenisowe,Aqua Centrum basen z szeregiem atrakcji)

Okolice do zwiedzania latem:

  • Wzgórza Włodzickie
  • Góry Sowie
  • Góry Stołowe
  • Wielka Sowa(1015 m n.p.m.)
  • Podziemne hitlerowskie miasta Gór Sowich:Walim i Osówka
  • Uzdrowiska Kotliny Kłodzkiej
  • Bazylika w Wambierzycach i ruchoma szopka

Zimowe ośrodki narciarskie:

  • Sokolec
  • Rzeczka
  • Przełęcz Jugowska
  • Zieleniec k.Dusznik Zdr.

Kultura
Nowa Ruda jest centrum kulturalnym dla okolicznych miejscowości i gmin.W mieście działa Miejski Ośrodek Kultury,kino,Miejska Biblioteka Publiczna w Nowej Rudzie,działają dwa muzea:Górnictwa i Josepha Wittiga.Organizowane są imprezy zarówno plenerowe,jak i salowe z zakresu teatru,muzyki,czy tańca.
Miejski Ośrodek Kultury
W Nowej Rudzie życie kulturalne toczy się głównie wokół Miejskiego Ośrodka Kultury,którego początki sięgają 1971 r.MOK organizuje wiele imprez kulturalno-rozrywkowych,festynów,prowadzi zajęcia z dziedziny plastyki,muzyki,czy teatru.Ośrodek dysponuje dwiema salami.Jedną większą na 360 miejsc,która jest jednocześnie salą kinową.Prowadzone tutaj Kino MOK wyświetla seanse filmowe dla mieszkańców miasta i nie tylko.Druga sala,mniejsza,może pomieścić około 200 widzów.Używana jest podczas imprez estradowych,teatralnych i muzycznych licznie organizowanych w Nowej Rudzie.
Spośród najważniejszych imprez organizowanych w mieście wyróżniają się:

  • Międzynarodowe Noworudzkie Spotkania z Folklorem
  • Dni Nowej Rudy
  • Turniej Tańca Towarzyskiego
  • Noworudzki Filmowy Zawrót Głowy
  • Dni Japonii
  • Bieguny Kultury
  • Smaki Pogranicza(zabawy kawą)
  • Maraton Zumby

Miejska Biblioteka Publiczna
Historia Miejskiej Biblioteki Publicznej w Nowej Rudzie sięga 1949 r.Biblioteka dysponuje pokaźnym księgozbiorem,w którym znajduje się ponad 130 tysięcy woluminów.Biblioteka prenumeruje około 70 tytułów czasopism i gazet.Uzupełnieniem tychże zasobów są zbiory audiowizualne,w którym znajduje się ponad 2,5 tysiąca pozycji.
Biblioteka jest współorganizatorem kilku imprez,a mianowicie:

  • Noworudzkie Spotkania z Poezją
  • Ogólnopolski Konkurs Poetycki O Laur Kosmicznego Koperka
  • Polsko-Czeskie Dni Kultury Chrześcijańskiej

Przy Miejskiej Bibliotece Publicznej w Nowej Rudzie działa Noworudzki Klub Literacki Ogma,który patronuje i zrzesza lokalnych poetów i twórców.Wydawane są tomiki poezji oraz antologia poetycka.
Muzea

  • Dom Muzeum Josepha Wittiga kronikarza Nowej Rudy
  • Muzeum Górnictwa z podziemną trasą i kolejką górniczą

Szkolnictwo
W Nowej Rudzie znajdują się następujące placówki edukacyjne:

  • Zespół Szkół Ogólnokształcących im.Henryka Sienkiewicza w Nowej Rudzie
  • Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Nowej Rudzie
  • Centrum Szkoleniowo-Usługowe KaeRtur niepubliczna placówka kształcenia ustawicznego i doskonalenia nauczycieli
  • Powiatowe Centrum Doradztwa i Poradnictwa Psychologiczno-Pedagogicznego w Kłodzku Biblioteka Pedagogiczna w Nowej Rudzie
  • Centrum Kształcenia„Profesja"szkoła niepubliczna zaoczna

Kościoły i związki wyznaniowe
Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące kościoły i związki wyznaniowe:

  • Kościół Rzymskokatolicki
  • Kościół Ewangelicko-Augsburski
  • Świadkowie Jehowy(zbory:Nowa Ruda-Centrum,Nowa Ruda-Słupiec)

Opieka zdrowotna
Opieka zdrowotna ludzi

  • W Nowej Rudzie istnieje Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej(organem założycielskim zakładu jest Starostwo Powiatowe w Kłodzku)Zakład posiada 2 przychodnie rejonowe na terenie miasta(dzielnica Centrum i Drogosław),Ośrodek Zdrowia w Jugowie,Ośrodek Zdrowia w Bożkowie,oraz Szpital Rejonowy,w skład którego wchodzą działy Wewnętrzny"A",Wewnętrzny"B",Pediatryczny,Zakład Opiekuńczo Leczniczy w Nowej Rudzie,Centralne Laboratorium Analityczne
  • W Nowej Rudzie znajdują się również przychodnie niepubliczne:Lekarska Spółdzielnia Specjalistyczna„Evita”(3 przychodnie w dzielnicach:Centrum,Słupiec,Drogosław),Centrum Medyczne Euro med NZOZ,NZOZ"Zdrowie",Przychodnia specjalistyczna"Optomed"
  • W dzielnicy Centrum przy ul.Krańcowej zlokalizowana jest Podstacja Pogotowia Ratunkowego.Podstacja swoim zasięgiem obejmuje gminy:Nowa Ruda(Miasto),Nowa Ruda,Radków

Opieka zdrowotna zwierząt

  • W Nowej Rudzie znajduje się jedyny na Dolnym Śląsku punkt usług inseminacyjnych zwierząt hodowlanych

Sport i rekreacja

  • Klub Sportowy Piast,ul.Sportowa 1
  • Centrum Turystyczno-Sportowe Spółka z o.o.ul.Kłodzka 16
  • Hala Widowiskowo-Sportowa,ul.Kłodzka 16
  • "Aqua Centrum",ul.Kłodzka 16
  • Górska Turystyka Konna Overo Stefan Kobak,ul.Nowa Osada 5
  • Stajnia Pod Lasem Janusz Cembryło,ul.Ugory 11
  • Korty tenisowe,ul.Kłodzka(przy Hali Sportowej)oraz ul.Łużycka

Gospodarka
W Nowej Rudzie wydobywany był węgiel kamienny.Kopalnia Węgla Kamiennego Nowa Ruda została zamknięta w ramach restrukturyzacji górnictwa.W Słupcu pracuje odkrywkowa kopalnia gabra kamieniołom.Obecnie w Nowej Rudzie istnieje część Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.W mieście działają następujące zakłady:ZPAS S.A.ZPAS-NET,Ostheimer-Akok,Matplast,Faned,Orion,ITR Poland,Plastitec Kopalnia Czerwonego Piaskowca,CTS.W połowie 2015 r.nastąpi uruchomienie Umicore Autocat Poland.Przygotowywane jest ponowne otwarcie kopalni węgla koksującego przez australijską firmę Balamara Ltd.Ponadto w mieście funkcjonuje Noworudzki Park Przemysłowy oraz Technoinkubator Nowa Ruda.W lipcu 2015 r.zakład w Nowej Rudzie otwarła niemiecka firma Framo Morat.
Sąsiednie gminy
Nowa Ruda,Radków,Bielawa,Pieszyce,Głuszyca,Stoszowice,Kłodzko
Transport
Drogi wojewódzkie

  • 381:Wałbrzych Nowa Ruda Kłodzko 8
  • 384:839 Łagiewniki Dzierżoniów Bielawa(obwodnica)Nowa Ruda
  • 385:Tłumaczów Nowa Ruda Srebrna Góra Ząbkowice Śląskie Ziębice Grodków Jaczowice 8

Drogi lokalne

  • Nowa Ruda Jugów Sokolec Walim
  • Nowa Ruda Bieganów
  • Nowa Ruda Bożków Gorzuchów
  • Nowa Ruda Dzikowiec Wolibórz

Centrum miasta ominąć można nowo wybudowaną obwodnicą,której budowa zakończyła się 12 listopada 2014 roku.
Kolej

  • Linia kolejowa nr 286:Wałbrzych Główny Nowa Ruda Kłodzko Główne(niezelektryfikowana)

Przewozy osobowe obsługuje spółka Koleje Dolnośląskie SA.
Połączenia kolejowe:

  • Wałbrzych Główny
  • Kłodzko Miasto

Klimat(1979-2013)
Średnia temperatura i opady dla Nowej Rudy
Miesiąc Sty Lut Mar Kwi Maj Cze Lip Sie Wrz Paź Lis Gru Roczna
Rekordy maksymalnej temperatury[°C]13.5 16.0 20.3 28.3 31.0 32.7 35.7 35.2 28.8 25.3 17.8 13.3 35,7
Średnie temperatury w dzień[°C]1.0 2.2 6.7 12.7 18.1 20.8 22.9 23.0 17.9 12.7 6.0 2.2 12,2
Średnie dobowe temperatury[°C]-1.8 -1.2 2.5 7.1 12.3 15.2 17.0 16.6 12.3 7.9 3.0 -0.4 7,6
Średnie temperatury w nocy[°C]-4.8 -4.5 -1.1 2.1 6.5 9.8 11.5 11.0 7.7 3.9 0.1 -3.2 3,2
Rekordy minimalnej temperatury[°C]-27.6 -25.9 -18.4 -7.6 -3.5 1.0 4.2 3.5 -0.7 -6.9 -16.7 -25.5 -27,6
Opady[mm]29 26 35 35 58 78 90 71 53 33 33 33 575
Średnia liczba dni z opadami 9 7 9 8 10 11 12 9 9 7 8 9 108
Miasta partnerskie

  • Wallers-Arenberg Francja
  • Castrop-Rauxel Niemcy
  • Broumov Czechy

Struktura powierzchni
Według danych z roku 2007 Nowa Ruda ma obszar 37,04 km²,w tym:

  • użytki rolne:61%
  • użytki leśne:17%

Miasto stanowi 2,25% powierzchni powiatu.
Demografia
Dane z 31 grudnia 2010:
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 23477 100 12288 52,3 11189 47,7
gęstość zaludnienia(mieszk./km²)633,7 331,7 302,0
Ludność podział na dzielnice(dane z 30 czerwca 2004):

  • Nowa Ruda Centrum 10528
  • Nowa Ruda Słupiec 10893
  • Nowa Ruda Drogosław 3819

Liczba ludności na osiedlach mieszkaniowych:

  • Osiedle Wojska Polskiego 3679
  • Osiedle XXX-lecia 1897
  • Osiedle Piastowskie 1637

Władze miasta

  • Rada Miejska w Nowej Rudzie

Nowa Ruda ma status gminy miejskiej.Mieszkańcy miasta wybierają do swojej rady miasta 21 radnych w wyborach co 4 lata,w 21 okręgach wyborczych.Organem wykonawczym władz jest burmistrz.Siedzibą władz miasta jest ratusz,znajdujący się na rynku.
Burmistrzowie Nowej Rudy(od 1990 r.):

  • 1990-1994:Stanisław Łukasik
  • 1994-1998:Andrzej Cyman
  • 1998-2002:Marek Bawecki
  • od 2002 r.Tomasz Jacek Kiliński

Mieszkańcy Nowej Rudy wybierają parlamentarzystów do Sejmu z okręgu wyborczego Wałbrzych,a do Senatu z okręgu wyborczego dzierżoniowsko-kłodzko-ząbkowickiego,zaś posłów do Parlamentu Europejskiego z dolnośląsko-opolskiego okręgu wyborczego z siedzibą we Wrocławiu.W mieście znajduje się biuro poselskie Moniki Wielichowskiej z PO oraz biuro senatorskie:Stanisława Jurcewicza(PO).W Nowej Rudzie znajduje się także siedziba gminy wiejskiej Nowa Ruda.Swoją siedzibę ma tutaj również Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Kłodzku.
Osoby związane z miastem:
aktorzy:

  • January Brunov(ur.1964 r.)polski aktor
  • Krzysztof Tyniec(ur.1956 r.)polski aktor filmowy i teatralny,konferansjer
  • Robert Więckiewicz(ur.1967 r.)polski aktor filmowy

duchowni:

  • Stanisław Orzechowski(ur.1939 r.)prałat,duszpasterz
  • Joachim Reinelt(ur.1936 r.)biskup Drezna i Miśni

osoby historyczne:

  • Joseph Ebers(1845–1923)architekt
  • Franz Eckert(1852–1916)kompozytor,m.in.hymnu Japonii i Korei
  • Carl Ferche(1853–1940)popularyzator turystyki,honorowy obywatel miasta
  • Fritz Jung(1903–1981)naukowiec,prof.na Uniwersytecie Gutenberga
  • Robert Karger(1874–1946)poeta piszący w dialekcie kłodzkim
  • Friedrich Kayssler(1874–1945)aktor,pisarz i kompozytor
  • Friedrich Wilhelm Otte(1898–1944)generał-major Wehrmachtu
  • Joachim von Pfeil und Klein Ellguth(niem.)(1857–1924)podróżnik,badacz Afryki
  • Ernst Seger(1865–1939)rzeźbiarz
  • Joseph Wittig(1879–1949)profesor teologii,filozof
politycy:

  • Teresa Bazała(ur.1955 r.)poseł,nauczyciel
  • Julian Golak(ur.1957 r.)wydawca,samorządowiec,opozycjonista w okresie PRL
  • Krystyna Herman(ur.1951 r.)poseł
politycy(c.d.):

  • Grzegorz Kołacz(ur.1966 r.)polityk
  • Ryszard Jastrzębski(ur.1956 r.)poseł
  • Mieczysław Szyszka(ur.1961 r.)polityk,senator
  • Jacek Uczkiewicz(ur.1950 r.)poseł,b.wiceminister finansów
  • Monika Wielichowska(ur.1973 r.)poseł

sportowcy:

  • Jan Jankiewicz(ur.1955 r.)kolarz
  • Tadeusz Nowak(ur.28.11.1948)piłkarz,pocz.w"Górniku"Słupiec
  • Dorota Nowak-Idzi(ur.1966 r.)pięcioboistka,multimedalistka

sprawiedliwi:

  • Jadwiga Zofia Szostakiewicz(1894–1970)Sprawiedliwy wśród Narodów Świata
  • Janina Teresa Szostakiewicz(1925–2004)Sprawiedliwy wśród Narodów Świata

twórcy:

  • Przemysław Dominas(ur.1975 r.)autor książek o historii kolei
  • Edyta Geppert(ur.1953 r.)piosenkarka
  • Anna German(1936–1982)piosenkarka i kompozytorka
  • Jaga Hupało(ur.1966 r.)kreatorka wizerunku
  • Tomasz Leśniowski(ur.1968 r.)poeta,animator społeczno-kulturalny
  • Karol Maliszewski(ur.1960 r.)poeta,prozaik,krytyk literacki

Media

  • „Gazeta Noworudzka”tygodnik„
  • Kurier Noworudzko-Radkowski”informator samorządowy
  • NowaRuda24.pl informacje i wydarzenia
  • Nowa-Ruda.com informacje kulturalne z Nowej Rudy i okolic
  • nowaruda.info informacje i wydarzenia
  • „Noworudzianin”tygodnik
  • Telewizja Sudecka
  • „Wiadomości Gospodarcze”

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz