Elementarz

Łac.elementarius początkowy książka wprowadzająca w najbardziej podstawowe zagadnienia jakiejś dziedziny,zbiór elementarnej wiedzy w danym zagadnieniu,np.elementarz języka polskiego,dla chcących się nauczyć czytać i pisać elementarz pierwszoklasisty(pot.abecadło).
Historia
Pierwsze elementarze służące do nauki języka polskiego powstawały już w końcu średniowiecza.Za najdawniejszy znany elementarz polski sensu stricto uznawana jest„Nauka krótka ku czytaniu pisma polskiego”,drukowana szwabachą w Królewcu około roku 1570.Jedną z pierwszych publikacji,które można uznać za elementarz w języku polskim była również"Dla dziatek nauka czytania pisma polskiego"wydana w Wilnie w 1633 roku.
Elementarz Mariana Falskiego
W historii polskiej edukacji najbardziej doniosłym elementarzami okazały się podręczniki Mariana Falskiego,pod tytułem„Elementarz”.Pierwsze wydanie,pod tytułem:„Nauka czytania i pisania dla dzieci”ukazało się w roku 1910 i zrewolucjonizowało metodykę nauki czytania w Polsce.Był ilustrowany przez Jana Rembowskiego.W okresie międzywojennym ukazywały się kolejne wersje elementarza dla dzieci,aktualizowane zgodnie z duchem czasów.Z powodu zapóźnień edukacyjnych sporej części ludności,w 1920 r.Falski opracował także na zamówienie władz dwie wersje„Elementarza powiastkowego”,dla dorosłych analfabetów oraz osób odbywających zasadniczą służbę wojskową.W 1945 roku prawa do wydawania„Elementarza”Falskiego pt.„Elementarz dla szkół wiejskich”uzyskały Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych(od 1974 r.Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne).W 1949 r.ukazał się pierwszy powojenny elementarz dla dzieci,uwzględniający elementy obowiązkowej w tym czasie ideologii komunistycznej(aczkolwiek bez wymieniania postaci Stalina).Kolejna unowocześniona wersja elementarza ukazała się w 1957 r. i przetrwała siedemnaście lat.Ostatnia wersja ukazała się w 1974 r.opublikowana już po śmierci autora,z nowocześniejszymi ilustracjami Janusza Grabiańskiego.Zaktualizowano w niej też teksty.Wersja ta znajdywała się w druku i spotykała się z popularnością(stan na 2013 r.)Oprócz ostatniej wersji elementarza,w XXI wieku wznowiono też druk elementarza w wersji z 1971 roku.Niewątpliwie najsłynniejszym zdaniem Elementarza Falskiego to:„Ala ma kota”,symbolizujące elementarz w potocznej polszczyźnie.Niemniej jednak,zdanie to istniało w elementarzach jedynie od lat 30.do 1949 r.Alą z elementarza Falskiego była Alina Margolis-Edelman.