poniedziałek, 26 października 2015

Adolf Szyszko-Bohusz

Ur.1 września 1883 w Narwie,zm.1 października 1948 w Krakowie polski architekt,przedstawiciel historyzmu i modernizmu,konserwator zabytków.
Życiorys
W latach 1902–1909 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu.Uzupełniał później swoją wiedzę w Austrii,Czechach i Niemczech.W latach 1910-1912 był wykładowcą na UJ i w krakowskiej ASP.W 1912 r.wyjechał do Lwowa,gdzie pracował jako profesor Politechniki Lwowskiej(do 1916 r.)Po powrocie do Krakowa otrzymał w 1916 roku stanowisko kierownika prac renowacyjnych na Zamku Królewskim na Wawelu.Na stanowisku tym pozostał do wybuchu II wojny światowej.Jako konserwator Wawelu dokonał odkrycia romańskiej Sali o 24 słupach i rekonstrukcji Rotundy Najświętszej Marii Panny(św.Feliksa i Adaukta),a ponadto badał Katedrę Wawelską(Kryptę św.Leonarda)oraz wczesnogotyckie systemy obronne Wzgórza Wawelskiego.Jego dziełem jest odnowienie większości wnętrz zamkowych,Brama Herbowa na Wawelu(1921 r.)powiększenie krypty Wieszczów i sarkofag Juliusza Słowackiego(1927-1928)oraz urządzenie krypty Marszałka Józefa Piłsudskiego wraz z nowym zejściem do podziemi katedry z baldachimem(1936-1938).Wyniki swoich badań ogłosił w artykułach:Rotunda świętych Feliksa i Adaukta(Najśw.Panny Marii)na Wawelu(1918 r.)Z historii romańskiego Wawelu.Pierwsza katedra romańska(1923 r.)Wawel średniowieczny(1932 r.)W 1920 r.został powołany na stanowisko kierownika Katedry Architektury Zabytkowej na ASP w Krakowie,będąc jednocześnie w latach 1922-1927 rektorem tej uczelni.W latach 1932-1939 był także profesorem Politechniki Warszawskiej kierując Katedrą Projektowania Monumentalnego Wydziału Architektury.Jako architekt był specjalistą od obiektów użyteczności publicznej.Zaprojektował monumentalny gmach PKO(ul.Wielopole 19,1924 r.) i położony nieopodal Dom Pracowników Pocztowej Kasy Oszczędności(ul.Zyblikiewicza 5,na rogu z Librowszczyzną,1923-1927),Mauzoleum generała Józefa Bema w Tarnowie(1927 r.)willę własną w Przegorzałach,zwaną Rotundą(która nawiązywała kształtem do odkrytej przez niego rotundy na Wawelu,1928-29),Dom Towarzystwa Ubezpieczeń„Feniks”(Rynek Główny 41,1928-32),dom im.Józefa Piłsudskiego(ul.Oleandry,1935 r.)oraz dawne gimnazjum OO.Paulinów(ul.Paulińska,1935 r.)Projektował pensjonaty(kilka w Krynicy,np.Sanatorium Wojskowe),hotele w miejscowościach uzdrowiskowych,Dom Zdrojowy w Żegiestowie oraz Zamek Prezydenta RP w Wiśle(1929-1930)dla ówczesnej głowy państwa polskiego Ignacego Mościckiego.W okresie II Rzeczypospolitej Józef Gałęzowski i Adolf Szyszko-Bohusz stworzyli ideę Alej Trzech Wieszczów w Krakowie i pomysł dzielnicy oplatającej Błoń krakowskich.Po wybuchu II wojny światowej,2 września 1939 r.Szyszko-Bohusz wziął udział w naradzie dotyczącej sposobu ratowania wawelskich zbiorów.Wobec braku połączenia telefonicznego z Warszawą,gdzie znajdował się przygotowany kilka miesięcy wcześniej plan ewakuacji dla Wawelu,sprzeciwił się on stanowczo wywiezieniu skarbów z Krakowa,argumentując,że ewakuacja narazi je na pełną niebezpieczeństw wędrówkę bombardowanymi i zatłoczonymi drogami lub liniami kolejowymi.Ostatecznie zmienił jednak zdanie pod wpływem argumentacji przedstawionej przez kustosza muzeum dra Stanisława Świerz-Zaleskiego i kierownika administracji zamku dra Stanisława Taszakowskiego.W czasie wojny pracował za zgodą władz podziemnych jako rysownik w prywatnym biurze niemieckim na Wawelu i działał w tajnym Komitecie Wawelskim.W 1945 r.powrócił na przedwojenne stanowisko na Wawelu,piastując je do 1946 r.W 1945 r.uczestniczył również w organizowaniu Wydziału Architektury na AGH zostając jego pierwszym dziekanem.Publikował w„Architekcie” i „Głosie Plastyków”.Zmarł w Krakowie,został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w pobliżu Alei Zasłużonych.
Odznaczenia

  • Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski(10 listopada 1938,„za wybitne zasługi na polu sztuki”)
  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski(29 grudnia 1921)

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz