Mieczysława Ćwiklińska

Właściwie Mieczysława Trapszo(ur.1 stycznia 1879 w Lublinie,zm.28 lipca 1972 w Warszawie)polska aktorka teatralna i filmowa,śpiewaczka(sopran).
Życiorys
Pochodziła z polskiego rodu teatralnego Trapszów.Była córką Marcelego Trapszy i Aleksandry Trapszo z Ficzkowskich.Wykształcenie wokalne zdobyła w Paryżu u Jana Reszkego.Na scenie teatralnej zadebiutowała 2 grudnia 1900 w roli Helenki w"Grubych rybach"Michała Bałuckiego w Teatrze Ludowym w Warszawie.Od tego czasu była członkiem zespołu operetki Warszawskich Teatrów Rządowych.5 stycznia 1901 wystąpiła po raz pierwszy w Teatrze Nowości jako Kasia("Gwałtu,co się dzieje").W latach 1907–1908 przebywała w Paryżu,gdzie kształciła głos u prof.Giulianiego.Od 1909 roku nagrywała dla Syreny Rekord.W czasie I wojny światowej występowała za granicą(Francja,Rosja).Do kraju powróciła w 1918 r..Od 1922 należała do zespołu Teatru Polskiego,później do Teatru Narodowego.W tym okresie była primadonną operetkową i ulubienicą Warszawy.W sezonie 1926/1927 wraz z Antonim Fertnerem utworzyła teatr komedii i farsy„Teatr Ćwiklińskiej i Fertnera”w Warszawie przy Nowym Świecie 63.W filmie zadebiutowała w wieku 54 lat rolą Idalii w filmie"Jego ekscelencja subiekt"(1933 r.)Wystąpiła w wielu polskich filmach,była uznawana za jedną z najwybitniejszych aktorek komediowych.W 1937 r.została odznaczona Złotym Wawrzynem Akademickim Polskiej Akademii Literatury„za szerzenie zamiłowania do polskiej literatury dramatycznej”.Znana była głównie jako aktorka komediowa i charakterystyczna.Często grała role kobiet starszych,o zabarwieniu charakterystycznym.Tworzyła postaci zabawne,a nawet karykaturalne.W początkach drogi artystycznej Ćwiklińska występowała też w rolach operetkowych i operowych w Warszawie,Berlinie i Dreźnie.W czasie okupacji niemieckiej pracowała w Warszawie jako kelnerka w kawiarniach„Cafe Bo­do” i „U Aktorek”.Podczas powstania warszawskiego była w Leśnej Podkowie,po jego upadku pojechała do Zakopanego.Po II wojnie światowej zamieszkała w Krakowie gdzie też występowała,a od 1950 roku aż do śmierci grała w Warszawie w Teatrze Polskim i Nowym.Jej rola Babki w spektaklu"Drzewa umierają stojąc"zagrana po raz pierwszy 1 listopada 1958 w Teatrze Rozmaitości była jej ostatnią słynną rolą.Aktorka grała ją do kwietnia 1971 roku,występując w niej około 1500 razy.Jej jubileusz siedemdziesięciolecia pracy aktorskiej miał miejsce 2 grudnia 1970 w Lublinie w Teatrze im.Osterwy.W 1971 roku odbyła tournee po Stanach Zjednoczonych i Kanadzie na zaproszenie amerykańskiej Polonii.Była trzykrotnie zamężna.7 lipca 1897,zaraz po ukończeniu pensji,wyszła za mąż za Zygmunta Bartkiewicza i przeniosła się do Łodzi.Po rozstaniu w 1899 r.powróciła do Warszawy i prowadziła dom mód.Powtórnie wyszła za mąż 15 czerwca 1919 w Warszawie za handlowca Henryka Madera,z którym rozwiodła się w 1928 r.Po raz trzeci wyszła za mąż w 1933 roku,za Mariana Steinsberga(Szteinsberga)wydawcę i księgarza,z którym rozstała się w 1939 r.Została pochowana w Alei Zasłużonych Cmentarza Powązkowskiego(grób 62).W 2006 roku skradziono z jej grobu metalowe litery tekstu epitafium.
Odznaczenia i upamiętnienie
W 1937 r.została odznaczona Złotym Wawrzynem Akademickim Polskiej Akademii Literatury.W 1949 r Prezydent RP Bolesław Bierut nadał jej Order Sztandaru Pracy II klasy.W 1953 r.odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi,a w 1955 r.Medalem 10-lecia Polski Ludowej.W 1959 r.została odznaczona Orderem Sztandaru Pracy I klasy.W 1955 r.otrzymała Państwową Nagrodę Artystyczną I stopnia.W 1959 r.Jerzy Macierakowski i Wojciech Natanson napisali książkę"Mieczysława Ćwiklińska".W 1976 roku ukazała się książka Alicji Okońskiej i Andrzeja Grzybowskiego"Rozmowy z panią Miecią",która powstała na podstawie wspomnień Ćwiklińskiej oraz przeprowadzonych z nią rozmów.W 1988 r.Maria Bojarska napisała biografię aktorki Mieczysława Ćwiklińska.Jest patronką ulic w Krakowie,Warszawie,Rzeszowie i Łodzi.
Filmografia
1933 r.

• "Jego ekscelencja subiekt"

1934 r.

• "Czy Lucyna to dziewczyna?"

1935 r.

• "Antek policmajster"
• "Panienka z poste restante"
• "Wacuś"

1936 r.

• "Amerykańska awantura"
• "Dodek na froncie"
• "Jadzia"
• "Pan Twardowski"
• "Straszny dwór"
• "Trędowata"

1937 r.

• "Dorożkarz nr 13"
• "Dyplomatyczna żona"(wersja polska)
• "Dyplomatyczna żona"(wersja niemiecka)
• "Dziewczęta z Nowolipek"
• "Ordynat Michorowski"
• "Pan redaktor szaleje"
• "Pani minister tańczy"
• "Znachor"

1938 r.

• "Druga młodość"
• "Gehenna"
• "Granica"
• "Profesor Wilczur"
• "Robert i Bertrand"
• "Strachy"
• "Sygnały"
• "Wrzos"

1939 r.

• "Biały Murzyn"
• "Doktór Murek"
• "Kłamstwo Krystyny"
• "U kresu drogi"

1940 r.

• "Złota Maska"
• "Żołnierz królowej Madagaskaru"

1941 r.

• "Ja tu rządzę"
• "Przez łzy do szczęścia"
• "Żona i nie żona"

1942 r.

• "Testament profesora Wilczura"

1948 r.

• "Ulica Graniczna"

Spektakle teatralne(wybór)

• 1901 r."Gwałtu,co się dzieje",Teatr Nowości
• 1909 r."Krysia leśniczanka",Teatr Nowości
• 1909 r."Wesoła wdówka",Teatr Nowości
• 1909 r."Mimi",Teatr Nowości
• 1909 r."Szalona dziewczyna",Teatr Nowości
• 1909 r."Zemsta nietoperza",Teatr Nowości
• 1909 r.Gejsza,Teatr Nowości
• 1909 r."Król",Teatr Letni
• 1910 r."Hrabia Luxemburg",Teatr Nowości
• 1919 r."Targ na dziewczęta",Teatr Nowości
• 1919 r."Róża Stambułu",Teatr Nowości
• 1920 r."Królowa kinematografu",Teatr Nowości
• 1920 r."Skowronek",Teatr Nowości
• 1920 r."Czar munduru",Teatr Nowości
• 1921 r."Dziewczę z Holandii",Teatr Nowy
• 1922 r."Japonka",Teatr Nowy

Dyskografia(wybór)

• 1910 r.Mieczysława Ćwiklińska,Józef Redo,Władysław Szczawiński,artyści teatru„Nowości”,śpiew z towarzyszeniem Orkiestry opery Warszawskiej Syrena Rekord(SGR 9556–9585)(utwory z operetki Hrabia Luxemburg)