niedziela, 4 września 2016

Kazimierz Morawski(filolog klasyczny)

Ur.29 stycznia 1852 w Jurkowie,zm.25 sierpnia 1925 w Krakowie polski filolog klasyczny,historyk,profesor i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego,prezes Polskiej Akademii Umiejętności,kandydat na urząd Prezydenta RP.Odznaczony Orderem Orła Białego.

Życiorys
Pochodził z rodziny ziemiańskiej był synem Kajetana i Józefy z Łempickich,oraz starszym bratem Zdzisława.Uczęszczał do Gimnazjum św.Marii Magdaleny w Poznaniu(1861-1869),gdzie wśród jego nauczycieli był m.in.późniejszy arcybiskup gnieźnieński Edward Likowski.W latach 1869-1874 studiował filologię i historię na Uniwersytecie Humboldta w Berlinie(m.in.u przyszłego noblisty Theodora Mommsena).W 1874 r.na tej uczelni obronił pracę doktorską,pt.Quaestiones Quintilianae,przygotowaną pod kierunkiem Emila Huebnera.Pracował jako profesor łaciny w Gimnazjum św.Macieja we Wrocławiu(1875-1876),w 1878 r.habilitował się w dziedzinie filologii klasycznej na Uniwersytecie Jagiellońskim i rozpoczął wykłady z latynistyki na tej uczelni jako docent w II Katedrze Filologii Klasycznej.Od 1880 r.był profesorem nadzwyczajnym i kierownikiem III Katedry Filologii Klasycznej,a wraz z nominacją na profesora zwyczajnego(1887 r.)objął I Katedrę Filologii Klasycznej.W roku akademickim 1902/1903 pełnił funkcję dziekana Wydziału Filozoficznego,a w 1906/1907 rektora UJ.Od 1883 r.był członkiem-korespondentem,a od 1887 r.członkiem czynnym Akademii Umiejętności w Krakowie(późniejszej Polskiej Akademii Umiejętności);pełnił funkcje:dyrektora Wydziału I(Filozoficznego)AU(1890-1917),wiceprezesa akademii(1917-1918),a od 1918 r.trzeciego w historii jej prezesa(po śmierci historyka literatury,Stanisława Tarnowskiego).Brał udział w pracach komisji akademii Komisji dla Badań w Zakresie Historii Literatury i Oświaty w Polsce(1880-1890 sekretarz,1893-1904 przewodniczący),Komisji Filologicznej(od 1912 r.przewodniczący),Komisji Języka Polskiego i Komisji Orientalistycznej.Należał ponadto do innych towarzystw naukowych i społecznych,m.in.Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk(1879 r.członek zwyczajny,1917 r.członek honorowy),Towarzystwa Naukowego we Lwowie(1920 r.członek czynny),Stowarzyszenia Przyjaciół Francji(prezes).Został odznaczony m.in.austriackim Orderem Żelaznej Korony III klasy,Orderem Orła Białego(1921 r.) i komandorią francuskiej Legii Honorowej.Akademia Umiejętności przyznała mu dwukrotnie nagrodę im.Barczewskiego za prace:Andrzej Patrycy Nidecki(1891 r.) i Historia Uniwersytetu Jagiellońskiego.Średnie wieki i Odrodzenie(1900 r.)Od 1907 r.zasiadał w austriackiej Izbie Panów.We wrześniu 1914 r.został wybrany członkiem galicyjskiej C.K.Rady Szkolnej Krajowej.W grudniu 1922 r.Stronnictwo Narodowe wysunęło jego kandydaturę na prezydenta RP w wyborach następcy zamordowanego Gabriela Narutowicza.20 grudnia 1922 w jedynej turze głosowań uległ Stanisławowi Wojciechowskiemu(otrzymał 221 głosów,zaś jego konkurent 298).Był dwukrotnie żonaty.Pierwsza żona,Helena,córka Władysława Wężyka,zmarła po dwuletnim pożyciu osierocając syna Kazimierza Mariana.Żona druga,Maria z Chłapowskich,urodziła syna Krzysztofa oraz dwie córki.Pochowany został na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie,w grobowcu rodzinnym w kwaterze 24.
Praca naukowa
Zainteresowania naukowe Kazimierza Morawskiego obejmowały retorykę rzymską,historię i topografię Rzymu,hellenistykę,literaturę polsko-łacińską,dzieje kultury polskiej,historię Uniwersytetu Jagiellońskiego.Cieszył się sławą najwybitniejszego na świecie znawcy retorycznego stylu rzymskiego,a wielu intelektualistów(m.in.Henryk Sienkiewicz,Tadeusz Sinko,Julian Krzyżanowski)uważało go za twórcę nowoczesnej polskiej filologii klasycznej.Sienkiewicz korzystał z jego konsultacji przy pracy nad powieścią"Quo vadis".Morawski analizował twórczość Tacyta,prowadził badania porównawcze nad autorami starożytnymi(m.in.Owidiuszem,Cyceronem i Horacym).W obszernej,siedmiotomowej pracy Historia literatury rzymskiej(1909-1921)przedstawił syntezę dziejów piśmiennictwa łacińskiego do końca III wieku n.e.Przygotował krytyczne wydanie poematów łacińskich Andrzeja Krzyckiego,Andriae Cricii carmina(1888 r.)napisał przedmowę do wydania"Iliady"Homera w przekładzie Jana Czubka(1920 r.)Zainicjował wydawanie"Archiwum Filologicznego","Biblioteki Przekładów z Literatury Starożytnej","Corpus Antiquissimorum Poetarum Poloniae Latinorum",Słownika łaciny średniowiecznej w Polsce.W 1916 r.opublikował przekład dzieł Sofoklesa(Tragedye).Do grona przyjaciół Kazimierza Morawskiego należało wiele wybitnych osobistości Józef Szujski,Julian Klaczko,Jan Matejko,Jan Marcin Rozwadowski,Henryk Sienkiewicz,Stanisław Tarnowski i Wilhelm Creizenach.
Uczniowie
Był twórcą największej polskiej szkoły filologicznej.Z okazji 30-lecia pracy naukowej otrzymał księgę honorową:Stromata in honorem C.Morawski(1908 r.)Jego studentami byli m.in.Jan Bystroń,Jan Stanisław Bystroń,Seweryn Hammer,Józef Kallenbach,Jerzy Kowalski,Kazimierz Kumaniecki,Tadeusz Lehr-Spławiński,Jan Michał Rozwadowski,Tadeusz Sinko,Gustaw Przychocki,Jan Sajdak,Jerzy Schnayder,Stanisław Skimina,Stanisław Witkowski.
Wybrane publikacje
  • 1873 r.O początku mowy i rozwoju języka
  • 1875 r.Przyczynki do charakterystyki języka Wellejusza Paterkula 
    • Quaestionum Charisianarum specimen 
    • 1878 r.Beitraege zur Charakteristik der Sprache des Velleins
    • Chrześcijaństwo i patrycjat rzymski 
    • 1887 r.Wiersze makaroniczne łacińsko-polskie utworu autora hiszpańskiego 
    • 1891 r.Andrzej Patrycy Nidecki 
    • 1892 r.Jakub Górski,jego życie i dzieła
  • 1893 r.Dwaj cesarze rzymscy Tyberyusz i Hadryan
  • 1900 r.Historia Uniwersytetu Jagiellońskiego.Średnie wieki i Odrodzenie
  • 1909-1921 Historia literatury rzymskiej
  • 1921 r.Rzym,portrety i szkice
  • 1922 r.Zarys literatury rzymskiej 
    • Ku czci pracy i w obronie nauki
    • Nowa epoka ludzkości a szkoła klasyczna,[w:]O naprawę Rzeczypospolitej
    • 1924 r.Rzym i narody

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz