Maria Borucka-Arctowa

Ur.12 stycznia 1921 w Inowrocławiu polska teoretyk i socjolog prawa,profesor nauk prawnych.Jej zainteresowania naukowe obejmują kwestie świadomości prawnej i politycznej,polityki prawa i inżynierii społecznej,oraz zagadnienia teoretyczno- i filozoficzno prawne.

Życiorys
Urodziła się w 1921 r.w Inowrocławiu.Jej ojciec był urzędnikiem państwowym.W 1922 r.rodzina przeniosła się do Wilna.W 1938 r.po ukończeniu gimnazjum im.A.Czartoryskiego,rozpoczęła studia na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie,przerwane wybuchem wojny.W trakcie II wojny światowej,organizowała tajne nauczanie i kontynuowała naukę,ukończoną uzyskaniem dyplomu w 1946 r.na Uniwersytecie Jagiellońskim.W latach 1946–1950 uczestniczyła w Konwersatorium Naukoznawczym i pracowała w redakcji Życia Nauki.W 1947 r.została asystentem w Katedrze Teorii i Historii Filozofii Prawa na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego.Kierownikiem katedry był wówczas Jerzy Lande uczeń i kontynuator myśli Leona Petrażyckiego.W 1950 r.obroniła rozprawę doktorską pod tytułem Zagadnienia funkcjonalizmu w teorii prawa.W 1957 r.opublikowała pracę Prawo natury jako ideologia antyfeudalna.Na jej podstawie,w 1958 r.została kandydatem nauk,a w 1959 r.docentem w katedrze Teorii Państwa i Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego.W 1968 r.uzyskała profesurę Uniwersytetu Jagiellońskiego.Była pierwszą kobietą-profesorem na wydziale prawa w Polsce.W 1978 r.otrzymała tytuł profesora zwyczajnego.Była stypendystką British Council(1947–1948),Fundacji Forda(1958 r.)Ecole des Hautes Etudes:en Sciences Sociales(1967 i 1982 r.) i Fundacji Heinricha Hertza(1980 r.)Od 1970 r.kierowała Zespołem Badań nad Świadomością Prawną Społeczeństwa Polskiego w Instytucie Państwa i Prawa(przemianowanym później na Instytut Nauk Prawnych)PAN.Była prodziekanem Wydziału Prawa i Administracji UJ i kierownikiem Zawodowego Studium Administracyjnego.Została też kierownikiem pierwszej w Polsce Katedry Socjologii Prawa na UJ,którą kierowała do 1991 r.W latach 1987–1990 była członkiem Rady Legislacyjnej.Jest członkiem Komitetu Badań Naukowych.Jest również członkiem Polskiego Towarzystwa Socjologicznego,Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych.Wchodzi w skład Komitetu Redakcyjnego Państwa i Prawa.
Praca naukowa
Na początku kariery naukowej zajmowała się historią doktryn politycznych i prawnych.Z czasem zaczęła coraz bardziej interesować się socjologią prawa.W Prawie natury jako ideologii antyfeudalnej(1957 r.)wskazywała,w jaki sposób doktryny prawno naturalne łączyły się z przemianami społecznymi w nowożytności,wspierając ruchy antyfeudalne.Na jej socjologiczne zainteresowania wpłynęły w dużej mierze koncepcje Leona Petrażyckiego.Jej prace dotyczyły styku między psychologią(szczególnie psychologią społeczną),procesami społecznymi i prawem.Stąd też wypływają jej zainteresowania świadomością prawną,socjalizacją prawną,czy polityką prawa.Prowadziła empiryczne badania nad prawem i kierowała realizacją licznych programów badawczych w tej dziedzinie.Obejmowały one problemy funkcjonowania prawa i instytucji publicznych,poglądy społeczeństwa polskiego na prawo i instytucje,badania nad socjalizacją prawną.Niektóre z projektów były prowadzone we współpracy z badaczami niemieckimi i francuskimi i miały charakter porównawczy.W powiązaniu z badaniami empirycznymi rozwinęła również znaczące koncepcje teoretyczne,m.in.typologię postaw wobec prawa i świadomości prawnej.