Julia Hartwig

Ur.14 sierpnia 1921 w Lublinie polska poetka,eseistka i tłumaczka literatury pięknej.

Biografia
Jest córką fotografa Ludwika Hartwiga i Marii Birjukow,siostrą Edwarda,fotografika i Walentego,endokrynologa.Uczyła się w Gimnazjum im.Unii Lubelskiej w Lublinie(matura w 1939 r.)W 1936 r.w gazetce szkolnej„W słońce”opublikowała swój pierwszy wiersz.Podczas II wojny światowej była łączniczką AK,uczestniczką podziemnego życia kulturalnego.Studiowała polonistykę i romanistykę na Tajnym Uniwersytecie Warszawskim(1942-1944) i Uniwersytecie Warszawskim(1946 r.)oraz Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.W latach 1947–1950 przebywała we Francji,gdzie była stypendystką rządu francuskiego i urzędniczką w dziale kulturalnym Ambasady Polskiej w Paryżu,w tym okresie związana była z Ksawerym Pruszyńskim i Zygmuntem Kałużyńskim.Mieszkała następnie w Warszawie.W latach 1952–1969 była autorką słuchowisk nadawanych w Polskim Radiu.W latach 1970–1974,razem z mężem,Arturem Międzyrzeckim przebywała w USA,była uczestnikiem programu International Writing Program,a następnie wykładowcą Drake University.Prowadziła też wykłady na Uniwersytecie Ottawy(1971 r.) i Carleton University(1973 r.)w Kanadzie.W 1976 r.była sygnatariuszką„Memoriału 101”.W 1979 roku ponownie przebywała w USA na zaproszenie Departamentu Stanu.W 1989 roku była członkiem Komitetu Obywatelskiego przy Przewodniczącym NSZZ„Solidarność”Lechu Wałęsie.Swoje wiersze i artykuły ogłaszała w pismach:„Odrodzenie”,„Nowa Kultura”,„Świat”,„Nowe Książki”,„Poezja”,„Tygodnik Powszechny”,„Twórczość”,„Kresy”,„NaGłos”,„Zeszyty Literackie”,„Odra”,„Więź”,„Kwartalnik Artystyczny”.Tłumaczyła na język polski twórczość takich pisarzy,jak:Guillaume Apollinaire,Allen Ginsberg,Max Jacob,Blaise Cendrars,Pierre Reverdy,Marianne Moore,William Carlos Williams.Była członkiem Związku Literatów Polskich(1945-83,była w Zarządzie Głównym w latach 1980–1982),Polskiego PEN-Clubu(od 1956 r.)NSZZ„Solidarność”(1986-91),Stowarzyszenia Pisarzy Polskich(1989 r.wiceprezes w latach 1990–1999).Od 2008 r.jest przewodniczącą jury Nagrody Mediów Publicznych Cogito w dziedzinie literatury pięknej.W 1995 roku powstał o poetce film dokumentalny pt."Julia Hartwig"w reżyserii Adama Kulika i według jego scenariusza,a w roku 2003 następny pt."Ułamki codzienności.Julia Hartwig" (scenariusz i realizacja:Elżbieta Rottermund).W 2009 r.otrzymała honorowe obywatelstwo Lublina oraz została laureatką Nagrody„Kamień”,przyznawanej podczas Lubelskiego Festiwalu„Miasto Poezji”.Mieszka w Warszawie,przy ul.Marszałkowskiej.W 2014 r.X Zjazd Stowarzyszenia Pisarzy Polskich wybrał ją na honorowego Prezesa Stowarzyszenia.25 października 2014 otrzymała Nagrodę Poetycką im.Wisławy Szymborskiej za książkę"Zapisane".W 2015 r.Uniwersytet im.Adama Mickiewicza w Poznaniu przyznał jej tytuł doktora honoris causa.
Twórczość

• Z niedalekich podróży(reportaże;LSW 1954 r.)
• Pożegnania(poezje;Czytelnik 1956 r.)
• Jaś i Małgosia(bajka dla dzieci;wespół z Arturem Międzyrzeckim;premiera w Teatrze Komedia 1961 r.Wydanie w publikacji pt.Bajki zza kurtyny,Centralny Ośrodek Metodyczny Upowszechniania Kultury 1972 r.wespół z tekstem Aleksandra Rymkiewicza)
• Pierwsze przygody Poziomki(utwór dla dzieci;wespół z Arturem Międzyrzeckim;Nasza Księgarnia 1961 r.jako Przygody Poziomki:Nasza Księgarnia 1967 r.)
• Tomcio Paluch(bajka dla dzieci;wespół z Arturem Międzyrzeckim;premiera w Teatrze Komedia 1962 r.)
• Apollinaire(monografia;PIW 1962,1964,1972 r.tłum.czeskie:Odeon 1966 r.tłum.węgierskie:Gondat 1968 r.tłum.rosyjskie:Progress 1971 r.tłum.francuskie:Mercure de France 1972 r.)
• Pan Nobo.Dalsze przygody Poziomki(utwór dla dzieci;wespół z Arturem Międzyrzeckim;Nasza Księgarnia 1964 r.jako Przygody Poziomki:Nasza Księgarnia 1967 r.)
• Wielki pościg(powieść dla młodzieży;wespół z Arturem Międzyrzeckim;Nasza Księgarnia 1969 r.)
• Wolne ręce(poezje;PIW 1969 r.)
• Zguba Michałka(bajka dla dzieci;Nasza Księgarnia 1969 r.)
• Dwoistość(poezje;Czytelnik 1971 r.)
• Gérard de Nerval(monografia;PIW 1972 r.)
• Czuwanie(poezje;Czytelnik 1978 r.)
• Chwila postoju(miniatury poetyckie;Wydawnictwo Literackie 1980 r.ISBN 83-08-00323-0)
• Dziennik amerykański(szkice;Państwowy Instytut Wydawniczy 1980 r.ISBN 83-06-00407-8)
• Wybór wierszy(Czytelnik 1981 r.ISBN 83-07-00241-9)
• Poezje wybrane(seria:„Biblioteka Poetów”;LSW 1983 r.ISBN 83-205-3515-8)
• Obcowanie(poezje;Czytelnik 1987 r.ISBN 83-07-01608-8)
• Czułość(poezje;Znak 1992 r.ISBN 83-7006-031-5)
• Żelazowa Wola(zdjęcia:Edward Hartwig,Ewa Hartwig-Fijałkowska,tekst:Julia Hartwig;Voyager 1993 r.ISBN 83-85496-19-X)
• Nim opatrzy się zieleń(wybór poezji;Znak 1995 r.ISBN 83-7006-326-8)
• Jak długo trwać będą dawne imiona(Przemyśl:Gdzie Indziej 1996 r.)
• Lżejszym głosem:wiersze z różnych lat(Bis 1998 r.ISBN 83-87082-43-0)
• Zobaczone(poezje;a5 1999 r.ISBN 83-85568-40-9)
• Przemija postać świata(wybór poezji;Prószyński i S-ka 1999 r.ISBN 83-7180-448-2)
• Zawsze od nowa:100 wierszy(wybór poezji;Twój Styl 1999 r.ISBN 83-7163-147-2)
• Wybór wierszy(seria:„Złota Kolekcja Poezji Polskiej”;Państwowy Instytut Wydawniczy 2000 r.ISBN 83-06-02758-2)
• Zawsze powroty dzienniki podróży(Sic!2001 r.ISBN 83-86056-77-0;wyd.2 poprawione jako Zawsze powroty.Z dzienników podróży,Sic!2005 r.ISBN 83-88807-75-7)
• Nie ma odpowiedzi(poezje;Sic!2001 r.ISBN 83-86056-98-3)
• Pięć wierszy(Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2002 r.ISBN 83-227-1898-5)
• Wiersze amerykańskie(Sic!2002 r.ISBN 83-88807-05-6)
• Błyski(poezje;Sic!2002 r.ISBN 83-88807-21-8)
• Mówiąc nie tylko do siebie.Poematy prozą(razem z płytą CD,z głosem poetki;Sic!2003 r.ISBN 83-88-80732-2)
• Bez pożegnania(poezje;Sic!2004 r.ISBN 83-88807-60-9;Nominacja do Śląskiego Wawrzynu Literackiego,luty 2005 r.)
• Pisane przy oknie(felietony;Biblioteka„Więzi”[t.156]2004 r.ISBN 83-88032-67-4)
• W objęciach świata(wybór poezji;Anagram 2004 r.ISBN 83-86-08670-7)
• Zwierzenia i błyski(poezje i proza poetycka;Sic!2004 r.ISBN 83-88807-45-5)
• Wybrańcy losu(eseje wspomnieniowe;Sic!2006,ISBN 83-88807-99-4)
• Podziękowanie za gościnę(słowo/obraz terytoria 2006 r.)
• To wróci(Sic!2007 r.ISBN 978-83-60457-44-3)
• Trzecie błyski(Sic!2008 r.)
• Jasne niejasne(poezje;a5 2009 r.)
• Wiersze wybrane(wybór poezji;a5 2010 r.ISBN 978-83-61298-23-6)
• Gorzkie żale(poezje;a5 2011 r.ISBN 978-83-61298-30-4)
• Powroty(poezje;Ośrodek„Brama Grodzka-Teatr NN”2011 r.ISBN 978-83-61064-24-4)
• Zapisane(a5,2013 r.)

Tłumaczenia(wybór)

• Elsa Triolet,Kochankowie z Avignonu i inne opowiadania(Czytelnik 1949 r.)
• Louis Aragon,Komuniści t.I-V(tłumaczenie zbiorowe;Czytelnik 1950–1951)
• Théophile Gautier(syn),Przygody barona Münchhausena(ilustr.Gustave Doré;Książka i Wiedza 1951 r.Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1991 r.ISBN 83-221-0569-X)
• Jean Marcenac,Urok szatana(Książka i Wiedza 1951 r.)
• Denis Diderot,Wybór pism filozoficznych(wespół z Julianem Rogozińskim;Państwowy Instytut Wydawniczy 1953 r.De Agostini Polska 2003 r.ISBN 83-7316-116-3,ISBN 83-7316-000-0)
• Jean le Rond d’Alembert,Wstęp do Encyklopedii(seria:Biblioteka Klasyków Filozofii;wstępem i przypisami opatrzył Tadeusz Kotarbiński;Polska Akademia Nauk,Komitet Filozoficzny;Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1954 r.)
• Blaise Cendrars,Poezje(wespół z Adamem Ważykiem,Państwowy Instytut Wydawniczy 1962 r.)
• Guillaume Apollinaire,Poeta zamordowany(wespół z Arturem Międzyrzeckim;Wydawnictwo Literackie 1966,1976,1993 r.ISBN 83-08-02485-8)
• Claude Roy,Ładny kwiat(Nasza Księgarnia 1968 r.)
• Ja to ktoś inny.Korespondencja Artura Rimbaud(wespół z Arturem Międzyrzeckim;wybór i przekład;Czytelnik 1970 r.)
• Jules Supervielle,Piękna z lasu(Feeria w trzech aktach)(„Dialog”nr 4-5/1972)
• Guillaume Apollinaire,Nowe przekłady(wespół z Arturem Międzyrzeckim;Wydawnictwo Literackie 1973 r.)
• Guillaume Apollinaire,Listy do Madeleine(także autorka wstępu;Wydawnictwo Literackie 1974,1977 r.)
• Blaise Cendrars,Poezje wybrane(wespół z Adamem Ważykiem,Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1977 r.)
• Guillaume Apollinaire,Piosenka niekochanego i inne wiersze(przekład,opracowanie i przedmowa;wespół z Arturem Międzyrzeckim;Wydawnictwo Literackie,1994 r.ISBN 83-08-02548-X)
• Marianne Moore,Wiersze wybrane(wespół z Ludmiłą Marjańską;wyboru dokonała i wstępem poprzedziła Ludmiła Marjańska;Państwowy Instytut Wydawniczy 1980 r.ISBN 83-06-00387-X)
• Korespondencja Fryderyka Chopina z George Sand i z jej dziećmi[t.I/II](tłum.tekstów francuskich;oprac.Krystyna Kobylańska;Państwowy Instytut Wydawniczy 1981 r.ISBN 83-06-00326-8[2 t.])
• Max Jacob,Poematy prozą(wybór,przekład i posłowie;przeł.wespół z Adamem Ważykiem;Wydawnictwo Literackie 1983 r.ISBN 83-08-00657-4)
• Robert Bly,Jadąc przez Ohio i inne wiersze(wybór,wstęp i tłumaczenie;Państwowy Instytut Wydawniczy 1985 r.ISBN 83-06-01263-1)
• Pierre Reverdy,Poezje wybrane(przekład,wybór i wstęp;Państwowy Instytut Wydawniczy 1986 r.ISBN 83-06-01346-8)
• Guillaume Apollinaire,Wiersze miłosne(wespół z Arturem Międzyrzeckim;Pavo 1992 r.ISBN 83-900340-2-6)
• Opiewam nowoczesnego człowieka.Antologia poezji amerykańskiej:wiersze amerykańskie od Poego,Whitmana i Emily Dickinson do poetów dzisiejszych(wybór i przekład;wespół z Arturem Międzyrzeckim;tłum.m.in.Stanisława Barańczaka;RePrint,Res Publica 1992 r.ISBN 83-85343-25-3)
• Allen Ginsberg,Znajomi z tego świata(wespół z Arturem Międzyrzeckim,Andrzejem Szubą i Piotrem Sommerem;il.Wojciech Kołyszko;Wydawnictwo M,Biblioteka„Nagłosu”1993 r.ISBN 83-85541-93-4)
• Gottfried August Bürger,Przygody barona Münchhausena(ilustr.Elżbieta Śmietanka-Combik;Kalliope 1996 r.ISBN 83-85549-46-3)
• Guillaume Apollinaire,Wiersze i listy miłosne(wybór i wstęp Anna Janko;tłum.zbiorowe;Prószyński i S-ka 1998 r.ISBN 83-7180-358-3)
• Dzikie brzoskwinie:antologia poetek amerykańskich(autorka wyboru;przeł.Julia Hartwig,Stanisław Barańczak i in.Sic!2003 r.ISBN 83-88807-26-9)
• Eugène Delacroix,Dzienniki.Cz.1(1822-1853)(wespół z Joanną Guze;Słowo/Obraz Terytoria 2003 r.ISBN 83-89405-46-6)
• Henri Michaux,Seans z workiem oraz inne rady i przestrogi(wybór,przekład i posłowie;Sic!2004 r.ISBN 83-88807-40-4)
• Sylvia Plath,Poezje wybrane(wespół z Janem Rostworowskim i Teresą Truszkowską;Wyd.2 zmienione;Wydawnictwo Literackie 2004 r.ISBN 83-08-03583-3)
• William Carlos Williams Spóźniony śpiewak,„Biuro Literackie”,Wrocław 2009 r.

Opracowania i inne prace redakcyjne

• Otto Axer(autorka wstępu;Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1978 r.)
• Edward Hartwig,Tematy fotograficzne(autorka wstępu;Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1978 r.)
• Romain Rolland,Colas Breugnon:żyje jeszcze człowiek poczciwy(autorka opracowania;przeł.z fr.Franciszek Mirandola;Państwowy Instytut Wydawniczy 1983,1987 r.ISBN 83-06-00994-0;Wydawnictwo Dolnośląskie 1993 r.ISBN 83-7023-229-9)
• Edward Hartwig,Wierzby(autorka wstępu;Sport i Turystyka 1989 r.)
• Edward Hartwig,Lublin i okolice:wspomnienie(autorka wstępu;Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 1997 r.,ISBN 83-227-0938-2)
• Edward Hartwig,Mój Kazimierz(autorka wstępu;Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 1998 r.ISBN 83-227-1193-X)
• Arthur Rimbaud,Sezon w piekle;Iluminacje(przeł.Artur Międzyrzecki,wstęp Julia Hartwig;Prószyński i S-ka 1998,1999 r.ISBN 83-7180-802-X)
• Jan Sochoń,Zdania,przecinki,kropki...(autorka posłowia;W Drodze 1998 r.ISBN 83-7033-322-2)
• Lenta Główczewska,Nowy Jork:kartki z metropolii 1983-2002(autorka przedmowy;Fundacja Zeszytów Literackich 2004 r.ISBN 83-917979-6-1)

Hartwig w piosenkach

• 2005 r.Grzegorz Turnau"11:11"tekst utworu„Nie idźmy spać”

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski(postanowieniem prezydenta Bronisława Komorowskiego z 20 kwietnia 2011„w uznaniu zasług dla niepodległości oraz przemian demokratycznych w Polsce,za zasługi dla kultury polskiej oraz osiągnięcia w pracy twórczej”,udekorowana została 3 maja tego samego roku w czasie uroczystości na Zamku Królewskim z okazji Święta Narodowego 3 Maja)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski(1997 r.)
• Złoty Medal„Zasłużony Kulturze Gloria Artis”(2005 r.)
• Legia Honorowa V klasy(2007 r.)
• order oficera Legii Honorowej(2016 r.)

Inne nagrody i wyróżnienia

• Nagroda ZAiKS(1976 r.)
• Nagroda Fondation d’Hautvilliers„Prix de Traduction”(Francja,1978 r.)
• Nagroda Polskiego PEN Clubu(1979,1997 r.)
• Nagroda Literacka im.Jurzykowskiego(USA,1981 r.)
• Thornton Wilder Prize(USA,1986 r.)
• Nagroda im.Georga Trakla(Austria,1991 r.)
• Nagroda Ministra Kultury za całokształt twórczości(2001 r.)
• Nagroda Fundacji Władysława i Nelli Turzańskich(2004 r.)
• Nagroda Literacka im.Władysława Reymonta(2006 r.)
• Nagroda Wielka Fundacji Kultury
• Nagroda Polskiego PEN Clubu im.Jana Parandowskiego(2009 r.)
• sześciokrotnie nominowana do Nagrody Literackiej Nike(2000 r.za Zobaczone,2002 r.finał nagrody za Nie ma odpowiedzi,2003 r.finał nagrody za Błyski,2005 r.za Bez pożegnania,2010 r.finał nagrody za Jasne, niejasne,2012 r.za Gorzkie żale)
• dwukrotnie nominowana do Nagrody Poetyckiej im.K.I.Gałczyńskiego Orfeusz(2012 i 2014 r.)
• „Dzieło życia”za całokształt w XII edycji Nagrody Norwida(2013 r.)
• Nagroda Poetycka im.Wisławy Szymborskiej(2014 r.)