Jan Wałach

Ur.8 sierpnia 1884 w Istebnej,zm.30 czerwca 1979 tamże grafik,malarz i rzeźbiarz,mistrz drzeworytu.Góral z Beskidu Śląskiego,urodzony w istebniańskim przysiółku Andziółówka.Po ukończeniu Polskiego Gimnazjum Macierzy Szkolnej w Cieszynie uczył się w zakopiańskiej Szkole Przemysłu Drzewnego(1902-1904),później zaś studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych u profesora Józefa Mehoffera(1904-1908).Studia uzupełniał w Paryżu u słynnego Juliena i w pracowni Fernanda Cormona w École des beaux-arts(1908-1910).Debiutował wystawą rysunku w 1904 r.w Mińsku.„Odkryty” i systematycznie promowany przez swego długoletniego mecenasa,Jerzego Warchałowskiego,wystawiał później swe prace na wystawach zbiorowych w Krakowie,Katowicach i Warszawie.Znaczny rozgłos,również ze względu na całą gamę bardzo zróżnicowanych recenzji,przyniosła mu zorganizowana w 1934 r.pod protektoratem wojewody śląskiego Michała Grażyńskiego wystawa indywidualna w Kamienicy Baryczków na Rynku Starego Miasta w Warszawie.Za granicą wystawiał głównie grafiki:w Paryżu(1937 r.brązowy medal za drzeworyty),Londynie,Amsterdamie,Chicago i Hamburgu(w latach 1937-1939).Technikami malarskimi stosowanymi przez Wałacha były malarstwo olejne i gwasz,rzadziej akwarela.Na swych obrazach,którym już wówczas zarzucano naiwność lub akademizm,przedstawiał pejzaże,martwe natury i sceny rodzajowe.Szczególną sławę przyniosły mu natomiast rysunki i drzeworyty,w których utrwalał typy góralskie,architekturę,drobne scenki z życia beskidzkiej wsi oraz liczne tematy sakralne.Projektował witraże(m.in.kościoły parafialne w Chybiu,Goleszowie i Jedliczach koło Jasła),zdobił wnętrza kościołów w Istebnej,Jaworzynce,Koniakowie(malowidła nie zachowane) i Wiśle(malowidła nie zachowane),dla wielu innych kościołów wykonał szereg obrazów olejnych.Zajmował się też rzeźbą sakralną wykonał m.in.krucyfiksy z przedsionka Katedry Chrystusa Króla w Katowicach i kościoła garnizonowego w Radomiu.Po wojnie tworzył samotnie i w zapomnieniu,nie opuszczając prawie swej małej istebniańskiej pracowni,a jego prace pojawiały się jedynie na prowincjonalnych wystawach.Dopiero w 1999 r.wielka wystawa restrospektywna dzieł artysty,zorganizowana przez Muzeum Archidiecezjalne w Katowicach i eksponowana kolejno w Zabrzu,Katowicach,Koszycach,Krakowie,Zakopanem i znów w warszawskiej Kamienicy Baryczków przywróciła go szerszemu ogółowi.Pochowany jest na cmentarzu parafialnym w Istebnej.W Istebnej na Andziołówce można zwiedzać Muzeum Biograficzne J.Wałacha,prowadzone przez córkę artysty,Barbarę Wałach.