Halina Birenbaum

Ur.15 września 1929 w Warszawie polsko-izraelska pisarka,tłumaczka,poetka,ocalona z Holocaustu.W czasie II wojny światowej przebywała początkowo w getcie warszawskim,a następnie w niemieckich obozach koncentracyjnych na Majdanku,Auschwitz-Birkenau,Ravensbrück oraz Neustadt-Glewe,gdzie doczekała wyzwolenia w 1945 roku.W 1947 roku wyemigrowała do Izraela,gdzie założyła rodzinę i mieszka do dziś.W czasie licznych spotkań z młodzieżą polską,izraelską i niemiecką opowiada o swoich obozowych przeżyciach.W 2001 roku Polska Rada Chrześcijan i Żydów przyznała Birenbaum tytuł Człowiek Pojednania 2001.Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.Jej utwory były tłumaczone na kilka języków.13 października 2015 roku odebrała odznaczenie"zasłużona dla Warszawy".
Książki

• "Nadzieja umiera ostatnia"(1967 r.)
• "Powrót do ziemi praojców"(1991 r.)
• "Każdy odzyskany dzień"(1998 r.)
• "Wołanie o pamięć"(1999 r.)
• "Echa dalekie i bliskie.Spotkania z młodzieżą"(2001 r.)
• "Życie każdemu drogie"(2005 r.)fotografie Adam Bujak

Wiersze

• "Nawet gdy się śmieję"
• "Nie o Kwiatach"
• "Jak można w słowach"

Marian Szymański

Marian Zygmunt Szymański(ur.12 września 1929 w Częstochowie,zm.9 września 2011 w Warszawie)polski geodeta.

Życiorys
W 1943 roku ukończył szkołę powszechną w Częstochowie i rozpoczął naukę na tajnych kompletach w zakresie szkoły gimnazjalnej.Po zakończeniu II wojny światowej uczył się w IV Liceum im.Henryka Sienkiewicza w Częstochowie,uzyskując w 1949 r.świadectwo dojrzałości.Działał w harcerstwie był drużynowym skautów.W 1949 roku podjął studia w Wyższej Szkole Administracyjno-Handlowej i jednocześnie pracował w Zakładach Przemysłu Włókienniczego.W 1950 r.przerwał studia w Częstochowie i przeprowadził się do Warszawy,gdzie rozpoczął studia na Wydziale Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej,uzyskując w 1954 roku tytuł inżyniera geodety w zakresie geodezji gospodarczej,a dwa lata później dyplom magistra w specjalności geodezja rolna i leśna.W 1969 r.otrzymał stypendium Rządu Francuskiego na odbycie stażu z zakresu scalania gruntów i katastru nieruchomości.Od 1954 roku pracował w biurze projektów,od 1957 r.w Grupie Interwencyjnej Ministerstwa Rolnictwa,a w latach 1959–1971 w Ministerstwie Rolnictwa.W 1971 roku na wniosek Prezesa Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii został przeniesiony do pracy w tym urzędzie.W latach 1974–1977 przebywał w Iraku,gdzie brał udział w pracach związanych z zakładaniem sieci astronomiczno-geodezyjnej.W latach 1980–1987 był wiceprezesem GUGiK.W urzędzie pracował do 1988 roku.Po przejściu na emeryturę,w latach 1988–2002 kierował pracami Zespołu Rzeczoznawców Stowarzyszenia Geodetów Polskich.Posiadał uprawnienia zawodowe w zakresie geodezji,kartografii i rzeczoznawstwa majątkowego.Pracę zawodową łączył z prowadzeniem wykładów z geodezji na Politechnice Warszawskiej,w Wyższej Szkole Rolniczej w Olsztynie,Politechnice Gliwickiej,Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie i Wyższej Szkole Gospodarki Nieruchomościami w Warszawie.
Pełnione funkcje
W okresie pracy zawodowej pełnił m.in.funkcje:inspektora nadzoru geodezyjnego,wicedyrektora departamentu Ministerstwa Rolnictwa,Pełnomocnika Rządu do spraw delimitacji granicy państwa w rejonie zbiornika wodnego w Czorsztynie,wiceprezesa Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii.Brał udział w pracach badawczych i naukowych.
Był członkiem:

• Rady Geodezyjnej i Kartograficznej
• Rady Naukowej Instytutu Geodezji i Kartografii
• Rady Naukowej Centrum Informatycznego Geodezji i Kartografii
• Głównej Komisji Urbanistycznej
• Komisji ds. budowy Zagłębia Bełchatowskiego

Od 1955 r.działał w Stowarzyszeniu Geodetów Polskich,będąc m.in.członkiem Zarządu Głównego.Był działaczem Międzynarodowej Federacji Geodetów(FIG).
Odznaczenia(wybór)

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Złoty i Srebrny Krzyż Zasługi

Olga Krzyżanowska

Olga Teresa Krzyżanowska(ur.10 września 1929 w Warszawie)polska polityk,działaczka społeczna,lekarka.Posłanka na Sejm X,I,II i III kadencji(1989–2001),wicemarszałek Sejmu X i II kadencji(1989–1991,1993–1997),senator V kadencji(2001–2005).

Życiorys
W okresie II wojny światowej była harcerką Szarych Szeregów,odznaczona Krzyżem Walecznych.W 1952 r.ukończyła studia na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Gdańsku.Pracowała w szpitalu powiatowym w Pucku,szpitalu wojewódzkim i Akademii Medycznej w Gdańsku.Do 1989 r.kierowała Wojewódzką Przychodną Przemysłową w Gdańsku.W 1980 r.wstąpiła do„Solidarności”,zasiadała w Krajowej Komisji Koordynacyjnej Służby Zdrowia.Od 1989 do 2001 r.sprawowała mandat posłanki na Sejm z ramienia Komitetu Obywatelskiego,Unii Demokratycznej i Unii Wolności.Była wicemarszałkiem Sejmu X i II kadencji,przewodniczyła Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich i Komisji Etyki Poselskiej,pełniła funkcję zastępcy przewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych,reprezentowała Sejm w Zgromadzeniu Parlamentarnym Rady Europy w latach 1990–1993.W 2001 r.z ramienia komitetu Blok Senat 2001 została wybrana na senatora V kadencji z okręgu gdańskiego,zasiadała w Komisji Emigracji i Polaków za Granicą oraz Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia.W 2004 r.bez powodzenia kandydowała do Parlamentu Europejskiego.W 2005 r.nie ubiegała się o reelekcję.Jest członkinią rady Fundacji Batorego.Należała do UD i UW,w 2005 r.przystąpiła do Partii Demokratycznej.W 2005 r.została prezesem zarządu Stowarzyszenia Pamięci Narodowej.Jest członkinią rady programowej Kongresu Kobiet,a od 2011 r.„ministrem zdrowia”w gabinecie cieni Kongresu Kobiet.Była członkinią komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed wyborami prezydenckimi w 2010 i w 2015 r.
Życie prywatne
Córka podpułkownika Aleksandra Krzyżanowskiego(pseud.Wilk),dowódcy Armii Krajowej na Wileńszczyźnie.Zamężna z Jerzym Krzyżanowskim,profesorem i pracownikiem Polskiej Akademii Nauk.Ma córkę Magdalenę.
Odznaczenia

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski(2014 r.)
• Krzyż Walecznych

Tadeusz Olszański(dziennikarz)

Pseud. i kryptonimy Simenfalvy,T.O.tad.(ur.28 sierpnia 1929 w Stanisławowie)polski dziennikarz,publicysta,tłumacz.

Życiorys
Jest synem Tadeusza Olszańskiego(ur.1878 r.w Kupczyńcach pod Tarnopolem) i Katarzyny Simenfalvy(ur.1898 r.w Nagyszőlős dziś Wynohradiw na Zakarpaciu ),z pochodzenia Węgierki.W czasie II wojny światowej przebywał jako uchodźca na terenie Węgier.W 1952 r.ukończył studia dziennikarskie na Uniwersytecie Warszawskim.Od tego czasu pracuje jako dziennikarz,specjalizujący się głównie w tematyce Węgier oraz sporcie.W latach sześćdziesiątych kierował działem sportowym w redakcji„Sztandaru Młodych”.Później pracował w redakcji„Sportowca”,Telewizji Polskiej oraz w Krajowej Agencji Wydawniczej.Jako dziennikarz sportowy wielokrotnie relacjonował igrzyska olimpijskie.Jest również autorem wielu książek o tematyce sportowej.Dokonał także około 40 przekładów literatury węgierskiej,w tym"Chłopców z placu broni"Ferenca Molnára i "Byłem asystentem"doktora Mengele Miklosa Nyiszli.Zdobył wiele krajowych i zagranicznych nagród oraz wyróżnień.W latach 1986-1990 był również dyrektorem Ośrodka Kultury Polskiej w Budapeszcie.Swoją fascynację narodem,kulturą i kuchnią węgierską opisał w przewodniku kulinarnym"Nobel dla papryki".W latach 1990-1994 pracował jako korespondent Polskiego Radia i Telewizji na Węgrzech oraz w Jugosławii.Od wielu lat jest publicystą tygodnika„Polityka”.Jest członkiem Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich i Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.Ma dwoje dzieci córkę Agatę(ur.1957 r.)historyka sztuki i syna Michała(ur.1954 r.)dziennikarza.W 2008 r.opublikował wspomnieniową książkę"Kresy kresów".Stanisławów,obejmującą okres dzieciństwa spędzonego w Stanisławowie.
Odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Zasługi Republiki Węgierskiej(cywilny)Węgry,2009 r.

Jerzy Mrzygłód

Ur.25 sierpnia 1929 w Płocku zm.27 lipca 1995 w Warszawie polski dziennikarz radiowy i telewizyjny,sprawozdawca sportowy,m.in.na czternastu Igrzyskach Olimpijskich w latach 1952-1992.Jako dziennikarz zadebiutował w 1950 r.na łamach"Gazety Krakowskiej".W latach 1951-58 był pracownikiem"Przeglądu Sportowego".Następnie,do 1975 r.pracował w warszawskim oddziale wychodzącego w Katowicach"Sportu".Od początku lat 60 komentował imprezy sportowe w telewizji,a w 1975 r.został etatowym pracownikiem Redakcji Sportowej Telewizji Polskiej,m.in.prowadził audycję"Echa Stadionów".W 1990 r.przeszedł na emeryturę,ale okazjonalnie komentował imprezy sportowe.Specjalizował się w sportach zimowych,komentował narciarstwo klasyczne biegi i skoki,łyżwiarstwo figurowe,relacjonował też wiele mistrzostw świata i Europy w podnoszeniu ciężarów.W 1980 r.wydał książkę"Polski sport przedstawia się".

Anna Kurska

Anna Maria Kurska z domu Modzelewska(ur.24 sierpnia 1929 we Lwowie,zm.25 sierpnia 2016)polska prawniczka,adwokat,sędzia,polityk,senator V i VI kadencji.

Życiorys
Pochodziła z rodziny ziemiańskiej.Była córką Tadeusza Modzelewskiego(1867–1936),właściciela majątku na terenie Ukrainy(pozostawionego po rewolucji październikowej),oraz Teodory z Niemirowskich(1887–1969),regionalistki,kolekcjonerki i badaczki haftów,tkanin i strojów Warmii i Mazur po II wojnie światowej;miała starszą siostrę Klarę(1925–1973).Wczesne dzieciństwo spędziła w majątku Koszyłowce,który po II wojnie światowej znalazł się na terenie Ukrainy.W czasie II wojny światowej była działaczką Szarych Szeregów we Lwowie oraz uczestniczką powstania warszawskiego jako sanitariuszka(pseud.Marta).Ukończyła w 1955 r.studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego.Po odbyciu aplikacji zdała egzamin sędziowski,orzekała w sądach w Tczewie i Malborku.W sierpniu 1980 r.przeszła do pracy w Sądzie Wojewódzkim w Gdańsku.Od września 1980 r.działała w NSZZ„Solidarność”.Weszła w skład Zarządu Regionu związku.W związku z działalnością opozycyjną w stanie wojennym została odwołana ze stanowiska sędziego.Pracowała następnie w spółdzielniach kółek rolniczych województwa gdańskiego i elbląskiego.W 1988 r.uzyskała uprawnienia adwokata,praktykowała w Tczewie do 1990 r.kiedy to ponownie uzyskała nominację sędziowską.Należała do Stowarzyszenia Godność.W 2001 r.została wybrana na senatora V kadencji w okręgu gdańskim z ramienia lokalnego„Komitetu Wyborczego Wyborców i Sympatyków Lecha Kaczyńskiego Prawo i Samorządność”.W tym samym roku wstąpiła do Prawa i Sprawiedliwości i weszła w skład rady politycznej tej partii.W Senacie zasiadała w Komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz w Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą.Do 25 czerwca 2004 zasiadała w klubie senatorskim Blok Senat 2001,następnie została członkinią klubu parlamentarnego PiS.W 2005 r.z ramienia PiS po raz drugi uzyskała mandat senatorski.Zasiadała w tych samych komisjach,co w poprzedniej kadencji,a także(do 15 listopada 2005)w Komisji Regulaminowej,Etyki i Spraw Senatorskich.W przedterminowych wyborach parlamentarnych w 2007 r.bez powodzenia ubiegała się o reelekcję.W wyborach parlamentarnych w 2011 r.ubiegała się bezskutecznie o mandat senatora z ramienia PiS w okręgu wyborczym nr 66.Niedługo później została usunięta z partii.Należała potem do Solidarnej Polski,zasiadała przez kilka miesięcy w powołanej w grudniu 2013 r.radzie głównej tej partii.Z jej listy bez powodzenia startowała w wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014 r.
Odznaczenia
W 2009 r.za wybitne zasługi w kształtowaniu państwa prawa,a w szczególności za działalność na rzecz zachowania praworządności w czasach PRL,została odznaczona przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.W 2016 r.pośmiertnie odznaczona przez Andrzeja Dudę Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
Życie prywatne
Była żoną Witolda Kurskiego,z którym miała dwóch synów:Jarosława oraz Jacka.Została pochowana na cmentarzu Srebrzysko.

Herbert Hlubek

Ur.23 sierpnia 1929 w Borucinie,zm.20 grudnia 2013 w Gliwicach polski ksiądz katolicki,wieloletni duszpasterz akademicki w Zabrzu i Gliwicach.
Życiorys
W 1949 r.wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Nysie,święcenia kapłańskie przyjął 20 czerwca 1954 w Opolu.W latach 1954-1957 studiował filozofię na Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie i pracował jako wikariusz w Parafii Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Niemodlinie.Odwołany przed końcem studiów,był przez rok proboszczem Parafii Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Raciborzu.Od 1958 r.pracował jako duszpasterz akademicki w Zabrzu,prowadząc duszpasterstwo studentów Śląskiej Akademii Medycznej.Równocześnie pełnił funkcję diecezjalnego duszpasterza akademickiego diecezji opolskiej.Od 1993 r.był diecezjalnym duszpasterzem diecezji gliwickiej,opiekował się studentami Politechniki Śląskiej,prowadził też Klub Inteligencji Katolickiej w Gliwicach.W 2001 r.został laureatem Nagrody im.ks.Józefa Tischnera za inicjatywy duszpasterskie.Posiadał godność prałata,przed śmiercią mieszkał jako rezydent w Parafii Wszystkich Świętych w Gliwicach.

Ewa Berberyusz

Ewa Teresa Berberyusz-Wyrzykowska(pseud.BER,Ewa Ber.Halina Mirowska;ur.19 sierpnia 1929 w Warszawie)polska dziennikarka i reportażystka,prozaik.Córka Sylwiusza Jerzego Berberyusza topografa i dyplomowanego oficera Wojska Polskiego oraz Gabrieli z Szulczewskich urzędniczki.Uczyła się w Liceum Sióstr Niepokalanek w Szymanowie,następnie studiowała anglistykę na Uniwersytecie Warszawskim(1948-1952).Pracowała w Państwowym Instytucie Wydawniczym(w latach 1952-1958),a następnie w Agencji Prasy i Informacji(API).W latach 1965-1972 zamieszczała reportaże w"Dookoła świata",będąc też w zespole redakcyjnym pisma.Publikowała też m.in.w"Dzienniku Bałtyckim"(1963-1970),"Głosie Tygodnia"(1963-1967),"Ilustrowanym Kurierze Polskim"(1963-1968),"Kurierze Lubelskim"(1965-1971).W latach 70 XX wieku związana m.in.z warszawskim tygodnikiem"Kultura","Literaturą"(1977-1978) i "Ekspresem Reporterów".Od 1980 r.współpracowała z krakowskim"Tygodnikiem Powszechnym".Należała do warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej i NSZZ"Solidarność".W czasie stanu wojennego i w okresie późniejszym publikowała w niezależnych wydawnictwach tzw.drugiego obiegu wydawniczego.Od 1981 r.pisała dla paryskiej"Kultury"Jerzego Giedroycia,w latach 90 XX w.była stałą korespondentką miesięcznika(cykl pt."Kartki ze skażonej strefy").Była jedną z bohaterek dzienników i pamiętników Mirona Białoszewskiego,w których występowała jako"Berbera".Jej mężem był m.in.dziennikarz Zbigniew Domarańczyk(1933-2013).Członkini Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.Mieszka w Warszawie,na Mokotowie.

Twórczość

• "Wychodne dla Ewy"(powieść;Książka i Wiedza,Warszawa 1965,1966 r.publikowana pierwotnie w odcinkach w"Kurierze Szczecińskim"jako Generał i ja,1964-1965)
• "Jedno z dwojga"(powieść;Spółdzielnia Wydawnicza"Czytelnik",Warszawa 1968 r.)
• "Szulerzy i jelenie"(powieść;Państwowe Wydawnictwo"Iskry",Warszawa 1968 r.)
• Klik[w:]"Ekspres Reporterów"t.11(Krajowa Agencja Wydawnicza,Warszawa 1979 r.s.59-106)
• Byle dalej(reportaże;Krajowa Agencja Wydawnicza,Warszawa 1981 r.)
• Lechu(pod pseud.II obieg wydawniczy;"Głos",1982 r."Głos",New York 1983 r.)
• Papież Polaków(reportaże;Wydawnictwo"Michalineum",Kraków Warszawa 1984 r.ISBN 83-70-1900-0-6)
• Pierwsze wejście(reportaże;pod pseud.II obieg wydawniczy;Niezależna Oficyna Wydawnicza,Warszawa 1984 r.)
• Na krawędzi fali(reportaże;Wydawnictwo Calvarianum,Kalwaria Zebrzydowska 1991 r.)
• Anders spieszony(reportaż historyczny;Aneks,Londyn 1992 r.ISBN 0906601932;wydanie zmienione i rozszerzone pt.Władysław Anders.Życie po Monte Cassino,Agora S.A.Wydawnictwo"Obok",Warszawa Konstancin Jeziorna 2012 r.ISBN 978-83-268076-0-2)
• "Książę z Maisons-Laffitte"(biografia Jerzego Giedroycia;Wydawnictwo Marabut,Gdańsk 1995 r.ISBN 83-85-8931-3-X;wydanie uzupełnione:Oficyna Wydawnicza"Rytm",Warszawa 2000 r.ISBN 83-87-8938-1-1)
• Ale się porąbało(wywiady;Oficyna Wydawnicza"Rytm",Warszawa 2000 r.ISBN 83-87-8936-7-6)
• Dwóch szefów[w:]Jerzy Giedroyc.Redaktor.Polityk.Człowiek(współautorka pracy zbiorowej;zebrał,do druku przygotował i wstępem poprzedził Krzysztof Pomian;Towarzystwo Opieki nad Archiwum Instytutu Literackiego w Paryżu Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej,Warszawa Lublin 2001 r.ISBN 83-227-1783-0)
• Moja teczka(wspomnienia;Wydawnictwo"Iskry",Warszawa 2006 r.ISBN 83-24-4000-5-2,ISBN 978-83-244000-5-8)
• Powrót taty[w:]100/XX.Antologia polskiego reportażu XX wieku,Tom 2 1966-2000(pod redakcją Mariusza Szczygła,Wydawnictwo Czarne,Wołowiec 2014 r.ISBN 978-83-7536-724-9)
• Pielgrzymka[w:]Kościół na łamach paryskiej"Kultury"1946-2000(współautorka pracy zbiorowej;wybór,opracowanie i posłowie:Tomasz Dostatni OP;Instytut Literacki Kultura Instytut Książki,Paryż Kraków 2015 r.ISBN 978-83-61005-34-6;seria:W kręgu paryskiej"Kultury")

Opracowania

• Olgierd Wołyński,Głos z Gułagu.Rozmowa z Ewą Berberyusz(Puls,Londyn 1988 r.II obieg wydawniczy przedruki:"PoMost",Warszawa 1989 r.Wydawnictwo Społeczne"Fakt"na zlecenie Łódzkiego Zespołu Oświaty Niezależnej,Łódź 1989 r.Aviva,1989 r.wydanie pod zmienionym tytułem:Człowiek z innego świata,posłowie Andrzej Drawicz,Wydawnictwo Pokolenie,Warszawa 1989 r.wydanie oficjalne:Głos z Gułagu.Rozmowa z Olgierdem Wołyńskim,Młodzieżowa Agencja Wydawnicza,Warszawa 1989 r.)

Przekłady

• Oscar Wilde,Młody król w:Eseje.Opowiadania.Bajki.Poematy prozą(pod redakcją Juliusza Żuławskiego;Państwowy Instytut Wydawniczy,1957 r.przeł.z ang.Ewa Berberyusz,Eres(Erazm Samborski),Maria Feldmanowa,Elżbieta Jasińska,Jadwiga Korniłowiczowa,Włodzimierz Lewik,Helena Seidel,Cecylia Wojewoda;wydanie skrócone pt.Bajki,Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek,Warszawa 1988 r.Letter-Perfect International,1993 r.ISBN 83-90-0584-7-2;wydanie pt.Twarz,co widziała wszystkie końce świata.Opowiadania,bajki,poematy prozą,eseje,Państwowy Instytut Wydawniczy,2011 r.ISBN 978-83-060330-2-1)

Halina Dobrowolska(scenograf)

Również jako Halina Krzyżanowska-Dobrowolska,Halina Krzyżanowska(ur.18 sierpnia 1929 w Krakowie,zm.23 kwietnia 2016 w Gliwicach)polska scenograf filmowa,dekoratorka wnętrz i kostiumograf.Dwukrotnie nominowana do Polskiej Nagrody Filmowej,Orzeł w 2001 r.za scenografię do filmów"Córy szczęścia" i "Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową".Laureatka Nagrody Stowarzyszenia Filmowców Polskich za wybitne osiągnięcia artystyczne.Członkini Polskiej Akademii Filmowej.
Wybrana filmografia
jako autorka scenografii:

• "Rozwodów nie będzie"(1963 r.)
• "Życie raz jeszcze"(1964 r.)
• "Album polski"(1970 r.)
• "Nie lubię poniedziałku"(1971 r.)
• "Motylem jestem,czyli romans 40-latka"(1976 r.)
• "Akcja pod Arsenałem"(1977 r.)
• "Miś"(1980 r.)
• "Kobieta w kapeluszu"(1984 r.)
• "Ga,ga.Chwała bohaterom"(1985 r.)
• "Bohater roku"(1986 r.)
• "Krótki film o zabijaniu"(1987 r.)
• "Krótki film o miłości"(1988 r.)
• "Sztuka kochania"(1989 r.)
• "Podwójne życie Weroniki"(1991 r.)
• "Trzy kolory.Biały"(1993 r.)
• "Cwał"(1995 r.)
• "Prostytutki"(1997 r.)
• "Córy szczęścia"(1999 r.)
• "Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową"(2000 r.)

jako autorka kostiumów:

• "Człowiek na torze"(1956 r.)

Anna Walentynowicz

Z domu Lubczyk(ur.15 sierpnia 1929 w Siennem(obecnie Sadowe)niedaleko Równego,zm.10 kwietnia 2010 w Smoleńsku)urodzona w ukraińskiej rodzinie,polska działaczka społeczna,opozycjonistka w PRL,działaczka Wolnych Związków Zawodowych,współzałożycielka NSZZ„Solidarność”.Dama Orderu Orła Białego.

Życiorys
Anna Walentynowicz urodziła się 15 sierpnia 1929 w Siennem(obecnie Sadowe)niedaleko Równego na Wołyniu,na wschodzie II Rzeczypospolitej w chłopskiej rodzinie ukraińskich protestantów jako córka Nazara i Pryśki Lubczyków.Miała pięcioro rodzeństwa Olgę,Katarzynę,Piotra,Wasyla oraz przyrodniego brata Iwana(Pryśka Paszkoweć była wdową,gdy wychodziła za mąż za Nazara Lubczyka).We wrześniu 1937 r.zmarła jej matka.W 1940 r.Nazar Lubczyk ponownie ożenił się z Marią Ozarczuk.Ze związku tego narodziło się kolejnych pięcioro dzieci.Anna Lubczyk w dzieciństwie ukończyła cztery klasy szkoły powszechnej(w czasie wojny szkoła w Seinnem został zlikwidowana przez Niemców).Z powodu biedy,mając 12 lat lat,zmuszona była pójść do pracy do polskich zarządców pobliskiego majątku Pustomyty,którzy prawdopodobnie w grudniu 1943 r.zabrali ją ze sobą mówiąc niezgodnie z prawdą,że jej bliscy nie żyją.Razem z nimi znalazła się w Malcowiźnie(obecnie Rudniki)pod Warszawą.Stąd razem ze swymi gospodarzami przeniosła się później w okolice Gdańska,gdzie pracowała w gospodarstwie rolnym.Potem zatrudniła się w piekarni,a następnie w fabryce margaryny.W listopadzie 1950 r.Anna Walentynowicz zapisała się na kurs spawacza i trafiła do Stoczni Gdańskiej.Szybko stała się przodownicą pracy.Wyrabiała 270% normy.Jej zdjęcia trafiały do gazet.W nagrodę,jako członkini komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej,wysłana została w sierpniu 1951 r.na zjazd młodzieży do Berlina.Jednakże wkrótce potem oddała legitymację ZMP i wstąpiła do Ligi Kobiet.Jako działaczka tej organizacji zaczęła zabiegać o prawa pracowników.Wtedy zaczęły się jej kłopoty z Urzędem Bezpieczeństwa Publicznego.We wrześniu 1952 r.urodziła syna Janusza.Postanowiła jednakże nie wychodzić za mąż za ojca dziecka.Z czasem ciężka praca spawacza zrujnowała jej zdrowie.Zrezygnowała jednak z możliwości uzyskania świadczenia rentowego i przekwalifikowała się na suwnicową.W 1968 r.gdy domagała się wyjaśnienia defraudacji pieniędzy z funduszu zapomogowego,podjęto pierwszą,nieudaną,próbę wyrzucenia jej z pracy.W obronie koleżanki stanęła cała załoga wydziału W-3,gdzie pracowała.Podczas robotniczego protestu w grudniu 1970 r.Anna Walentynowicz przygotowywała strajkującym posiłki.W styczniu 1971 r.wybrano ją na delegatkę na spotkanie z towarzyszem I Sekretarzem KC PZPR Edwardem Gierkiem.W 1978 r.została jedną ze współzałożycieli Wolnych Związków Zawodowych.Działała jawnie.Jej mieszkanie było punktem kontaktowym WZZ.To sprowadziło na nią dotkliwsze szykany ze strony Służby Bezpieczeństwa MSW:zatrzymania na 48 godzin,rewizje,groźby zwolnienia z pracy.8 sierpnia 1980,pięć miesięcy przed osiągnięciem wieku emerytalnego,Annę Walentynowicz dyscyplinarnie zwolniono z pracy.Decyzja dyrekcji wywołała 14 sierpnia strajk,w czasie którego powstał NSZZ„Solidarność”.Pierwszym postulatem protestujących robotników było przywrócenie Anny Walentynowicz do pracy.Władza uległa ich żądaniom i wkrótce przywróciła ją do pracy.W 1981 r.podczas spotkania z robotnikami w Radomiu dwóch funkcjonariuszy SB MSW we współpracy z TW„Karol”miało podjąć próbę zabicia Walentynowicz za pomocą leku furosemid spowodować śmiertelne odwodnienie.W 2009 r.IPN postawił im zarzuty.W sierpniu 2010 r.warszawski pion śledczy IPN skierował sprawę przeciwko Tadeuszowi G.Markowi K. i Wiesławowi S.do Sądu Okręgowego w Radomiu.W stanie wojennym w PRL internowana,po rozbiciu siłą strajku w Stoczni Gdańskiej.9 marca 1983 Anna Walentynowicz stanęła przed sądem w Grudziądzu oskarżona o organizowanie strajku w grudniu 1981 r.Na rozprawę przyjechał Lech Wałęsa.Walentynowicz skazano na 1,5 roku pozbawienia wolności w zawieszeniu.Do zakładu karnego trafiła 4 grudnia 1983 za udział w próbie wmurowania tablicy upamiętniającej górników kopalni„Wujek”.Z więzienia w Lublińcu zwolniono ją w kwietniu następnego roku.5 kwietnia 1984 ze względu na zły stan zdrowia oskarżonych,sąd w Katowicach na czas nieokreślony odroczył proces Anny Walentynowicz i Ewy Tomaszewskiej aresztowanych pod zarzutem zorganizowania manifestacji w grudniu 1983 r.pod krzyżem przy Kopalni Węgla Kamiennego„Wujek”w Katowicach.Była inicjatorką protestu głodowego po zabójstwie ks.Jerzego Popiełuszki,przeprowadzonego od 18 lutego 1985 do 31 sierpnia 1986 w krakowskiej parafii ks.Adolfa Chojnackiego.W latach 80 XX w.krytykowała ówczesne kierownictwo związku skupione wokół L.Wałęsy.Istotą sporu stała się informacja o Lechu Wałęsie jako TW z SB i sprzeciw Walentynowicz wobec polityki prowadzącej do Okrągłego Stołu,określanej przez nią jako„ugodowa”.Pozostawała w kontakcie ze środowiskiem Andrzeja Gwiazdy.Z tego też względu po 1989 r.nie utożsamiała się z polityką rządzących partii postsolidarnościowych.W wyborach parlamentarnych w 1993 r.bez powodzenia kandydowała do Sejmu z listy komitetu„Poza Układem”(otrzymała 1431 głosów).W 1995 r.w formie listu otwartego zwróciła się z szeregiem krytycznych pytań do Lecha Wałęsy.W 2000 r.odmówiła przyjęcia tytułu honorowego obywatela Gdańska.Będąc w trudnej sytuacji materialnej,w 2003 r.wystąpiła o 120 tys.złotych odszkodowania za prześladowania w latach 80 XX w.choć wcześniej wykluczała taki krok.W lutym 2005 r.Sąd w Gdańsku odmówił przyznania świadczeń ze względu na przedawnienie roszczeń.Po tym A.Walentynowicz nie zgodziła się przyjąć emerytury specjalnej od prezesa Rady Ministrów Marka Belki.Ostatecznie w kolejnej instancji 22 lutego sąd przyznał jej 70 tys.złotych odszkodowania.W lipcu 2006 r.gdański Instytut Pamięci Narodowej ujawnił,że Annę Walentynowicz inwigilowało ponad 100 funkcjonariuszy i tajnych współpracowników Służby Bezpieczeństwa,w 1981 r.planując jej zabicie przez zniszczenie organizmu mieszanką leków.Krzysztof Wyszkowski ze względu na etos Anny Walentynowicz i jej związanie z ideą Solidarności nadał jej przydomek Anna Solidarność.W 1996 r.odnalazła swą rodzinę na Ukrainie,z którą do śmierci utrzymywała bliski kontakt(wielokrotnie odwiedzała ich na Wołyniu).
Śmierć,pogrzeb,ekshumacja
Anna Walentynowicz zginęła w katastrofie polskiego samolotu Tu-154M w Smoleńsku 10 kwietnia 2010 w drodze na obchody 70 rocznicy zbrodni katyńskiej.W identyfikacji zwłok w Moskwie uczestniczył jej syn Janusz.Jako,że ciało legendy Solidarności nie doznało znacznych uszkodzeń,bez kłopotów je rozpoznał.Trumna Anny Walentynowicz wróciła do Polski 15 kwietnia 2010 r.wraz z trumnami 33 innych uczestników lotu do Smoleńska,przywiezionymi natowskim samolotem transportowym Boeing C-17.Na płycie lotniska Okęcie odbyła się oficjalna uroczystość przywitania ofiar z udziałem najwyższych władz państwowych oraz rodzin.Następnie trumny zostały przewiezione 34 karawanami w kondukcie żałobnym ulicami Warszawy(Żwirki i Wigury i Trasą Łazienkowską)na Torwar,skąd mogli je odbierać bliscy ofiar.21 kwietnia 2010 r.na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku-Wrzeszczu odbył się pogrzeb,w którym formalnie została pochowana Anna Walentynowicz.W lipcu 2012 r.gdy rodzina Anny Walentynowicz po około dwóch latach starań uzyskała wgląd do dokumentacji z jej sekcji w Moskwie,stwierdziła rozbieżność ze stanem faktycznym danych zarówno medycznych ciała zalutowanego w trumnie,jak i dotyczących jego odzienia w aktach przekazanych polskiej prokuraturze przez Rosjan.W związku z tym reprezentujący rodzinę Anny Walentynowicz adwokat Stefan Hambura niezwłocznie złożył wniosek o ekshumację.17 września 2012 na polecenie Wojskowej Prokuratury Okręgowej w Warszawie prowadzącej śledztwo w sprawie katastrofy smoleńskiej dokonano ekshumacji zwłok pochowanych w grobie Anny Walentynowicz.Brali w niej udział:prokurator z Wojskowej Prokuratury Okręgowej w Warszawie,specjaliści Żandarmerii Wojskowej,biegły medycyny sądowej oraz przedstawiciele powiatowego inspektora sanitarnego oraz rodzina i jej pełnomocnik Stefan Hambura.Wszystko było protokołowane i nagrywane przez prokuraturę wojskową.Wskutek odmownej decyzji prokuratury na wniosek adwokata rodziny Walentynowiczów mecenasa Stefana Hambury,do ekshumacji i późniejszych badań medycznych nie został dopuszczony przybyły w tym celu do Polski amerykański specjalista patologii i medycyny sądowej,lekarz Michael Baden.25 września 2012 w oparciu o wyniki przeprowadzonych badań DNA Wojskowa Prokuratura Okręgowa w Warszawie stwierdziła,że w grobie na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku-Wrzeszczu znajdowało się ciało innej ofiary katastrofy,Teresy Walewskiej-Przyjałkowskiej.Prokuratura wojskowa poinformowała,że przed oficjalnym pogrzebem w kwietniu 2010 roku ciało Anny Walentynowicz zostało zamienione z ciałem tej ostatniej i błędnie pochowane w grobie na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.Ekshumacji szczątków złożonych na Cmentarzu Powązkowskim,które okazały się ciałem Anny Walentynowicz,dokonano w dniu 18 września 2012.„To rodzina błędnie rozpoznała ciało Anny Walentynowicz podczas okazania”powiedział podczas sejmowej debaty poświęconej działaniom państwa po katastrofie smoleńskiej prokurator generalny,Andrzej Seremet.Syn Anny Walentynowicz stanowczo zaprzecza,by się pomylił.W trakcie badania właściwego ciała Anny Walentynowicz w Zakładzie Medycyny Sądowej we Wrocławiu znaleziono cztery metalowe elementy o wymiarach od 0,2 do 1,2 cm.W opinii śledczych były to prawdopodobnie nity z poszycia samolotu.Stwierdzono również,że w Moskwie doszło do profanacji ciała,bowiem w głowie zaszyte były gumowe rękawiczki,kawałek rękawa i inne kawałki materiału.Powtórny pogrzeb legendy Solidarności odbył się na gdańskim cmentarzu Srebrzysko w dniu 28 września 2012.
Filmografia
Role filmowe

• "Człowiek z żelaza"(1981 r.)reż.Andrzej Wajda jako ona sama

Filmy dokumentalne

• "Anna Walentynowicz"reż.Krzysztof Wojciechowski,1993 r.
• "Anna Walentynowicz"reż.Andrzej Bednarek,1994 r.
• "Prisoners of„Freedom”"reż.Laura Quaglia,2004 r.(prod.Włochy,Rosja)
• "Doceniałam każdy przeżyty dzień"reż.Jędrzej Lipski,Piotr Mielech,2010 r.

Nawiązania

• Postać wzorowaną na Annie Walentynowicz stworzono w filmie Volkera Schlöndorffa"Strajk"(2007 r.)Została w nim przedstawiona jako analfabetka,a jej syn jako członek ZOMO,co stanowi elementy fikcyjne dzieła.W odpowiedzi na to adwokat Walentynowicz,Stefan Jaworski,zapowiedział w 2006 roku wejście na drogę prawną w obronie naruszonych dóbr osobistych Anny Walentynowicz,z czego ostatecznie zrezygnowano

Odznaczenia i nagrody

• 3 maja 2006 została odznaczona przez prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Orderem Orła Białego
• 11 listopada 1990 została odznaczona przez prezydenta RP na uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski
• Złoty Krzyż Zasługi 1966 r.
• Srebrny Krzyż Zasługi 1961 r.
• Brązowy Krzyż Zasługi 1953 r. i 1957 r.
• 13 grudnia 2005 w Waszyngtonie odebrała dwa medale na rzecz Solidarności oraz za swoje uczestnictwo od amerykańskiej Fundacji Pamięci Ofiar Komunizmu Medal Wolności Trumana-Reagana.Honorowym przewodniczącym Fundacji założonej przez Kongres USA jest były prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki George W.Bush
• 10 grudnia 2009 otrzymała„za odwagę w występowaniu w obronie podstawowych wartości i prawd nawet wbrew zdaniu i poglądom większości”nagrodę im.Pawła Włodkowica,przyznaną przez Rzecznika Praw Obywatelskich Janusza Kochanowskiego(także ofiary katastrofy PLF101 w Federacji Rosyjskiej)
• Medal Polonia Mater Nostra Est(1996 r.)
• Krzyż Solidarności Walczącej(2010 r.)

Upamiętnienie

• 21 października 2010 Rada Miasta Gdynia podjęła uchwałę o nazwaniu skrzyżowania ul.Bosmańskiej i ul.Benisławskiego na Obłużu Rondem Anny Walentynowicz
  
  • 8 kwietnia 2011,na fasadzie budynku przy ul.Grunwaldzkiej 49 w Gdańsku-Wrzeszczu odsłonięto poświęconą jej tablicę pamiątkową
  • 26 sierpnia 2013 odbyła się uroczystość nadania jej imienia skwerowi u zbiegu ulic Henryka Sienkiewicza i Nowowiejskiej we Wrocławiu
  • 11 kwietnia 2015 został odsłonięty pomnik Anny Walentynowicz w Panteonie Bohaterów Sanktuarium Narodowego na Cmentarzu Poległych w Bitwie Warszawskiej w Ossowie
  • 15 sierpnia 2015 został odsłonięty pomnik Anny Walentynowicz przy skwerze jej imienia w Gdańsku,zaprojektowany przez rzeźbiarza Stanisława Milewskiego
  • 13 grudnia 2015 jej imieniem prezes Rady Ministrów Beata Szydło uhonorowała największą salę w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów 
  • 29 sierpnia 2016 jej imieniem został nazwany skwer przy pętli tramwajowej w Pabianicach

Augustyn Bloch

Ur.13 sierpnia 1929 w Grudziądzu,zm.6 kwietnia 2006 w Warszawie polski kompozytor i organista.

Życiorys
W 1950 roku ukończył Państwową Szkołę Muzyczną II stopnia w Gdańsku-Wrzeszczu w klasie organów.Naukę kontynuował w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie,gdzie w 1954 r.ukończył organy u Feliksa Rączkowskiego,a w 1956 r.kompozycję u Tadeusza Szeligowskiego.W okresie studiów(w latach 1947–1957)koncertował na organach we Wrocławiu,Gdańsku-Oliwie i Warszawie.W latach 1954–1977 Bloch związany był stałą współpracą z Teatrem Polskiego Radia jako twórca muzyki do słuchowisk.Był wiceprezesem Zarządu Głównego Związku Kompozytorów Polskich w latach 1977–1979 i 1983-1987.Był przewodniczącym komisji programowej Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień w latach 1979–1987.Wiele jego kompozycji wykonywano na tym festiwalu.Mąż śpiewaczki Haliny Łukomskiej.
Nagrody międzynarodowe w konkursach kompozytorskich

• 1961 r.Vercella(Włochy),za wariacje fortepianowe pt.Karol Szymanowski in memoriam
• 1962 r.Monako,za medytacje dla solisty sopranowego,na organy i perkusję
• 1963 r.Monako,za balet Oczekiwanie
• 1969 r.Paryż(Francja),za Dialogi per violino ed orchestra III miejsce na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO
• 1989 r.Brighton(Anglia,za oratorium na organy,smyczki i perkusję)

Inne nagrody i odznaczenia

• 1960 r.nagroda Komitetu do Spraw Radia i Telewizji za twórczość radiową dla dzieci
• 1969 r.odznaczenie Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski
• 1971 r.Nagroda Ministra Kultury i Sztuki za Enfiando per orchestra
• 1975 r.nagroda Prezesa Rady Ministrów za twórczość muzyczną dla dzieci i młodzieży,w tym za opero-balet Bardzo śpiąca królewna
• 1979 r.odznaczenie Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski
• 1985 r.nagroda Ministra Kultury i Sztuki za za balet Gilgamesz
• 1981 r.doroczna nagroda Związku Kompozytorów Polskich
• 1999 r.odznaczenie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski

Dorobek kompozytorski

• 1953 r.Fantasia per organo
• 1953 r.wariacje fortepianowe Karol Szymanowski in memoriam
• 1954 r.Sonata organowa
• 1956 r.Piosenki dla dzieci na głosy i zespół instrumentalny
• 1958 r.Concertino na skrzypce solo,orkiestrę smyczkową,fortepian i perkusję
• 1959 r.Espressiono per soprano ed orchestra
• 1959 r.Impressioni poetiche na chór męski i orkiestrę
• 1961 r.Medytacje na sopran organy i perkusję
• 1962 r.Voci balet w jednym akcie
• 1963 r.Oczekiwanie balet w jednym akcie
• 1965 r.Byk balet w jednym akcie
• 1967 r.muzyka baletowa Alejet,córka Jeftego
• 1970 r.Enfiando per orchestra
• 1971 r.musical Pan Zagłoba
• 1973 r.opera dla dzieci Bardzo śpiąca królewna
• 1974 r.utwór na organy solo Jubilate
• 1974 r.kompozycja na recytatora i orkiestrę Poemat o Warszawie
• 1974 r.pastorałka Z gwiazdą cudo budzie
• 1975 r.Zwierciadło balet-pantomima
• 1976 r.Wordsworth songs kompozycja na baryton i orkiestrę kameralną
• 1976 r.Clarinetto divertente miniatura na klarnet solo
• 1976 r.Taka sobie muzyka cykl pieśni na sopran i orkiestrę
• 1977 r.Głos milczenia balet-pantomima
• 1977 r.Piosenka dla dzieci na głos i fortepian
• 1978 r.Warstwy czasu na 15:instrumentów smyczkowych
• 1979 r.kompozycja na chór Anenaiki
• 1979 r.musica dla dzieci Bajka o skrzypcowej duszy
• 1979 r.Piosenki dla dzieci na głosy i zespół instrumentalny
• 1980 r.Carmen Biblicum na sopran i dziewięć instrumentów
• 1981 r.muzyka fortepianowa dla dzieci Chodzenie po klawiszach na cztery małe ręce i perkusję też nie dużą
• 1982 r.Oratorium na organy,smyczki i perkusję
• 1982 r.muzyka fortepianowa dla dzieci Jazda na gapę przez Europę
• 1983 r.utwór organowy Supplicazioni per violoncello e pianoforte
• 1984 r.utwór organowy Canti per cordo ed organoo
• 1985 r.utwór organowy Forte,piano et forte
• 1986 r.Zostań panie z nami muzyka o zmierzchu na orkiestrę
• 1986 r.Dueto per violino e violoncello
• 1987 r.psalmodia na recytatora,organy,chór i orkiestrę Albowiem nadejdzie światłość twoja
• 1987 r.utwór organowy Exaldato te domino
• 1988 r.utwór organowy Exaltabo te,domino per coro misto
• 1988 r.Lauda per soprano,alto,percussione e quattro archi
• 1988 r.Musica per tredici ottoni
• 1989 r.utwór na orkiestrę Litania ostrobramska
• 1990 r.utwór na orkiestrę Nie zabijaj
• 1992 r.Trio per violino,violoncello e pianoforte
• 1993 r.utwór na orkiestrę Wzwyż
• 1995 r.Inflazioni per due violini Béla Bartók in memoriam
• 1996 r.utwór na organy Hac fest die per organo,coro ed orchestra
• 1997 r.Oratorium gedanense 1997 per organo,coro ed orchestra
• 1998 r.Drei Stücke Saxophon-Kammerorchester