wtorek, 8 grudnia 2015

Stefan Miller

Ur.22 stycznia 1888 w Hubach Tynieckich,zm.14 lutego 1962 w Warszawie legionista,pedagog,założyciel Ogrodu Zoologicznego w Zamościu.Urodził się w rodzinie o tradycjach patriotycznych.Ojciec Henryk Mikołaj Miler(1839–1921),był podczas powstania styczniowego adiutantem generała Józefa Hauke-Bosaka,matka Antonina z Krajewskich(1853–1917)herbu Jasieńczyk.Za aktywny udział w strajku szkolnym(jako uczeń)w 1906 r. i aktywną próbę rozbrajania rosyjskich żandarmów podczas manifestacji pierwszomajowej w Zawodziu pod Kaliszem został poddany dozorowi policyjnemu i stracił rok nauki.Korzystając z okazji zbiegł do Krakowa.Amnestia pozwoliła mu wrócić do Kalisza i złożyć egzamin maturalny w polskiej Szkole Handlowej w Kaliszu w 1908 r.Studiował nauki przyrodnicze w szwajcarskim Fryburgu,gdzie uzyskał dyplom w 1913 roku.Po studiach,jeszcze z dwoma kolegami jako 9 wyprawa polska zdobył Mont Blanc.Po powrocie do Polski pracował jako korepetytor.Gdy wybuchła wojna wstąpił do I Pułku Legionów Polskich i walczył na Polesiu.Wkrótce został ciężko ranny w bitwie pod Trojanówką.Bezterminowo urlopowany przez pułkownika Władysława Sikorskiego został skierowany do pracy w utworzonym w murach dawnej Akademii Zamojskiej gimnazjum(październik 1916 roku).Działał w POW.W 1918 r.brał udział w manifestacji żądającej pozostawienia Chełmszczyzny przy Polsce,spoliczkował śmiejącego się z manifestantów niemieckiego żołnierza,za co przesiedział kolejne 2 tygodnie w areszcie.Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej i dosłużył się stopnia kapitana.Z tego tytułu wkrótce został prezesem Związku Legionistów i Związku Rezerwistów w Zamościu.Na przełomie 1918 i 1919 roku na nieużytku przyszkolnym rozpoczął organizację pierwszego w Polsce przyszkolnego ogrodu zoologicznego.Pomagała mu młodzież szkolna(przynosząc ciekawy okaz można było zyskać na stopniu),absolwenci i władze miasta.Ogród zoologiczno-botaniczny i jego opiekun stały się wizytówką Zamościa.Stefan Miler fundusze zdobywał dając odczyty o ogrodzie i jego wpływie na wychowanie młodzieży w różnych miastach kraju.Pisał też do miejscowej prasy artykuły o charakterze patriotycznym,wiersze i satyry.Podpisywał je jako Miler.W latach 1934–1939 był członkiem Rady Miasta.17 lipca 1938 r.gościł w zoo marszałka Śmigłego-Rydza.W latach 1934–1951 mieszkał w domu przy ulicy Peowiaków nr 7.Prawdopodobnie z jego inicjatywy,przed tym domem ustawiono wtedy popiersie marszałka Józefa Piłsudskiego.W czasie wojny pozostawał opiekunem zoo(„niemieckie”miasto musiało mieć zoo).Mimo nacisków,szantażu,aresztowania córki,kilku miesięcy więzienia nie podpisał volkslisty.Działał w konspiracji i w tajnym nauczaniu.Po wyzwoleniu,29 lipca 1944 r.otwierał patriotyczny wiec na Rotundzie,poświęcony pomordowanym tam mieszkańcom Zamojszczyzny.W 1953 r.zoo upaństwowiono,a Stefan Miler został jego pierwszym oficjalnym kierownikiem.W następnym roku przeszedł na emeryturę szkolną,pozostając w dalszym ciągu kierownikiem ogrodu zoo.W wielu dziedzinach działał społecznie,często angażując młodzież.4 czerwca 1957 r.doznał wylewu krwi przy budowie alpinarium w parku(przy kojcu).Ze względu na stan zdrowia musiał zrezygnować z pracy w zoo.Ok.1961 r.przeniósł się do Warszawy,gdzie zmarł.Pochowany jest na Powązkach.Był odznaczony między innymi:Srebrnym Krzyżem Zasługi(1928 r.)Odznaką Honorową„Za Walkę o Szkołę Polską”(1930 r.)dwukrotnie Krzyżem Niepodległości(1931,1933),Krzyżem Walecznych,Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921,Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski(1958 r.)W Zamościu Ogród zoologiczny i ulica jego imienia podtrzymują pamięć o nim.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz