Akademia Muzyczna w Krakowie

Daw.Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego w Krakowie,Państwowa Wyższa Szkoła Muzyczna w Krakowie państwowa uczelnia muzyczna z siedzibą w Krakowie,kształcąca artystów muzyków na studiach pierwszego(dyplom licencjata),drugiego(tytuł magistra sztuki)oraz trzeciego(doktor sztuki)stopnia.Wywodzi swoją historię od założonego w 1888 roku krakowskiego Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego.
Historia
Konserwatorium
Powstanie
W XIX wieku krakowskie środowisko inteligenckie starało się,by na wzór sztuk plastycznych,które wykładano w Szkole rysunku i malarstwa od 1818 roku powstała w Krakowie wyższa uczelnia muzyczna.Od 1810 r.podobna szkoła działała w Warszawie,a od 1838 r.we Lwowie;w Krakowie problemem utrudniającym otworzenie konserwatorium były jednak wysokie wymagania władz centralnych w Wiedniu dla instytucji tej rangi,które miałyby się znajdować na terenie zaboru austriackiego.Nowy impuls dał środowisku muzycznemu Władysław Żeleński,absolwent konserwatoriów w Pradze i Paryżu.Dzięki jego staraniom,ale także dzięki koneksjom arystokratycznym i naciskowi na centralne władze austriackie,jaki wywierała księżna Marcelina Czartoryska,uczennica Fryderyka Chopina,1 lutego 1888 roku z krakowskiej Szkoły Muzycznej Towarzystwa Muzycznego powstało Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego.Minister Wyznań i Oświecenia Publicznego poddał je inspekcji profesora wiedeńskiego Josepha Dachsa,który stwierdził,że„tak pomyślnego stanu nie oczekiwał”.Kolejna pomyślna wizytacja odbyła się w 1893 roku pod kierunkiem delegata Ministerstwa Wyznań i Oświaty,Johanna Fuchsa,dyrektora Konserwatorium Wiedeńskiego.
Rozwój
Początkowo szkolnictwo muzyczne oparte było na modelu austriackim.W 1889 roku Konserwatorium liczyło 146 uczniów,w 1917 r.prawie 500.Choć wielu rozpoczynało naukę,niewielu uczelnię kończyło.W latach 1925-1928 dyplom ukończenia Konserwatorium otrzymało 42 studentów,wśród nich m.in.Jan Hoffman,Adam Rieger,Artur Malawski.Wszyscy trzej zostali później profesorami Konserwatorium i powojennej Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej.W kolejnych latach absolwentami zostali także dyrygent Witold Rowicki,krytyk Felicjan Szopski i teoretyk Mieczysław Drobner.Najpopularniejszym kierunkiem kształcenia była gra na fortepianie.Wśród profesorów prowadzących swoje klasy fortepianu znaleźli się m.in.założyciel Władysław Żeleński(od 1887 r.)Jan Drozdowski(1857–1918),absolwent Konserwatorium Wiedeńskiego,Seweryn Eisenberger(1879-1945,uczeń Teodora Leszetyckiego)oraz trzej absolwenci Konserwatorium Petersburskiego:Bolesław Domaniewski(1857–1925),Jerzy Lalewicz(1876–1951) i Wiktor Łabuński(1895–1974).1 września 1928 roku kurs mistrzowski gry na fortepianie objął światowej sławy pianista Egon Petri.Z Warszawy dojeżdżał także Zbigniew Drzewiecki,po wojnie rektor nowo powstałej uczelni.Wykłady z muzykologii prowadził Zdzisław Jachimecki.Rozkwit szkoły,zahamowany później przez coraz bardziej odczuwalny światowy kryzys ekonomiczny,datuje się na lata 1924–1930.W okresie międzywojennym liczba specjalności wzrosła z sześciu podstawowych(fortepian,skrzypce,organy,wiolonczela,śpiew solowy i śpiew chóralny)do trzydziestu siedmiu w 1931 r.W roku akademickim 1929/30 otwarto takie kierunki jak flet,obój,rożek angielski,klarnet,bas klarnet,fagot,kontrafagot,waltornia,trąbka,puzon,tenor,baryton,tuba,helikon i perkusja.Uczelnia kształciła wówczas prawie ośmiuset studentów.Prowadzenie zajęć było kontynuowane podczas okupacji wbrew zakazowi władz niemieckich.5 lutego 1940,w cztery miesiące po Sonderaktion Krakau,gestapo zamknęło siłą wszystkie szkoły w Krakowie,a wstęp do nich został zakazany.Z Konserwatorium wywieziono wtedy cały jego ruchomy dobytek.Utraconych instrumentów nie odzyskano.
Państwowa Wyższa Szkoła Muzyczna
Po kilku latach przerwy w kształceniu proces formowania szkół trzeba było zacząć od zera.1 kwietnia 1945 roku została otwarta szkoła muzyczna o nieokreślonym statusie formalnym.Wkrótce potem odbyły się egzaminy wstępne do Państwowego Konserwatorium Krakowskiego,które swoją działalność rozpoczęło oficjalnie 31 sierpnia 1945.Szkolnictwo muzyczne zostało zreformowane,do czego przyczynił się ówczesny naczelnik Wydziału Szkolnictwa Muzycznego w Departamencie Muzyki Ministerstwa Kultury i Sztuki,późniejszy profesor krakowskiej uczelni Janusz Miketta.Wprowadzony został trójstopniowy model kształcenia muzycznego niższego,średniego i wyższego.Nowy model kształcenia na poziomie uczelni wyższej różnił się od przedwojennego;wśród współzałożycieli nowo powstałej uczelni pojawiły się także trwające do dziś spory,na ile powojenna Wyższa Szkoła Muzyczna jest więc kontynuatorką przedwojennego Konserwatorium.Z dniem 1 kwietnia 1946 roku przemianowano Konserwatorium na Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną.W czerwcu 1946 r.odbyły się wybory rektorów,prorektorów i dziekanów.Pierwszym rektorem został Zbigniew Drzewiecki,prorektorem Roman Palester,dziekanami:Stefania Łobaczewska,Jan Hoffman,Bronisław Romaniszyn i Stanisław Wiechowicz.Pozyskana została aula„Florianka”.Wśród profesorów znaleźli się m.in.Józef Chwedczuk,Maria Dziewulska,Aleksander Frączkiewicz,Stefan Kisielewski,Artur Malawski,Roman Palester,Adam Rieger,Bronisław Rutkowski,Ada Sari,Ludwik Stefański,Henryk Sztompka,Eugenia Umińska,Helena Zboińska.Wśród pierwszych absolwentów znaleźli się Stanisław Skrowaczewski,Waldemar Maciszewski oraz Regina Smendzianka.W 1957 roku powołano do życia siedem katedr.Uczelnie artystyczne były jednak także obarczone presją ideologiczną.Podczas poznańskiego Zjazdu Uczelni Artystycznych w 1949 roku ówczesny minister kultury Włodzimierz Sokorski w auli Uniwersytetu im.A.Mickiewicza przedstawił założenia realizmu socjalistycznego.Przeciwko niemu wystąpił wówczas kompozytor i profesor krakowskiej uczelni Stefan Kisielewski(1911–1991),wskutek czego został zwolniony z pracy w trybie nagłym.Nigdy potem już do szkolnictwa nie wrócił.
Akademia Muzyczna
W 1972 roku rektorem został światowej sławy kompozytor Krzysztof Penderecki.Wybór ten postrzegany jest jako„pokoleniowa wymiana warty”.Utworzono wówczas nowoczesne Studio Muzyki Elektronicznej pod kierunkiem Józefa Patkowskiego.W 1979 r.uczelnia została przemianowana na Akademię Muzyczną.
Siedziby
Dawne
W okresie 1906–1914 Konserwatorium miało swoją siedzibę w secesyjnym gmachu Teatru Starego,w okresie I wojny światowej zmieniło siedzibę na kamienicę przy al.Krasińskiego.Dopiero w 1921 r.powróciło do swojej siedziby przy Placu Szczepańskim.Rok akademicki 1946/1947 inaugurowano na ulicy Basztowej 8 i 9.Siedzibę w 1948 r.przeniesiono na ul.Warszawską pod nr 24,a w 1951 roku do gmachu przy Bohaterów Stalingradu 3(obecnie ulica Starowiślna),będącego własnością Sióstr Urszulanek.
Obecna
Dopiero w 1993 r.uzyskano nowy gmach przy ulicy św.Tomasza 43 dawną siedzibę KW PZPR.Najważniejsze wydarzenia w życiu uczelni odbywają się w gmachu dawnego Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń„Florianka”,którego reprezentacyjna część pozyskana została w 1956 roku.Znajdują się tam m.in.arkadowe krużganki,podłużny westybul,dawna sala obrad(obecnie Sala Koncertowa im.Bronisława Rutkowskiego) i tzw.Sala Senacka.Widok z tarasu szóstego piętra budynku Akademii,gdzie znajduje się restauracja z panoramą na centrum Krakowa,został wykorzystany w filmie Juliusza Machulskiego Vinci.
Struktura organizacyjna
Władze

• Rektor:prof.Zdzisław Łapiński
• Prorektor ds.badań naukowych i współpracy międzynarodowej:prof.Rafał Jacek Delekta
• Prorektor ds.dydaktyki i rozwoju kadry:dr hab.Dariusz Bąkowski-Kois
• Prorektor ds.studenckich:prof.Adam Korzeniowski

I Wydział Twórczości,Interpretacji i Edukacji Muzycznej

• Dziekan:prof.dr hab.Wojciech Widłak
• Prodziekani:dr Ewa Siemdaj,dr Monika Płachta

W ramach wydziału funkcjonują trzy instytuty i sześć katedr:

• Instytut Kompozycji,Dyrygentury i Teorii Muzyki(dyr.prof.dr Teresa Malecka)
• Katedra kompozycji(kier.dr hab.Wojciech Widłak)
• Katedra dyrygentury(kier.prof.Rafał Jacek Delekta)
• Katedra teorii i interpretacji dzieła muzycznego(kier.prof.dr hab.h.c.Mieczysław Tomaszewski)
• Studio Muzyki Elektroakustycznej(kier.prof.Marek Chołoniewski)
• Instytut Dyrygentury Chóralnej i Edukacji Muzycznej(dyr.prof.Lidia Matynian)
• Katedra badań muzyczno-edukacyjnych(kier.prof.Jan Jazownik)
• Katedra chóralistyki(dr hab.Włodzimierz Siedlik)
• Międzyuczelniany Instytut Muzyki Kościelnej jednostka prowadzona wspólnie z Uniwersytetem Papieskim Jana Pawła II w Krakowie(dyr.ks.dr hab.Robert Tyrała)
• Katedra Historii Liturgii(kier.ks.prof.dr hab.Jan Józef Janicki)
• Katedra Muzyki Kościelnej(kier.ks.prof.dr hab.Andrzej Zając)
• Katedra Muzyki Religijnej(kier.ks.dr hab.Robert Tyrała)

II Wydział Instrumentalny

• Dziekan:prof.Zbigniew Kamionka
• Prodziekani:prof.Andrzej Godek,kwal.I st.Mariusz Sielski,kwal.I st.Jacek Dumanowski

W ramach wydziału funkcjonuje dziesięć katedr:

• Katedra fortepianu(kier.prof.Andrzej Pikul)
• Katedra organów(kier.prof.Mirosława Semeniuk-Podraza)
• Katedra muzyki dawnej(kier.dr hab.Marcin Szelest)
• Katedra gitary i harfy(kier.prof.Janusz Sochacki)
• Katedra skrzypiec i altówki(kier.prof.Mieczysław Szlezer)
• Katedra wiolonczeli i kontrabasu(kier.prof.Zdzisław Łapiński)
• Katedra kameralistyki(kier.prof.Jerzy Tosik-Warszawiak)
• Katedra instrumentów dętych drewnianych i akordeonu(kier.prof.Andrzej Godek)
• Katedra instrumentów dętych blaszanych(kier.prof.dr hab.Andrzej Rzymkowski)
• Katedra muzyki współczesnej,jazzu i perkusji(kier.prof.Jan Pilch)

III Wydział Wokalno-Aktorski

• Dziekan:prof.Agnieszka Monasterska
• Prodziekan:dr Jacek Ozimkowski

W ramach III Wydziału funkcjonuje jedna katedra Katedra Wokalistyki(kier.prof.Adam Korzeniowski).
Inne instytucje

• Biblioteka Główna
• Międzywydziałowe Studium Pedagogiczne
• Ogólnouczelniany Zespół Dydaktyczny Języków Obcych
• Ogólnouczelniany Zespół Dydaktyczny Nauk Humanistycznych
• Centrum Dokumentacji Twórczości Kompozytorów Krakowskich(kier.prof.dr Teresa Malecka)

Ludzie związani z Akademią
Poczet rektorów
Konserwatorium Muzyczne(od 1888 do 1946 r.)

• Władysław Żeleński(1888–1921)
• Wiktor Barabasz(1921–1928)
• Michał Julian Piotrowski(1929–1938)
• Bolesław Wallek-Walewski(1938–1939)

Państwowa Wyższa Szkoła Muzyczna(od 1946 do 1987 r.)

• Zbigniew Drzewiecki(1946–1952)
• Stefania Łobaczewska(1952–1955)
• Bronisław Rutkowski(1955–1964)
• Eugenia Umińska(1964–1966)
• Jan Hoffman (1966–1969)
• Józef Chwedczuk(1969–1972)
• Krzysztof Penderecki(1972–1987)

Akademia Muzyczna(od 1979 r.)

• Krystyna Moszumańska-Nazar(1987–1993)
• Marek Stachowski(1993–1999)
• Barbara Świątek-Żelazna(1999–2002)
• Marek Stachowski(2002–2004)
• Stanisław Krawczyński(2004–2012)
• Zdzisław Łapiński(od 2012 r.)

Znani absolwenci
Znani absolwenci,którzy nie podjęli następnie pracy dydaktycznej w macierzystej uczelni:

• Elżbieta Towarnicka(1978 r.)
• Halina Czerny-Stefańska(1950 r.)
• Marek Drewnowski(1973 r.)
• Adam Harasiewicz(1957 r.)
• Adam Kopyciński
• Kazimierz Kord(1961 r.)
• Juliusz Łuciuk(1955 r.teoria,1956 r.kompozycja)
• Władysława Markiewiczówna(1920 r.)
• Ewa Michnik

Jako jedyna uczelnia w Polsce,krakowska Akademia posiada w gronie swoich absolwentów dwoje zwycięzców Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im.Fryderyka Chopina Halinę Czerny-Stefańską i Adama Harasiewicza.Także dwoje absolwentów zostało później Ministrami Kultury:Joanna Wnuk-Nazarowa(1997–1999) i Andrzej Zieliński(2001 r.)
Pracownicy uczelni
Dawni
Na liście nie są ujęci rektorzy.
Przed 1939 r.

• Walenty Dec(zm.1938 r.)
• Bolesław Domaniewski(zm.1926 r.)
• Jan Drozdowski(zm.1918 r.)
• Seweryn Eisenberger(zm.1945 r.)
• Zdzisław Jachimecki(zm.1953 r.)
• Jan Gall(zm.1912 r.)
• Jerzy Lalewicz(zm.1951 r.)
• Wiktor Łabuński(zm.1974 r.)
• Janusz Miketta(zm.1954 r.)
• Egon Petri(zm.1962 r.)
• Józef Reiss(zm.1956 r.)
• Adam Rieger(zm.1998 r.)
• Witold Rowicki(zm.1998 r.)
• Felicjan Szopski(zm.1939 r.)

Po 1945 r.

• Walerian Bierdiajew(zm.1956 r.)
• Henryk Czyż(zm.2003 r.)
• Zdzisława Donat
• Mieczysław Drobner(zm.1986 r.)
• Elżbieta Dziębowska
• Maria Dziewulska(zm.2006 r.)
• Jan Ekier(zm.2014 r.)
• Aleksander Frączkiewicz(zm.1994 r.)
• Jan Jargoń(zm.1995 r.)
• Zbigniew Jeżewski(zm.1997 r.)
• Adam Kaczyński(zm.2010 r.)
• Stefan Kisielewski(zm.1991 r.)
• Zygmunt Konieczny
• Jerzy Łukowicz(zm.1997 r.)
• Artur Malawski(zm.1957 r.)
• Roman Palester(zm.1989 r.)
• Józef Patkowski(zm.2005 r.)
• Józef Radwan(zm.2009 r.)
• Adam Rieger(zm.1998 r.)
• Ada Sari(zm.1968 r.)
• Bogusław Schaeffer
• Stanisław Skrowaczewski
• Regina Smendzianka(zm.2011 r.)
• Ludwik Stefański(zm.1982 r.)
• Władysław Stróżewski
• Henryk Sztompka(zm.1964 r.)
• Jacek Targosz(zm.2008)
• Stanisław Wiechowicz(zm.1963 r.)
• Bolesław Woytowicz(zm.1980 r.)
• Tadeusz Żmudziński(zm.1992 r.)

Obecni

• Zbigniew Bargielski(kompozycja)
• Dariusz Bąkowski-Kois(organy)
• Andrzej Biegun(śpiew)
• Zbigniew Bujarski(kompozycja)
• Ewa Bukojemska(fortepian)
• Regina Chłopicka(przedmioty teoretyczne)
• Gabriel Chmura(dyrygentura)
• Marek Chołoniewski(muzyka elektroniczna)
• Kaja Danczowska(skrzypce)
• Rafał Jacek Delekta(dyrygentura)
• Magdalena Długosz(przedmioty praktyczne i teoretyczne)
• Wojciech Groborz
• Joachim Grubich(organy)
• Jerzy Katlewicz(dyrygentura)
• Krzysztof Knittel(kompozycja)
• Stanisław Krawczyński(dyrygentura chóralna)
• Teresa Malecka(przedmioty teoretyczne)
• Joachim Mencel
• Krzysztof Meyer(kompozycja,przedmioty praktyczne)
• Magdalena Myczka(klawesyn)
• Krzysztof Penderecki(kompozycja)
• Andrzej Pikul(fortepian)
• Janusz Pisarski
• Leszek Polony(przedmioty teoretyczne)
• Katarzyna Popowa-Zydroń(fortepian)
• Paweł Przytocki(dyrygentura,orkiestra)
• Roman Reiner
• Józef Rychlik(kompozycja,przedmioty praktyczne)
• Mirosława Semeniuk-Podraza
• Józef Serafin
• Elżbieta Stefańska(klawesyn)
• Tadeusz Strugała(dyrygentura)
• Krzysztof Szwajgier(przedmioty teoretyczne)
• Barbara Świątek-Żelazna(flet)
• Mieczysław Tomaszewski(przedmioty teoretyczne wykłady)
• Adam Walaciński(muzyka filmowa)
• Wojciech Widłak(kompozycja,przedmioty praktyczne)
• Joanna Wnuk-Nazarowa(przedmioty praktyczne i teoretyczne)
• Ewa Wolak(śpiew)
• Anna Zawadzka-Gołosz(kompozycja,przedmioty praktyczne)
• Radosław Żukowski(śpiew)

Doktorzy honoris causa

• 1994 r.Krzysztof Penderecki
• 1997 r.Paul Sacher
• 2001 r.Mieczysław Tomaszewski
• 2003 r.Helmuth Rilling
• 2005 r.Peter Lukas Graf
• 2007 r.Krystyna Moszumańska-Nazar
• 2008 r.Henryk Mikołaj Górecki
• 2013 r.Paul Badura-Skoda
• 2015 r.papież Benedykt XVI

Działalność
Kompozytorzy skupieni wokół Akademii,na czele z Krzysztofem Pendereckim,nazywani są krakowską szkołą kompozytorską;podobnie działalność naukową teoretyków skupionych wokół Mieczysława Tomaszewskiego określa się mianem krakowskiej szkoły teoretycznej.
Współpraca międzynarodowa
W 1986 roku Akademia nawiązała współpracę z Międzynarodową Akademią Bachowską ze Stuttgartu,kierowaną przez prof Helmutha Rillinga,późniejszego doktora honoris causa krakowskiej uczelni.W ramach programu Socrates-Erasmus podpisanych zostało ok.60 umów bilateralnych z innymi uczelniami muzycznymi na całym świecie.
Ponadto Akademia należy do międzynarodowych stowarzyszeń:

• ABAM Związek Bałtyckich Akademii Muzycznych
• CEEPUS Środkowoeuropejski Program Studiów Uniwersyteckich
• AEC Europejskie Stowarzyszenie Konserwatoriów

Wydarzenia
Istotne w panoramie miasta,doroczne wydarzenia związane z Akademią to przede wszystkim Dni Muzyki Organowej(od 1965 r.)Międzynarodowy Festiwal Perkusyjny(od 2003 r.)Letnia Akademia Muzyczna(od 1999 r.)oraz Międzynarodowy Konkurs Fletowy(od 1999 r.)Organizowane są liczne międzynarodowe sympozja i seminaria teoretyczne oraz wykonawcze,jak np.XI International Congress on Musical Signification(2010 r.)Od 1995 r.rokrocznie przyznawana jest nagroda Excellence in teaching ufundowana przez małżeństwo prof.Ray i Ruth Robinsonów z USA.