Życiorys
Dzieciństwo i młodość
Zbigniew Ścibor-Rylski urodził się 10 marca 1917 w Browkach k.Kijowa,w polskiej rodzinie szlacheckiej herbu Ostoja,syn Oskara Ścibora-Rylskiego i Marii z domu Raciborowskiej.Browki to centralny majątek w kluczu,do którego należały także Spiczyńce(po babce Marszyckiej) i Wolica Zarubieniecka(po dziadkach Raciborowskich).Przydomek Ścibor nadano Rylskim na pocz.XVIII w.Rok po wybuchu rewolucji październikowej w 1918 r.rodzina uciekła do Białej Cerkwi,a następnie do Kijowa.Po zdobyciu Kijowa przez wojska polskie pod dowództwem Edwarda Śmigłego-Rydza w 1920 r.Ścibor-Rylscy opuścili Kijów i zamieszkali na Lubelszczyźnie,początkowo w Studziankach,następnie w Zwierzyńcu nad Wieprzem k.Zamościa,gdzie Oskar Ścibor-Rylski otrzymał posadę u hr.Maurycego Klemensa Zamoyskiego w Ordynacji Zamojskiej.Tam w latach 1920–1935 Zbigniew spędził swoje dalsze dzieciństwo.Uczęszczał do Realnego Gimnazjum Męskiego im.Jana Zamoyskiego w Zamościu,a następnie od IV klasy do Gimnazjum im.Sułkowskich w Rydzynie k.Leszna,gdzie ukończył klasę V i VI.W 1935 r.Maria Rylska przeniosła się z dziećmi do Kalisza,gdzie w Państwowym Gimnazjum im.Tadeusza Kościuszki Zbigniew Ścibor-Rylski ukończył VII i VIII klasę i w 1937 r.złożył egzamin dojrzałości typu matematyczno-przyrodniczego.Tuż po maturze zdał egzamin do Szkoły Podchorążych Lotnictwa w grupie technicznej w Warszawie,poprzedzony kursem szybowcowym w Ustianowej.Początkowo szkolił się na"Wronach" i "Salamandrach"w Ustianowej,a następnie od 1939 r.w tunelu aerodynamicznym na Politechnice Warszawskiej oraz w obsłudze samolotów PZL 37 Łoś,PZL 23 Karaś i myśliwcach PZL P-7 podczas kursu płatowcowego.W 1939 r.ukończył Szkołę Podchorążych Lotnictwa w stopniu sierżanta podchorążego ze specjalnością mechanika silników i przyrządów lotniczych.Jako prymus mający prawo wyboru miejsca dalszej służby,wybrał 1 Pułk Lotniczy na warszawskim Okęciu.Ukończenie studiów i promocję na stopień podporucznika uniemożliwił wybuch II wojny światowej.
II wojna światowa
W czasie obrony z września 1939 roku służył w 1 Pułku Lotniczym.6 września 1939 wraz z eskadrą pod dowództwem mjr Władysława Prohazko opuścił Warszawę.Początkowo ciężarówkami,następnie po bitwie pod Mrozami piechotą,grupa uciekała przed Niemcami na wschód.Potem dołączył do Samodzielnej Grupy Operacyjnej„Polesie”pod dowództwem gen.bryg.Franciszka Kleeberga.Po jej kapitulacji pod Kockiem podjął próbę przedarcia się do Rumunii,ale we wsi Krzywda dostał się do niewoli niemieckiej.Po ucieczce z oflagu wrócił do Warszawy i przeszedł do konspiracji,gdzie po poręczeniu,wprowadził go mjr Władysław Prohazko.Został zaprzysiężony we wrześniu 1940 r.otrzymując pseudonim Stanisław.Od 1940 do czerwca 1943 r.pracował w Przemysłowo-Handlowych Zakładach Chemicznych Ludwik Spiess i Syn S.A. spółce farmaceutycznej produkującej leki.W latach 1941–1943 był partyzantem na Kowelszczyźnie.Od stycznia 1944 r.walczył na całym szlaku bojowym 27 Wołyńskiej Dywizji Armii Krajowej jako dowódca kompanii w batalionie Sokół 50 pp,od lipca 1944 r.w Warszawie,uczestnik powstania warszawskiego,żołnierz batalionu"Czata 49"w Zgrupowaniu"Radosław".W nocy z 30 na 31 sierpnia dowodził nieudanym desantem kanałowym na plac Bankowy,którego celem było przebicie drogi dla oddziałów powstańczych ze Starówki,tak aby mogły przejść do śródmieścia i przenieść ze sobą rannych.Podczas okupacji hitlerowskiej i walk powstańczych dowódca 2 kompanii I batalionu 50 Pułku Piechoty.Koniec wojny zastał mjr.Zbigniewa Ścibora-Rylskiego"Motyla"w Łowiczu.W związku z zakończeniem działań wojennych,7 maja 1945 zameldował ppłk.Janowi Mazurkiewiczowi"Radosławowi",że postanowił zakończyć pracę konspiracyjną i wyjechać do Poznania.
Okres powojenny
Po wojnie początkowo trudnił się chałupnictwem.Od 1946 r.inspektor techniczny w Państwowych Nieruchomościach Ziemskich,a od 1949 r.kierownik Biura Samochodów Remontowanych Motozbyt w Poznaniu.Następnie od 1956 r.pracował jako inspektor techniczny na terenie województwa poznańskiego w Zjednoczonych Zespołach Gospodarczych INCO.Na emeryturę przeszedł w 1977 r.W sierpniu 1984 r.wszedł w skład Obywatelskiego Komitetu Obchodów 40 Rocznicy Powstania Warszawskiego.Członek związku 27 Wołyńskiej Dywizji AK,Związku Kleberczyków Samodzielnej Grupy Operacyjnej Polesie.Należał do grupy inicjatywnej utworzenia Muzeum Powstania Warszawskiego,był też w składzie Rady Honorowej Budowy Muzeum.W latach 2004–2014 był członkiem Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari(pełnił w niej funkcję Sekretarza Kapituły).Został członkiem honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przyspieszonymi wyborami prezydenckimi 2010 r.oraz przed wyborami prezydenckimi w Polsce w 2015 roku.Rodzeństwo trzy siostry:Kalina,Ewa,Danuta,żona Zofia Kochańska(1918–1999),ps.Marie Springer,żołnierz wywiadu KG AK(wdowa po cichociemnym Janie Kochańskim);wychowywał syna żony,Macieja Kochańskiego(1943–2009).
Awanse
- podporucznik 4 września 1939
- porucznik 1943 r.
- kapitan 28 sierpnia 1944
- major 2 października 1944
- pułkownik w st.spocz.po wojnie
- generał brygady w st.spocz.7 maja 2005
- Odznaka za Rany i Kontuzje trzykrotnie ranny
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari dwukrotnie
- Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski(postanowieniem prezydenta Lecha Kaczyńskiego z 28 sierpnia 2009"za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej,za działalność na rzecz środowisk kombatanckich").Order wręczono mu 2 września tego samego roku,podczas uroczystości z okazji 70 rocznicy wybuchu II wojny światowej
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski 1999 r.
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Walecznych dwukrotnie
- Krzyż Partyzancki
- Krzyż Armii Krajowej
- Warszawski Krzyż Powstańczy
- Medal za Warszawę 1939-1945
- Brązowy Medal"Za Zasługi dla Obronności Kraju"
- Odznaka Mechanika Lotniczego
- Medal Pro Patria 2012 r.
- Medal Pro Memoria
- Medal„Za zasługi dla Fundacji Warszawa Walczy 1939-1945”2012 r.
- Medal Pamiątkowy Pro Masovia 2012 r.
- Medal pamiątkowy z okazji 70 rocznicy Powstania Warszawskiego 2014 r.
- Medal Augusta Ferdynanda Wolffa najwyższe odznaczenie Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego wręczone przez prezesa prof.Jerzego Jurkiewicza
- Tytuł Honorowego Obywatela Miasta Warszawy
- Medal Izraelskich Sił Obronnych 2004 r.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz