piątek, 26 sierpnia 2016

Marian Lutosławski

Ur.1871 r.w Drozdowie,zm.5 sierpnia 1918 w Moskwie polski działacz społeczno-polityczny,przedsiębiorca,inżynier,mechanik oraz wynalazca.Pionier zastosowania żelbetonu w budownictwie oraz silnika diesla do wytwarzania prądu.

Rodzina
Urodził się w ziemiańskiej rodzinie Lutosławskich herbu Jelita,ze związku agronoma Franciszka Dionizego Lutosławskiego oraz jego drugiej żony Pauliny Szczygielskiej.Miał pięcioro braci:Stanisława,redaktora i publicystę Jana,księdza i parlamentarzystę Kazimierza,profesora filozofii Wincentego oraz polityka Józefa.Witold Lutosławski,jeden z najważniejszych europejskich kompozytorów 20 wieku,był synem Józefa,a bratankiem Mariana.Marian Lutosławski w 1898 roku ożenił się z Marią z domu Zielińską,z którą miał czworo dzieci:dwóch synów Franciszka i Zbigniewa oraz dwie córki Hannę i Zofię.
Życiorys
Działalność wynalazcza
Urodził się w rodzinnym majątku Drozdowo w obecnym powiecie łomżyńskim.Ta część Polski znajdowała się wówczas pod zaborem rosyjskim.Studiował na Politechnice w Rydze,a także w innych rosyjskich i zagranicznych uczelniach,uzyskując dyplom z inżynierii elektrycznej na Uniwersytecie Technicznym w Darmstadt w Niemczech.Lutosławski po studiach za granicą zamieszkał w Warszawie,gdzie założył fabrykę o nazwie Grafit produkującą sejfy ognioodporne.Został również wykładowcą na wydziale mechanicznym Szkoły Wawelberga i Rotwanda.W 1900 roku zbudował pierwszą w Polsce elektrownię o mocy 250 kW napędzaną silnikiem wysokoprężnym,która została uruchomiona przy warszawskim Hotelu Bristol.Drugą o mocy 240 kW zbudował w pasażu Simonsa w Warszawie.Wprowadził do napędzania urządzeń nowe techniki,takie jak zastosowanie prądu trójfazowego.W 1902 roku założył biuro techniczno-projektowe rozwijające swoją działalność w branży budowlanej i specjalizujące się w budownictwie z betonu zbrojonego.Był propagatorem zastosowania żelbetonu w budownictwie,w tym w mostach opartych na nowej technologii Françoisa Hennebiquea.Jako pierwszy w Polsce opracował naukowo i praktycznie zagadnienia konstrukcji żelbetowej,a także był pionierem zastosowania tych technologii w praktyce.Zaprojektował stropy żelbetowe pierwszego domu zbudowanego z użyciem tej techniki przy ulicy Solec w Warszawie oraz elementy konstrukcji nośnej w kościele św.Zbawiciela w Wilnie.W latach 1908–1909 zaprojektował i zbudował dwa pierwsze żelbetowe mosty w Lublinie.Na podstawie swojego doświadczenia Lutosławski prowadził wykłady oraz kursy,pisał artykuły oraz instrukcje z zakresu inżynierii lądowej.
Działalność społeczno-polityczna
Lutosławski był społecznikiem,który udzielał się w wielu organizacjach pożytku publicznego.Przyczynił się do powstania w 1898 roku Stowarzyszenia Techników w Warszawie oraz kilka lat później Koła Żelbetników działającego w ramach tego stowarzyszenia.W 1899 roku pełnił funkcję sekretarza Delegacji Elektrotechnicznej.Był także współzałożycielem rady Banku Towarzystw Spółdzielczych,współtwórcą organizacji społeczno-wychowawczej Polska Macierz Szkolna oraz Towarzystwa Naukowego Warszawskiego gdzie kilkukrotnie pełnił funkcję przewodniczącego Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego.Był również członkiem zarządu Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego i aktywnym działaczem Ligi Narodowej.W 1906 roku wraz z Władysławem Grabskim był członkiem komitetu oraz zarządu Centralnego Towarzystwa Rolniczego w Królestwie Polskim.W czasie I wojny światowej był jednym z inicjatorów Polskiego Komitetu Pomocy Sanitarnej PKPS.3 sierpnia 1914 roku został członkiem Komitetu Obywatelskiego Miasta Warszawy.25 listopada 1914 roku był jednym z sygnatariuszy proklamacji określającej stanowisko polskie w obliczu wojny wydanej przez Komitet Narodowy Polski utworzony przez Romana Dmowskiego.W 1915 roku z powodu działań wojennych większość rodziny Lutosławskiego ewakuowała się w głąb Rosji.Mając nadzieję na odzyskanie zbrojne terenów zajętych przez wojska niemieckie Marian oraz Józef zajęli się organizacją polskich sił zbrojnych walczących po stronie carskiej Rosji Legionu Puławskiego.Reprezentował KC PKPS w Moskwie niosącej pomoc uchodźcom z Polski.Jego działania obejmowały tworzenie polskich przedszkoli,organizowanie warsztatów,szpitali i ośrodków pomocy i opieki medycznej.Był członkiem Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego w Rosji w 1915 roku.W lipcu 1917 roku został członkiem Rady Polskiej Zjednoczenia Międzypartyjnego w Moskwie.
Rewolucja październikowa
W 1917 roku wybuchła rewolucja październikowa.Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne,do którego wraz z bratem Józefem należał Marian Lutosławski,było zdecydowanie przeciwne bolszewickim rządom.Obaj zaangażowali się w pomoc w czasie ewakuacji polskich uchodźców poprzez Murmańsk do Francji i Anglii.Wspierali także Murmańczyków oddziały wojska polskiego w Murmańsku walczące przeciw komunistom.23 kwietnia 1918 roku zostali za tę działalność aresztowani przez bolszewików pod zarzutem działalności kontrrewolucyjnej.Przewiezieni do Moskwy i 5 września 1918 roku jako„kontrrewolucjoniści”rozstrzelani na kilka dni przed procesem,bez sądu,w masowej egzekucji dokonanej w wiosce Wsiekswiatskoje pod Moskwą.
Zrealizowane projekty inżynierskie
  • 1900 r.projekt elektrowni o mocy 250 kW napędzanej silnikiem spalinowym Diesla dla zespołu hotelu Bristol w Warszawie
  • 1908 r.projekt mostu nad Bystrzycą na Kalinowszczyźnie w Lublinie(obecnie ul.Turystyczna)
  • 1909 r.projekt mostu nad Bystrzycą przy ul.Zamojskiej w Lublinie
  • 1910 r.dwa projekty mostów w Tuligłowach k.Krasnegostawu oraz w Piaskach w Warszawie(obecnie nieistniejące)
Publicystyka
Od 1905 roku organizował redakcję kupionego przez Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne„Gońca Porannego i Wieczornego”.
Był jednym z redaktorów„Polskiego Słownika Elektrotechniki”,a także autorem wielu artykułów i publikacji związanych z inżynierią oraz budownictwem:
  • O zastosowaniu prądów zmiennych o wysokim napięciu do celów motorycznych 1896 r.
  • Prąd elektryczny jego wytwarzanie i zastosowanie 1900 r.
  • Materyały do słownictwa elektrotechnicznego 1904 r.
  • Nowy system głębokiego fundamentowania na gruntach niepewnych 1907 r.
  • Pale betonowe SIMPLEX do fundamentowania na gruntach niepewnych 1908 r.
  • Warunki techniczne do projektowania i wykonania robót żelbetowych w budownictwie szkieletowem miejskiem 1914 r.
Upamiętnienie
  • Marian Lutosławski jest patronem mostu w Lublinie na Bystrzycy

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz