Ignacy Tokarczuk

Ignacy Marcin Tokarczuk(ur.1 lutego 1918 w Łubiankach Wyższych,zm.29 grudnia 2012 w Przemyślu)polski duchowny rzymskokatolicki,doktor filozofii,biskup diecezjalny przemyski w latach 1966–1993(w latach 1992–1993 arcybiskup metropolita),w latach 1991–1992 arcybiskup ad personam,od 1993 r.arcybiskup senior archidiecezji przemyskiej.Kawaler Orderu Orła Białego.


Życiorys
Urodził się 1 lutego 1918 w Łubiankach Wyższych.W latach 1931–1937 był uczniem Państwowego Gimnazjum im.Henryka Sienkiewicza w Zbarażu,gdzie w 1937 r.złożył egzamin dojrzałości.W 1937 r.rozpoczął studia filozoficzno-teologiczne na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jana Kazimierza oraz formację kapłańską w Metropolitalnym Wyższym Seminarium Duchownym we Lwowie.Jesienią 1939 r.po zajęciu Lwowa przez Sowietów i zlikwidowaniu wydziału i seminarium,musiał przerwać studia.Do września 1940 r.ukrywał się w Łubiankach Wyższych przed przymusowym poborem do Armii Czerwonej.W latach 1940–1942 kontynuował konspiracyjne studia w seminarium lwowskim.Święceń prezbiteratu udzielił mu 21 czerwca 1942 w kościele pokarmelickim(kościele seminaryjnym)we Lwowie miejscowy biskup pomocniczy Eugeniusz Baziak.W latach 1946–1949 uzupełniał edukację w Studium Zagadnień Społeczno-Gospodarczych Wsi przy Wydziale Ekonomii i Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego,a w latach 1947–1950 studiował także na Wydziale Filozofii tej samej uczelni,uzyskując tamże w 1950 r.magisterium,a w 1951 r.doktorat na podstawie dysertacji Zależność rozwoju indywidualno-społecznego człowieka od dóbr materialnych w nauce św.Tomasza z Akwinu.Od sierpnia 1942 r.był wikariuszem parafii św.Stanisława Biskupa w Złotnikach,gdzie angażował się w tajne nauczanie.W lutym 1944 r.ostrzeżony o wydaniu na niego wyroku śmierci przez Ukraińską Powstańczą Armię zbiegł do Lwowa.W miejscowej parafii św.Marii Magdaleny pracował jako wikariusz.W listopadzie 1945 r.wydalony z miasta,przez Łańcut udał się do Katowic.Tam w grudniu 1945 r.objął wikariat w parafii Chrystusa Króla.Po kilku miesiącach,popadłszy w konflikt z lokalnymi działaczami Polskiej Partii Robotniczej,został skierowany na studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim,dzięki czemu uniknął represji.W trakcie studiów w latach 1947–1950 świadczył posługę duszpasterską w Lęborku i organizował placówkę parafialną św.Michała Archanioła w Łebuni.W latach 1951–1952 pełnił funkcję kapelana studentek Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.W 1952 r.wyjechał do Olsztyna,rezygnując z pracy na KUL-u w proteście przeciwko wprowadzeniu na uniwersytet komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej.W diecezji warmińskiej pomagał w pracy duszpasterskiej w Orzechowie i w Pluskach,w latach 1953–1956 był administratorem parafii św.Wawrzyńca w Gutkowie,od 1957 do 1959 r.prowadził duszpasterstwo akademickie dla studentów Wyższej Szkoły Rolniczej w Kortowie,a w 1959 r.objął stanowisko sędziego pro synodalnego w sądzie biskupim w Olsztynie.W 1947 r.został młodszym asystentem przy Seminarium Ekonomicznym,a w 1951 r.asystentem na Wydziale Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.W latach 1951–1952 prowadził na KUL-u proseminarium,a w Wyższym Seminarium Duchownym w Lublinie historię filozofii.Od 1952 do 1962 r.wykładał przedmioty filozoficzne i katolicką naukę społeczną w Wyższym Seminarium Duchownym„Hosianum”w Olsztynie.W latach 1962–1965 był zatrudniony na stanowisku adiunkta na Sekcji Teologii Pastoralnej Wydziału Teologicznego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.W 1964 r.został członkiem Komisji ds.Studentów oraz drugim zastępcą dyrektora konwiktu księży-studentów w Lublinie.Biskupem został w wyniku niedopatrzenia władz PRL,które mając możliwość zawetowania nieakceptowanego nominata nie złożyły sprzeciwu w wyznaczonym terminie.3 grudnia 1965 papież Paweł VI mianował go biskupem diecezjalnym diecezji przemyskiej.Diecezję objął kanonicznie 21 grudnia 1965.6 lutego 1966 otrzymał święcenia biskupie i odbył ingres do bazyliki katedralnej Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św.Jana Chrzciciela w Przemyślu.Głównym konsekratorem był kardynał Stefan Wyszyński,prymas Polski,zaś współkonsekratorami biskupi pomocnicy przemyscy:Wojciech Tomaka i Stanisław Jakiel.Na zawołanie biskupie wybrał słowa„Deus Caritas”(Bóg jest Miłością).Jako biskup diecezjalny polecił wybudować nowy gmach seminarium.Wprowadził reformę studiów teologicznych.Przyczynił się do reaktywowania w 1975 r.kapituł kolegiackich w Jarosławiu i Brzozowie.Pomimo braku zezwoleń władz komunistycznych na budowy kościołów i nakładania kar na budowlańców za jego rządów w diecezji przemyskiej wzniesiono 430 świątyń.Ustanowił 220 nowych parafii,znacząco powiększył liczbę dekanatów,w 1978 r.podzielił diecezję na 10 archiprezbiteratów.Wspierał opozycję demokratyczną z Komitetu Obrony Robotników,Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela,Komitetu Samoobrony Chłopskiej Ziemi Lubelskiej i NSZZ„Solidarność”.Za swoją bezkompromisową postawę wobec PRL,w szczególności za wystąpienia przeciwko zakłamaniu systemu i ateizacji społeczeństwa,był inwigilowany i szykanowany przez władze i służbę bezpieczeństwa.Zyskał miano„biskupa niezłomnego”.2 czerwca 1991,goszcząc papieża Jana Pawła II w Rzeszowie w czasie jego IV podróży apostolskiej do Polski,został wyniesiony do godności arcybiskupa ad personam,zaś 25 marca 1992 ustanowiony metropolitą nowo powstałej metropolii przemyskiej.Paliusz metropolitalny otrzymał 29 czerwca 1992 w Bazylice św.Piotra w Rzymie.17 kwietnia 1993 Jan Paweł II przyjął jego rezygnację z urzędu arcybiskupa metropolity przemyskiego.W ramach prac Episkopatu Polski był członkiem Rady Głównej(1967–1993),przewodniczącym Komisji„Iustitia et Pax”(1970–1972),należał do Komisji ds.Duszpasterstwa Ogólnego(1967–1989)oraz Komisji ds.Budowy Kościołów.W 1967 r.prymas Stefan Wyszyński powołał go do Komisji Wspólnej Episkopatu Polski i Rządu PRL.Nominacja ta została oprotestowana przez stronę rządową i skutkowała wstrzymaniem prac komisji do 1980 r.W latach 1990–1991 był współprzewodniczącym Komisji Wspólnej Episkopatu Polski i Rządu RP.W 1987 r.brał udział w Synodzie Biskupów w Rzymie.Konsekrował biskupów pomocniczych przemyskich:Tadeusza Błaszkiewicza(1970 r.)Stefana Moskwę(1984 r.)Edwarda Białogłowskiego(1988 r.) i Edwarda Frankowskiego(1989 r.)Asystował podczas sakry biskupów:Bolesława Pylaka(1966 r.)Jana Ewangelisty Nowickiego(1968 r.)Antoniego Adamiuka(1970 r.)Mariana Rechowicza(1974 r.)Józefa Życińskiego(1990 r.)Jana Styrny(1991 r.) i Wacława Świerzawskiego(1992 r.)Zmarł 29 grudnia 2012 w Przemyślu.2 stycznia 2013 został pochowany w krypcie archikatedry przemyskiej.
Odznaczenia,tytuły,wyróżnienia,upamiętnienie
3 maja 2006 został odznaczony przez prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Orderem Orła Białego.W latach 2007–2009 był członkiem kapituły tego orderu.Tytuł doctora honoris causa nadały mu Akademia Teologii Katolickiej w Warszawie(1991 r.)oraz Uniwersytet Rzeszowski(2009 r.)W 2006 r.miało miejsce uroczyste odnowienie jego doktoratu na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.Nadano mu honorowe obywatelstwo:Przemyśla(1993 r.)Rzeszowa(1994 r.)Stalowej Woli(1994 r.)Jarosławia(1995 r.)Jasła(1998 r.) i Łańcuta(2006 r.)Otrzymał Krzyż Obrońcy Lwowa(1981 r.)Honorową Odznakę Żołnierza AK Korpusu„Jodła”(1981 r.)Krzyż Obrony Lwowa 1939–1944(1987 r.)Odznakę Obszaru Lwowskiego AK.Został laureatem Nagrody Fundacji im.Janiny Ławruk za ratowanie cerkwi greckokatolickich(1979 r.)Medalu Franciszka Kotuli za wsparcie dla twórców i badaczy kultury regionu rzeszowskiego(1994 r.)Nagrody im.Włodzimierza Pietrzaka,Nagrody im.Stefana Kardynała Wyszyńskiego(1996 r.)medalu Polonia Mater Nostra Est(2003 r.)nagrody„Świadek Historii”(2012 r.)Przyznano mu honorowe członkostwo NSZZ„Solidarność",Związku Sybiraków i Towarzystwa Pomocy im.Brata Alberta.Otrzymał tytuł Małopolanina Roku 1997.W 2006 r.otwarto w Sandomierzu Centrum Badań nad Myślą i Dziełem abp.Tokarczuka.