Emilia Malessa

Emilia z Izdebskich Malessa,ps.„Marcysia”,„Miłasza”,„Maniuta”(ur.26 lutego 1909 w Rostowie,zm.5 czerwca 1949)kapitan Armii Krajowej,powstaniec warszawski,kawaler orderu Virtuti Militari V klasy. órka Władysława Izdebskiego i Marii z Krukowskich.Po przyjeździe do Polski w 1924 roku ukończyła Szkołę Handlową Polskiej Macierzy Szkolnej w Łucku.Przez pewien czas pracowała w Głównym Urzędzie Statystycznym w Warszawie,po czym wyjechała do Gdyni.Brała udział w kampanii wrześniowej 1939 r.zgłosiwszy się w ramach Ochotniczej Służby Kobiet.Pełniła funkcję kierowcy i organizatora lotnych punktów dożywiania i punktów sanitarnych przy 19 Dywizji Piechoty.Od połowy października 1939 r.działała w konspiracji,była członkiem Służby Zwycięstwu Polski,Związku Walki Zbrojnej,a potem Armii Krajowej.Do końca niemieckiej okupacji była szefem działu łączności zagranicznej„Zagroda”Wydziału V Komendy Głównej AK.W 1935 lub 1939 roku poślubiła Stanisława Malessę,z którym rozwiodła się po dwóch latach małżeństwa.Prawdopodobnie w listopadzie 1943 r.wyszła za Jana Piwnika ps.„Ponury”.Walczyła w powstaniu warszawskim.Po jego upadku uciekła z pociągu transportującego powstańców do Niemiec.Po przedostaniu się do Krakowa pomagała w przerzucie do kraju kpt.Jana Nowaka-Jeziorańskiego.Po rozwiązaniu Armii Krajowej należała do organizacji NIE,Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj,gdzie była członkiem ścisłego sztabu,oraz Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość,w którym pełniła funkcję kierownika łączności zagranicznej.16 października 1945 wyraziła chęć odejścia z tej organizacji.W czasie przekazywania swoich obowiązków,31 października 1945,została aresztowana.W areszcie,uwierzywszy„oficerskiemu słowu honoru”szefa Departamentu Śledczego MBP Józefa Różańskiego,że żadna z ujawnionych osób nie będzie aresztowana i osądzona,za wiedzą swoich przełożonych płk.Jana Rzepeckiego szefa WiN oraz płk.Antoniego Sanojcy i na ich rozkaz podjęła decyzję o ujawnieniu członków i przywódców I Komendy Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość.Po aresztowaniach,będąc nadal w więzieniu,na znak protestu przeciw niedotrzymaniu słowa przez Różańskiego rozpoczęła strajk głodowy.14 lutego 1947 skazana została na 2 lata pozbawienia wolności.Kilka dni później,decyzją prezydenta Bolesława Bieruta,ułaskawiono ją wraz z innymi współoskarżonymi.Natychmiast podjęła próby interwencji,domagając się dotrzymania umowy i uwolnienia ujawnionych przez nią żołnierzy podziemia.Pisała do Bolesława Bieruta,ministra bezpieczeństwa publicznego Stanisława Radkiewicza,wreszcie do Różańskiego.
W liście do Różańskiego z kwietnia 1949 r.napisała:

„Po wyczerpaniu na przestrzeni trzech i pół lat wszystkich środków dla uzyskania zwolnienia pozostałych ujawnionych,donoszę Panu Pułkownikowi,że od 9 kwietnia podjęłam głodówkę,jako ostatni z mojej strony akt protestu przeciwko niedotrzymaniu umowy dotyczącej akcji ujawniania WiN i grupy»Liceum«.Mając za sobą wypełnienie wszystkich obowiązków wobec mego kraju w okresie okupacji oraz w pierwszym okresie niepodległości przez dokonanie aktu ujawniania,mam niewątpliwie prawo oczekiwać od władz bezpieczeństwa,a w szczególności od Pana Pułkownika jako głównego inicjatora akcji ujawniania,decyzji,która zapobiegnie mojej śmierci i dalszemu więzieniu lojalnie ujawnionych wobec państwa ludzi.”

Odrzucana i bojkotowana przez część środowiska byłych żołnierzy Armii Krajowej 5 czerwca 1949 popełniła samobójstwo.Pochowana została na Cmentarzu Bródnowskim.19 września 2005 w Katedrze Polowej Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego odprawiono mszę świętą w intencji Emilii Malessy,a jej szczątki,po włożeniu do urny,przeniesiono do nowego grobu na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.