Lucyna Messal

Messalka,właśc.Lucyna Mischal-Sztukowska(ur.16 października 1886 w Warszawie,zm.10 grudnia 1953 tamże)polska aktorka,śpiewaczka(sopran) i tancerka operetkowa,primadonna Operetki Warszawskiej.

Życiorys
Urodziła się w rodzinie majstra stolarskiego.Od 1901 r.pobierała lekcje śpiewu u Jana Reszkego i Stanisława Boguckiego,a także lekcje gry aktorskiej u Honoraty Leszczyńskiej.Zadebiutowała 14 stycznia 1904 w warszawskim Teatrze Nowości w roli Emilii w spektaklu"Ach ta wiosna".Występ okazał się niepowodzeniem.Messal na pięć lat wycofała się z występów i intensywnie uczyła się śpiewu.Jej kolejnymi nauczycielami byli Wołoszko,Aleksandrowicz,Rybaczkow.Sukces przyniosła jej jednak dopiero rola Safii w"Baronie cygańskim"24 marca 1909.Tego dnia okrzyknięto ją nową primadonną operetki Warszawskich Teatrów Rządowych,detronizując dotychczasową Wiktorię Kawecką.Również w 1909 roku zadebiutowała nagrywając płyty dla Syreny Rekord.28 października 1913 Lucyna Messal i Józef Redo w Teatrze Nowości wprowadzili i tańczyli jako pierwsi w Polsce tango,wykonując tango w operetce"Targ na dziewczęta".W czasie I wojny światowej występowała w Rosji,a po jej powrocie w 1918 roku warszawska publiczność przyjęła ją niezwykle manifestacyjnie.Ponownie stała się primadonną Teatru Nowości.Po 1922 r.występowała na scenach Warszawy,Lublina,Łodzi,Petersburga,Moskwy,Wiednia i Budapesztu.Od 1926 roku śpiewała w Teatrze Messal i Niewiarowskiej,w sezonie 1927/1928 ponownie była aktorką w Teatrze Nowości.W 1928 roku występowała w teatrach:"Morskie Oko",Teatrze Małym we Lwowie oraz warszawskim teatrze"Znicz".W roku 1929 otworzyła własny teatr muzyczny przy ulicy Marszałkowskiej 114 w Warszawie("Operetka Lucyny Messal").W latach trzydziestych występowała w licznych teatrach rewiowych("Wesoły Wieczór","Hollywood","Kameleon","Praskie Oko","8.15").Od 1938 r.występowała w Teatrze Wielkim.W 1938 r.wystąpiła w epizodycznej roli pianistki Wandy w filmie"Szczęśliwa trzynastka"w reżyserii Mariana Czauskiego z muzyką Jerzego Petersburskiego.W okresie okupacji niemieckiej otworzyła"Bar pod Messalką"na Krakowskim Przedmieściu 16/18 vis á vis kościoła Świętego Krzyża.Artystka pod tym adresem miała również swoje mieszkanie,stąd współcześnie kamienica ta zwana jest potocznie Kamienicą Pod Messalką.Po wojnie występowała w warszawskim Teatrze Nowym jako aktorka charakterystyczna.Była legendą polskiej operetki,uwielbianą przez publiczność.Miała wspaniałe warunki sceniczne:urodę,figurę talent i głos.W swoim repertuarze miała ponad 50 ról.Została pochowana na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie(kw.H-II-16/17).W 2004 roku jednej z warszawskich ulic nadano nazwę Lucyny Messal.
Filmografia

• 1938 r."Szczęśliwa trzynastka"jako Pianistka Wanda
• 1914 r."Tańce i śpiewy"jako tancerka
• 1913 r."Tańce niedźwiedzie"jako tancerka
• 1913 r."One Step"jako tancerka
• 1913 r."Tango"jako tancerka

Spektakle teatralne(wybór)

• 1904 r."Ach ta wiosna"
• 1909 r."Baron cygański"jako Safi,Teatr Nowości(wznowienie 1913 r.)
• 1909 r."Piękność z Nowego Yorku",Teatr Nowości
• 1909 r."Czar walca"jako księżniczka,Teatr Nowości
• 1909 r."Orfeusz w piekle"jako Eurydyka,Teatr Nowości
• 1909 r."Bohaterowie",Teatr Nowości(wznowienie 1913 r.)
• 1909 r."Ptasznik z Tyrolu"jako listonoszka Gaga,Teatr Nowości
• 1909 r."Piękna Helena"jako Helena,Teatr Nowości
• 1909 r."Rozwódka",Teatr Nowości
• 1910 r."Manewry jesienne",Teatr Nowości
• 1910 r."Hrabia Luxemburg",Teatr Nowości
• 1910 r."Cygańska miłość",Teatr Nowości
• 1910 r."Panna z lalką",Teatr Nowości
• 1911 r."Cnotliwa Zuzanna",Teatr Nowości
• 1911 r."Wesoła wdówka",Teatr Nowości
• 1912 r."Romantyczna żona",Teatr Nowości
• 1912 r."Wróg kobiet",Teatr Nowości
• 1912 r."Czerwona dama",Teatr Nowości
• 1913 r."Ewa",Teatr Nowości
• 1913 r."Targ na dziewczęta",Teatr Nowości
• 1915 r."Córka pani Angot",Teatr Nowości
• 1921 r."Biały mazur",Teatr Nowości
• 1922 r."Jej wysokość tancerka",Teatr Nowości
• 1923 r."Bajadera",Teatr Nowości
• 1923 r."Katia tancerka",Teatr Nowości
• 1924 r."Frasquita",Teatr Nowości
• 1925 r."Orłowa",Teatr Nowości
• 1925 r."Wieszczka wód",Teatr Nowości
• 1927 r."Noc Bacchusowa",Teatr Nowości
• 1927 r."Paganini",jako księżna Lukki,Teatr Nowości
• 1927 r."Królowa",Teatr Nowości
• 1928 r."Piękność z Nowego Yorku",Teatr Nowości
• 1928 r."Tego jeszcze nie było","Morskie Oko"
• 1929 r."Jasnowłosy Cygan","Znicz"
• 1929 r."Boska noc","Teatr Lucy Messal"
• 1930 r."Z Chłodnej na Nowy Świat","Morskie Oko"
• 1932 r."Walter pod Messalką","Wesołe Oko"
• 1932 r."Karnawał pod Messalką","Wesoły Teatr"
• 1933 r."Prosto z mostu","Praskie Oko"
• 1933 r."Klejnoty Pragi","Praskie Oko"

Dyskografia(wybór)

• 1909 r."Bohaterowie.Ty,ty moje marzenie".Aria z tejże operetki(SGR 8510)Syrena Rekord
• 1909 r."Mimi.Lustereczko."Duet z tejże operetki(SGR 8758)Syrena Rekord(duet z Wiktorią Kawecką)
• 1909 r."Łóżeczko mieć.Aria Gondy"z operetki Rozwódka(SGR 8762)Syrena Rekord
• 1910 r."Rozwódka.Krok w krok."Duet z tej operetki(SGR 9076)Syrena Rekord(duet z Władysławem Szczawińskim)
• 1911 r."Lekcyjka całowania".Duet z operetki"Cnotliwa Zuzanna"(SGR 10855)Syrena Rekord(duet z Józefem Sendeckim)
• 1911 r."Opowiastka o cnocie."Aria z operetki"Cnotliwa Zuzanna"(SGR 10856)Syrena Rekord(duet z Władysławem Szczawińskim)
• 1911 r."Lucyna Messal",sopran;Józef Sendecki,tenor artyści Teatrów Warszawskich śpiew z akompaniamentem Orkiestry opery Warszawskiej(SGR 10858–10862)Syrena Rekord(duety z"Cnotliwej Zuzanny")
• 1912 r."Jej adiutant".Duet z tejże operetki(SGR 12110)Syrena Rekord(duet z Józefem Redo)
• 1912 r."Jej adiutant"."Niezapominajki".Walc z tejże operetki(SGR 12112)Syrena Rekord
• 1912 r."Romantyczna żona".(SGR 12157–12160)Syrena Rekord(Walce,duety i tria z tejże operetki(z Józefem Redo i Julianem Krzewińskim)
• 1912 r."Wróg kobiet.""Kto żadnej nie chce znać w ogóle."Aria z tejże operetki(SGR 12522)Syrena Rekord
• 1912 r."Lucyna Messal",sopran,primadonna Operetki Warszawskiej(SGR 12593–12596)Syrena Rekord
• 1912 r."Litość miej.""Pożaliej."Romans.(SGR 12607)Syrena Rekord
• 1912 r."Dzwoneczki.""Kołokolcziki."Romans.(SGR 12704)Syrena Rekord
• 1912 r."Żdu tiebia,pridi skoro."Romans.(SGR 12700)Syrena Rekord
• 1912 r."Pojdiosz li ty?"Romans.(SGR 12702)Syrena Rekord
• 1918 r."Piękny sen.""Nie spiesz się i nie zwalniaj."Duet.(SR 510)Syrena Rekord
• 1927 r."Lucyna Messal",sopran,artystka Teatrów Warszawskich śpiew z towarzyszeniem orkiestry(SR 3215–3216)Syrena Rekord(Piosenki z rewii"Tego jeszcze nie było")